Handan Sultan: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
imla düzeltmeleri |
→Devlet Yönetimine Olan Etkisi: ölümüyle ilgili kısımdaki yanlış bilgiyi değiştirdim, devlet yönetimine etkisini İngilizce kaynaklardan da faydalanarak genişlettim. |
||
50. satır:
Handan Sultan'ın oğlu tahta geçtiğinde [[Safiye Sultan]] hâlâ hayattaydı. Bu yüzden Sultan Ahmed'in sünneti ile birlikte ilk işlerin arasında Safiye Sultan'ın [[Eski Saray]]'a gönderilmesi de vardı.<ref>Sâ-fî, Zübdetü’t-Tevârîh, Cilt II, Sayfa 7-21</ref> [[Safiye Sultan]] 9 Ocak 1604'te büyük bir alay refakatinde [[Eski Saray]]'a gönderildi.<ref>Günhan Börekçi, FACTIONS AND FAVORITES AT THE COURTS OF SULTAN AHMED I (r. 1603-17) AND HIS IMMEDIATE PREDECESSORS, Sayfa:126</ref> Böylece Safiye Sultan'a yakın isimler de haremden uzaklaştırılmış oldu.
Kasım 1604 tarihine gelindiğinde ise Safiye Sultan'ın [[Eski Saray]]'a gitmeden önce kaldığı ve Handan Sultan'ın yerleştiği Valide Sultan dairesinin eski kapı ağası ve kapı kethudası boğduruldu ve mevcut paraları devlete müsadere ettirildi.<ref>Joseph V. Hammer, Büyük Osmanlı Tarihi 4 , (Yedinci Cilt), 2013, Çevirmen: Vecdi Bürün, Üçdal Neşriyat, ISBN 9789752904712 Sayfa: 370</ref> I. Ahmed sancağa çıkmadan tahta geçtiği ve Safiye Sultan da tüm alayıyla beraber gönderildiğinden saray neredeyse bomboş kalmıştı.<ref>Günhan Börekçi, İnkırâzın Eşiğinde Bir Hanedan: III. Mehmed, I. Ahmed, I. Mustafa ve 17. Yüzyıl Osmanlı Siyasî Krizi, Sayfa:90</ref>
Ağabeyi Şehzade Mahmud'un ölümünden dolayı derinden yaralanan Sultan Ahmed'i teselli etmek de Handan Sultan'a düştü. Birçok cariye getirterek Sultan Ahmed'in oğlunun olmasını isteyen Handan Sultan, Şehzade Mustafa'yı da herhangi bir duruma karşın yanından ayırmıyordu.<ref>ASVe, SDC, filza 60, fol. 11r (18 Eylül 1604 tarihli rapor)</ref> Sünnetinden birkaç hafta sonra iyileşen I. Ahmed dışarıda gezip av partilerine katılmayı severdi. Fakat bu alışkanlığı onu ölümden döndüren bir kızamık hastalığı geçirmesine neden oldu. Aynı hastalığa kardeşi [[I. Mustafa|Şehzade Mustafa]] da tutulunca kardeşinin öldürülmesi fikri de ertelendi. Bu tehlikeli durum tamamen atlatıldığı Nisan ayı sıralarda [[II. Osman|Şehzade Osman]]'ın ana rahmine düştüğü haberi de sarayı şenlendirdi.<ref>ASVe, SDC, filza 59, fol. 69v (27 Mart 1604 tarihli rapor)</ref>
58. satır:
== Devlet Yönetimine Olan Etkisi ==
Handan Sultan oluşturduğu bir yönetici kademe ilk yıllarda etkili bir siyaset yürüttü. Bu ekipte olan
Handan Sultan'ın kendisi direkt olarak siyasete karışmayı seven biri değildi ve geri planda durup hayır işleri ile iyilik yapmayı seven bir Valide Sultan'dı.<ref name="Osmanlı Sultanları Tarihi 1961"/> Bunda Safiye Sultan'ın çok fazla yükseldikten sonra yaşadığı sert düşüşün ve Handan Sultan'ın iktidar hırsından çok hayır işlerine yönelmesinin birer sebep olabileceği açıktır.
I. Ahmed tahta çıktıktan sonraki ilk problem cülus bahşişi idi. Fakat bu da Mısır'dan gelen [[Malkoç Yavuz Ali Paşa]] sayesinde bu durum da aşıldı.<ref>Bakınız [[Malkoç Yavuz Ali Paşa]]</ref> Böylece yönetim ittifakına bir kişi daha katılmış ve iktidar kanadı giderek güçlenmiştir. Bunun yanında da [[Sokolluzade Lala Mehmed Paşa]]'nın sadrazam olmasının en büyük sebebi Handan Sultan'ın oğluna olan telkinleridir.<ref name="borekci">Bõrekci, Günhan (2010)''Factions and Favorites at the Courts of Sultan Ahmet I (r. 1603-17) and his Immediate Predecessors.'' [[Ohio State Universitesi]] Ph.D. doktora tezi, Say:126</ref>
Bunlara ek olarak doçe raporlarının bir kısmında padişaha ve emrinde yer alan birçok paşaya olan ulaşımın da Handan Sultan aracılığıyla gerçekleştiği bilinmektedir.<ref>ASVe, SDC, filza 60, fols. 240v-241r (24 Aralık 1604 tarihli rapor)</ref> Bu da Handan Sultan'ın güçlü bir Valide Sultan olduğunu gösterir niteliktedir. Bu da kendisine yıllardır tarihçiler tarafından biçilen zayıf bir karakter yerine, [[I. Ahmed]]'in erken döneminde kritik ve güçlü bir siyasi rol oynadığını gösterir.<ref>Günhan Börekçi, FACTIONS AND FAVORITES AT THE COURTS OF SULTAN AHMED I (r. 1603-17) AND HIS IMMEDIATE PREDECESSORS, The Ohio State University, 2010, sayfa 138</ref> Valide Sultan öldükten sonra da El-Hac Mustafa Ağa padişahın kararları üzerinde etkili olmaya devam etti.
Veziriazam oluşunun ardından boşlukta kalan Derviş Paşa da ilk hengamede kurban olmuştur.<ref>Bakınız [[Boşnak Derviş Mehmed Paşa]]</ref> Handan Sultan'ın çok geçen bilgiye göre 1605 yılının sonlarında genç yaşta ölümüne kadar devlet yönetiminde fazlasıyla etkili olan kişilerin yönetim kademesine gelmesinde telkinlerde bulunabilmesi oldukça mümkündür.<ref name="borekci"/><ref>Peirce , Leslie P. (1993), ''The Imperial Harem : Women and Sovereignty in the Ottoman Empire'' Oxford: Oxford University Press, ISBN 0-19-508677-5. {{ing}} [http://www.amazon.com/gp/product/0195086775/102-5037880-1776135?v=glance&n=283155]</ref>▼
Bunun dışında hünkarın emrinde bulunan Derviş Ağa da, Handan Valide Sultan'ın vefatından sonra oldukça güç kazandı.<ref name=":0" />
▲Veziriazam oluşunun ardından boşlukta kalan Derviş Paşa da ilk hengamede kurban olmuştur.<ref>Bakınız [[Boşnak Derviş Mehmed Paşa]]</ref> Handan Sultan'ın çok geçen bilgiye göre 1605 yılının sonlarında genç yaşta ölümüne kadar devlet yönetiminde fazlasıyla etkili olan kişilerin yönetim kademesine gelmesinde telkinlerde bulunabilmesi oldukça mümkündür.<ref name="borekci" /><ref>Peirce , Leslie P. (1993), ''The Imperial Harem : Women and Sovereignty in the Ottoman Empire'' Oxford: Oxford University Press, ISBN 0-19-508677-5. {{ing}} [http://www.amazon.com/gp/product/0195086775/102-5037880-1776135?v=glance&n=283155]</ref>
== Ölümü ==
Handan Sultan oğlunun saltanatı sırasında fazla yaşamadı. İki yıl sonra Osmanlı kaynaklarında hicri takvime göre 1 Recep 1014, hesaplama yapıldığında miladi takvime göre 12 Kasım [[1605]] yılında genç yaşta öldü.<ref>[https://hacikaanonaran1.files.wordpress.com/2014/12/cilt8.pdf Joseph von Hammer, Büyük Osmanlı Tarihi, 8. Cilt, Sayfa: 74]</ref>
=== Ölümünden Sonra ===
| |||