Ermeni Kırımı: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
SeyitA tarafından yapılan 17147488 sayılı değişiklik geri alınıyor. |
Değişiklik özeti yok |
||
14. satır:
[[Türkiye]]'de “Sözde Ermeni Soykırımı”<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.mfa.gov.tr/fransa-cumhurbaskani_nin-sozde-ermeni-soykirimina-iliskin-yasayi-onaylamasi-konusunda-hukumet-aciklamasi-30-ocak-2001.tr.mfa | başlık = Fransa Cumhurbaşkanı'nın Sözde Ermeni Soykırımına İlişkin Yasayı Onaylaması Konusunda Hükümet Açıklaması-30 Ocak 2001 | erişimtarihi = 21 Aralık 2011 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20111111105353/http://www.mfa.gov.tr/fransa-cumhurbaskani_nin-sozde-ermeni-soykirimina-iliskin-yasayi-onaylamasi-konusunda-hukumet-aciklamasi-30-ocak-2001.tr.mfa | arşivtarihi = 11 Kasım 2011}}</ref> ve “Ermeni Soykırım İddiaları”<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.trakya.edu.tr/Haberler/2005/ermeni_soyk_iddia_tartisildi.htm | başlık = Ermeni Soykırımı İddiaları ve tarihteki Gerçekler Tartışıldı | erişimtarihi = | yayımcı = Trakya Üniversitesi | arşivurl = http://web.archive.org/web/20120630200713/http://www.trakya.edu.tr:80/Haberler/2005/ermeni_soyk_iddia_tartisildi.htm | arşivtarihi = 30 Haziran 2012}}</ref> başlıklarıyla akademik ve tarihsel anlamda tartışmalar mevcuttur. Kimi tarihçiler tarafından bu dönemde Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Ermenilerin devlet yönetimi tarafından kasıtlı ve emirler dahilinde öldürüldüğü ve bu sebeple olayların ilk modern soykırımlardan biri ve bir [[etnik temizlik]] olduğu tezi savunulmuştur.<ref>[http://www.salon.com/opinion/kamiya/2007/10/16/armenian_genocide/ www.salon.com]</ref><ref name="24.04.1998">[http://www.armenian-genocide.org/Affirmation.153/current_category.7/affirmation_detail.html Council of Europe Parliamentary Assembly Resolution, 24 Nisan 1998].</ref><ref>[[Niall Ferguson|Ferguson, Niall]]. ''The War of the World: Twentieth-Century Conflict and the Descent of the West''. New York: Penguin Press, 2006, ISBN 1-59420-100-5, s. 177.</ref><ref name="IAGS">[http://www.genocidewatch.org/images/Turkey-_13Jun05ErdoganletterAmericanHistoricalAssociation.pdf A Letter from The International Association of Genocide Scholars on 13/06/05].</ref> Bir kısım tarihçiler ise olayları [[I. Dünya Savaşı]]'nda dağılmakta olan Osmanlı İmparatorluğu'nun cephe gerisini güvene almak için uyguladığı tehcir sonucunda [[Millet (Osmanlı)|milletler]] arasında gerçekleşen bir iç çatışma olarak değerlendirmekte ve devlet duruşunun bu yönde olmadığını savunmaktadır.<ref>[http://w3.balikesir.edu.tr/~metinay/ermeni.htm Prof.Dr. Metin Ayışığı, ERMENİ TEHCİRİ KONUSUNDA YENİ PERSPEKTİFLER, Balıkesir Üniversitesi]</ref>
Katliamlar ve çatışmalar nedeniyle ölen Ermenilerin toplam sayısı üzerine çok farklı rakamlar öne sürülmüş ve en yaygın akademik araştırmalarca 600.000 ile 1,5 milyon kişi arasında can kaybı olduğu öngörülmektedir.<ref>Totten, Samuel, Paul Robert Bartrop, Steven L. Jacobs (düz.) ''Dictionary of Genocide'', Greenwood Publishing Group, 2008, ISBN 0-313-34642-9, s. 19.</ref><ref>Noël, Lise, ''Intolerance: A General Survey''. Arnold Bennett, 1994, ISBN 0-7735-1187-3, s. 101.</ref><ref>Schaefer, T (haz.). ''Encyclopedia of Race, Ethnicity, and Society''. Los Angeles: SAGE Publications, 2008, s. 90.</ref><ref>The criminal law of genocide: international, comparative and contextual aspects, by Ralph J. Henham, Paul Behrens, 2007, s. 17</ref>
== Arka plan ==
189. satır:
; {{Quote|''Ermeni sorunu denilen ve Ermeni milletinin gerçek olmayan isteklerinden çok dünya kapitalistlerinin ekonomik yararlarına göre çözülmek istenilen sorun, Kars antlaşması ile en doğru şekilde çözüme ulaştırılmış oldu. Yüzyıllardan beri dostluk içinde yaşayan iki çalışkan halkın iyi ilişkileri memnuniyetle yeniden kuruldu.''|M.Kemal Atatürk}}
== 1914'ten 1918'e Ermeni nüfusu, ölümler ve
[[Dosya:Bones of Armenians.jpg|thumbnail|Deyrizor'da ortaya çıkarılan Ermeni kemikleri.<ref>{{cite news|title=94th Anniversary of the Armenian Genocide at the desert of Der Zor|url=http://armenianorthodoxchurch.org/old-archives/v08/doc/News.htm|agency=Armenian Orthodox Church (official website)|date=17 Nisan 2009}}</ref>]]
{{Ana|Osmanlı Ermenileri nüfusu|Osmanlı Ermenileri kayıpları|Ermeni Kırımı'nda sağ kalanlar}}
Ermeni Kırımı sırasında kaç Ermeni'nin hayatını kaybettiğine dair fikir birliği olmamasına rağmen batılı tarihçiler, 1914 ve 1918 arasında 500.000'den fazla Ermeni'nin öldüğünü genel anlamda kabul eder. Tahminler 800.000<ref name="Heidenrich2001">{{cite book|author=John G. Heidenrich|title=How to prevent genocide: a guide for policymakers, scholars, and the concerned citizen|url=https://books.google.com/books?id=z7SDOxidP5EC&pg=PA5|year=2001|publisher=Greenwood Publishing Group|isbn=978-0-275-96987-5|page=5}}</ref> ile 1,500.000 (Fransa,<ref>{{cite news |title=French in Armenia 'genocide' row |url= http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6043730.stm |work=BBC News |date=12 Ekim 2006 | archiveurl= https://web.archive.org/web/20080407032232/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6043730.stm| archivedate= 7 Nisan 2008 <!--DASHBot-->| deadurl=no}}</ref> Kanada<ref>{{cite news |first=Allan |last=Woods |title=Turkey protests Harper's marking of genocide |url=http://www.canada.com/ottawacitizen/news/story.html?id=cd6618e1-508d-4d27-a607-18e10e743d28 |work=[[Ottawa Citizen]] |date= 6 Mayıs 2006 | archiveurl= https://web.archive.org/web/20080313074119/http://www.canada.com/ottawacitizen/news/story.html?id=cd6618e1-508d-4d27-a607-18e10e743d28| archivedate= 13 Mart 2008 | deadurl= no}}</ref> ve diğer bazı devletlerin rakamı) arasında değişiklik gösterir. ''[[Encyclopædia Britannica]]'', [[Britanya Dışişleri Bakanlığı]] yetkilisi [[Arnold J. Toynbee]]'nin yaptığı bir araştırma sonucunda 600.000 Ermeni'nin "öldüğünü veya tehcir sırasında katledildiğini" belirttiği 24 Mayıs 1916 tarihli rapora dayanarak aynı sayıyı aktarır.<ref name="Bryce">{{cite journal | title = The Treatment of Armenians in the Ottoman Empire 1915–16: Documents presented to Viscount Grey of Falloden, Secretary of State for Foreign Affairs | author = Viscount Bryce | place = New York and London | publisher = GP Putnam's Sons, for His Majesty's Stationery Office | year = 1916}}</ref><ref>{{cite encyclopedia | url = http://www.britannica.com/topic/Death-toll-from-the-Armenian-deportation-and-massacres-1688531 | encyclopedia = [[Encyclopædia Britannica]] | title = Death toll of the Armenian Massacres}}</ref> Ancak bu rakam Kırım'ın yalnızca ilk yılını hesaplamıştır ve Mayıs 1916'dan sonra hayatını kaybedenler bu sayıya dahil değildir.<ref>{{cite book|last1=Melson|first1=Robert|title=Revolution and genocide: on the origins of the Armenian genocide and the Holocaust|date=1996|publisher=University of Chicago Press|location=Şikago|isbn=0226519910|page=147|edition=1. pbk.|url=https://books.google.com/books?id=Zekyebn_tDYC}}</ref>
Daha önceden Talat Paşa'ya ait olan belgelere göre 1915'ten 1916'ya kadar 970.000'den fazla Osmanlı Ermenisi, ülkenin resmî nüfus kayıtlarında ortadan kayboldu. Belgeler ve kayıtlar, 1983'te Paşa'nın eşi Hayriye Talat Bafralı tarafından bunları ''Talât Paşa'nın Evrak-ı Metrukesi'' (''Talat Paşa'nın Kara Kaplı Defteri'' olarak da bilinir.) adıyla yayımlayacak olan Türk gazeteci [[Murat Bardakçı]]'ya verildi. Belgelere göre, Osmanlı İmparatorluğu'nda 1915 yılına gelmeden önce 1,256.000 Ermeni yaşamaktaydı. Ancak Talat Paşa'nın kendisinin eklediği dipnotta bu sayının yüzde 30 kadar fazlasının gerçek rakamı vereceği tahmin edilmiştir. Buna ek olarak Paşa, yaptığı hesaplamaya Protestan Ermenileri dahil etmemiştir. Bu yüzden tarihçi [[Ara Sarafyan]]'a göre savaş başlamadan önce imparatorluğun Ermeni nüfusu 1,700.000 civarındaydı.<ref>{{Haber kaynağı|last1=Sarafian|first1=Ara|title=Talaat Pasha’s Black Book documents his campaign of race extermination, 1915–17|url=http://www.armeniancause.net/wp-content/uploads/2009/04/N1-new.pdf|agency=The Armenian Reporter|publisher=Armenian Cause Foundation|date=13 Mart 2009}}</ref> İki yıl sonra 1917'ye gelindiğinde ise bu sayı 284.157'ye düşmüştü.<ref>{{Haber kaynağı|son=Tavernise|ilk=Sabrina|url=http://www.nytimes.com/2009/03/09/world/europe/09turkey.html?em|başlık=Nearly a Million Genocide Victims, Covered in a Cloak of Amnesia|gazete=[[New York Times]]|tarih=8 Mart 2009}}</ref>
Amerikalı tarihçi [[Justin McCarthy]], savaş öncesindeki Ermeni nüfusunu ve ardından ölümden kurtulan kişi sayısını tahminen hesaplayarak 600.000'den biraz az sayıda Ermeni'nin 1914 ile 1922 arasında öldüğünü öne sürdü.<ref>Justin McCarthy, ''The End of Ottoman Anatolia'', in ''Muslims and Minorities: The Population of Ottoman Anatolia and the End of the Empire'', New York Univ. Press, 1983.</ref> Daha sonradan yayımladığı makalelerden birinde ise 1913'teki kayıtlar göz önüne alındığında sayıya 250.000 kişinin daha eklenmesi gerektiğini yani toplamda 850.000 kişinin hayatını kaybettiğini ifade etti.<ref>Justin McCarthy, ''The Population of the Ottoman Armenians'', in ''The Armenians in the Late Ottoman Period'', The Turkish Historical Society For The Council Of Culture, Arts And Publications Of The Grand National Assembly Of Turkey, Ankara, 2001, ss. 65-86</ref>
Ancak McCarthy'nin rakamlarına birçok uzman tarafından karşı çıkılmıştır. Bunlardan Frédéric Paulin, McCarthy'nin [[metodoloji]]sini sert bir şekilde eleştirerek kusurlu olduğunu öne sürdü.<ref>Frédéric Paulin, ''Négationnisme et théorie des populations stables : le cas du génocide arménien'', in Hervé Lebras (dir.), ''L'Invention des populations. Biologie, Idéologie et politique'', Editions Odile Jacob, 2000.</ref> Diğer uzmanlardan Hilmar Kaiser de<ref>Hilmar Kaiser, a German expert on the Armenian genocide, also criticizes McCarthy's calculation techniques in an interview with Dirk van Delft published in the ''NRC Handelsblad'', s. 51, Amsterdam, Saturday, 27 Mayıs 2000</ref> profesörler [[Vahakn Dadrian]]<ref>Vahakn N. Dadrian, ''Warrant for Genocide: Key Elements of Turko-Armenian Conflict'', New Brunswick, N.J.: Transaction Publishers, 1999. See also his essay: ''Ottoman Archives and Denial of the Armenian Genocide'', in ''The Armenian Genocide: History, Politics, Ethics'', R.G. Hovanissian, ed. New York: St. Martin's Press, 1992 ss. 294-7</ref> ve [[Levon Marashlian]] gibi benzer eleştiriler sundu.<ref>Levon Marashlian, ''Politics and Demography: Armenians, Turks and Kurds in the Ottoman Empire'', Zoryan Institute for Contemporary Armenian Research & Documentation Inc. Eylül 1990.</ref> Bu eleştiriler yalnızca McCarthy'nin metodolojisi ve hesaplama sonuçlarıyla ilgili değildi, ayrıca kendisinin birincil kaynaklarıyla yani Osmanlı nüfus sayımlarıyla da ilgiliydi. Eleştiri yapan uzmanlar, 1912'de yapılmış resmî bir nüfus sayımı olmadığına dikkat çekerek rakamların 1905'te II. Abdülhamid tahttayken yapılan sayıma dayandığını bildirdi.<ref>Kemal H. Karpat, ''Ottoman Population 1830–1914: Demographic and Social Characteristics'', Madiscon, Wisconsin: University of Wisconsin Press, 1985. See also ''Tableau indicant le nombre des divers éléments de la population dans l'Empire Ottoman au 1er Mars 1330 (14 Mars 1914)'', Istanbul: Zellitch Brothers, 1919. Foreword by Refet. FO 371/4229/86552. Mayıs 1919.</ref> Osmanlı nüfus sayımları Ermeni nüfusunu 1,2 milyon olarak iddia ederken [[Harput]] [[Kaymakam]]ı [[Faiz El-Guseyn]], bu sayının 1,9 milyon olduğunu iddia eder.<ref name="ma">{{cite book | author = El-Ghusein, Fà'iz | authorlink = Faiz El-Ghusein | title = ''[[Martyred Armenia]]'' | year = 1917 | page = [[s:Page:Martyred Armenia – El-Ghusein.djvu/9|7]]}}</ref> Bunların yanı sıra bazı modern çalışmalar 2 milyonun üzerinde bir sayı verir. Alman yetkili [[Max Erwin von Scheubner-Richter]], 100.000'den az sayıda Ermeni'nin Kırım'dan kurtulduğunu ve diğerlerinin ortadan kaldırıldığını ({{lang-de |ausgerottet}}) yazar.<ref>Fisk, Robert (2005), The Great War for Civilisation: The Conquest of the Middle East, New York: Alfred A Knopf, ISBN 1-84115-007-X.</ref>{{rp |329-30}}
Toplu ölümler, [[Türkiye Cumhuriyeti]] kurulmadan birkaç yıl önce [[Türk Kurtuluş Savaşı|Kurtuluş Savaşı]] sırasında [[Türk Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi|Doğu Cephesi]]'nde devam etti.<ref>{{cite book|author=Christopher J. Walker|title=Armenia, the Survival of a Nation|url=https://books.google.com/books?id=KNEOAAAAQAAJ|year=1980|publisher=St. Martin's Press|isbn=978-0-312-04944-7}}
* {{cite book| last = Akçam | first=Taner|title=A Shameful Act: The Armenian Genocide and the Question of Turkish Responsibility | year = 2007|page=327|url=https://books.google.com/books?id=E-_XTh0M4swC}}</ref> Kayıtlara göre 60.000 ile 98.000 arasında Ermeni sivil, Türk ordusu tarafından öldürüldü.<ref name="Dad360-361">These are according to the figures provided by [[Aleksandr Myasnikyan|Alexander Miasnikyan]], the President of the Council of People's Commissars of Soviet Armenia, in a telegram he sent to the Soviet Foreign Minister [[Georgy Chicherin]] in 1921. Miasnikyan's figures were broken down as follows: of the approximately 60,000 Armenians who were killed by the Turkish armies, 30,000 were men, 15,000 women, 5,000 children, and 10,000 young girls. Of the 38,000 who were wounded, 20,000 were men, 10,000 women, 5,000 young girls, and 3,000 children. Instances of mass rape, murder and violence were also reported against the Armenian populace of Kars and Alexandropol: see [[Vahakn N. Dadrian]]. (2003). ''The History of the Armenian Genocide: Ethnic Conflict from the Balkans to Anatolia to the Caucasus''. New York: Berghahn Books, [https://books.google.com/books?id=ZCVJMAVoMM0C&pg=PA360 ss. 360-361]. ISBN 1-57181-666-6.</ref> Bazı sayımlarda ise katledilen toplam Ermeni sayısı yüz binler olarak geçti.<ref name="Akçam" />{{rp |327}}<ref>Armenia : The Survival of a Nation, Christopher Walker, 1980.</ref> Dadrian, Kafkasya'daki bu ölümleri "minyatür soykırım" olarak adlandırdı.<ref name="Dadrian"/>{{rp|360}}
== Ermeni Kırımı ve soykırım kavramı ==
| |||