Fransa tarihi: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
kDeğişiklik özeti yok |
Erasmus.new (mesaj | katkılar) Değişiklik özeti yok |
||
1. satır:
{{Çeviri}}
{{Fransa tarihi}}
Taştan aletler, bundan yaklaşık 1.8 milyon yıl önce Fransa'da ilkel insanın bulunduğunu kanıtlamaktadır.<ref name="anthropology1">{{Web kaynağı | last = Jones | first = Tim | url = http://anthropology.net/2009/12/16/lithic-assemblage-dated-to-1-57-million-years-found-at-lezignan-la-cebe-southern-france/ | title = Lithic Assemblage Dated to 1.57 Million Years Found at Lézignan-la-Cébe, Southern France « | publisher = Anthropology.net | accessdate = 21 June 2012 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150924113011/http://anthropology.net/2009/12/16/lithic-assemblage-dated-to-1-57-million-years-found-at-lezignan-la-cebe-southern-france/ | arşivtarihi = 24 Eylül 2015}}</ref> Bölgede ilk modern insan 40.000 yıl önce ortaya çıkmıştır.
'''Fransa tarihi''' için ilk yazılı kayıtlar [[Demir Çağı]]'ndan itibaren bulunmaktadır. Günümüzdeki Fransa, [[Galya]] olarak bilinen bir [[Roma İmparatorluğu]] eyaletinin üstüne kuruludur. Romalı tarihçiler, bölgede, dil farkıyla ayrılan üç büyük etnik grubun varlığını ortaya koymuşlardır: Galyalılar, [[Akuitanlar]] ve [[Belgalar]]. En büyük ve bölgeye en hakim grup olan Galyalılar, Galyaca konuşan [[Keltler]]di. MÖ bin yıllık süre içerisinde, Yunanlar, Romalılar ve [[Kartaca]]lılar Akdeniz kıyılarında ve civar adalarda koloniler kurmuşlardı. Milattan önce 2. yüzyılın sonlarında [[Roma İmparatorluğu]], Galya'nın güneyini [[Galia Narbonensis|Gallia Narbonensis]]'in bir vilayeti olarak topraklarına kattıktan sonra, [[Jül Sezar]] komutasındaki Roma orduları Galya'nın geri kalanını da MÖ 58-51 yılları arasında yapılan [[Galya Savaşları]]'nda fethetmiştir. Bu olay, Galya ve Roma kültürlerini yakınlaştırmış, Galya Roma İmparatorluğu'yla bütünleşmiştir.
Roma İmparatorluğu'nun daha sonraki dönemlerinde Galya, muhacirlikten ve [[Barbar]] akınlarından, özellikle de [[Cermenler]]den nasibini almıştır. 5. yüzyıl sonlarında, Frank kralı [[I. Clovis]], Galya'nın büyük bir bölümünü kendi hükümdarlığı altında birleştirmiş ve bölgeyi yüzyıllar boyu sürecek olan [[Franklar]]ın hakimiyetine zemin hazırlamıştır. [[Şarlman]]'ın döneminde bölgedeki Frank egemenliği doruğa ulaşmıştır. Şarlman'ın [[Karolenj İmparatorluğu]]'nun batısında doğan ortaçağ [[Fransa Krallığı]], [[Hugh Capet]] tarafından [[987]] yılında kurulan Capet Hanedanlığı himayesinde önem kazanmıştır.
Son gerçek [[Capet Hanedan ailesi]] üyesinin [[1328]]'deki vefatı, [[Valois Hanedanı]] ve [[Plantagenet Hanedanı]] arasında [[Yüz Yıl Savaşı]] olarak da bilinen çatışmalara sürükleyen vekalet krizine neden oldu. Resmi olarak savaş, [[1337]]'de [[VI. Filip]]'in Akuitan Düklüğü'nü, varis olan; Fransız tahtının
Yüz Yıl Savaşı'nda kazanılan bu zafer, Fransız milliyetçiliğini yüceltmiş ve Fransız monarşisini güçlendirmiştir. [[Ancien Régime]] olarak bilinen dönemde, Fransa merkezi bir [[Mutlak monarşi]] ile yönetilmeye başlanmıştır. Sonraki yüzyıllarda, [[Fransa Rönesans]] ve [[Reform]] hareketlerine sahne olmuştur. Fransız Din Savaşı'nın en can alıcı noktasında, Fransa son Valois kralı olan [[III. Henri]]'nin rakip fraksiyonlar olan [[Bourbon Hanedanı]] ve [[Guise Hanedanı]] ile savaşmaya başlamasıyla yeni bir veraset krizinin içine düştü. [[IV. Henri]], Navarre Kralı, Bourbon ailesinin veliahtı, çatışmada üstün gelmiş ve Fransız Bourbon Hanedanlığı'nı güçlendirmiştir. 16. yüzyılda gelişen bir [[Fransız Sömürge İmparatorluğu]] kurulmuştu. Fransa'nın politik gücü, Versailles Sarayı'nın da yapım emrini veren, "Güneş Kral" [[XIV. Louis]]'nin hükümdarlığı döneminde doruk noktasına ulaşmıştır.
Satır 15 ⟶ 16:
Fransa, [[I. Dünya Savaşı]]'nda [[Üçlü İtilaf]]'ta yer almış; Birleşik Krallık, Rusya, İtalya, Japonya, Birleşik Devletler ve bazı küçük müttefik devletler birlikte Almanya ve [[İttifak Devletleri]]'ne karşı savaşmıştır.
Fransa, [[II. Dünya Savaşı]]'nda [[Müttefik Devletler]] arasında yer almasına rağmen, 1940 yılında [[Nazi Almanyası]] tarafından ele geçirilmiştir. ''Üçüncü Cumhuriyet'' tasfiye edilmiş, ülkenin büyük bir kısmı [[Mihver Devletleri]] tarafından kontrol altına alınmış, ülkenin güneyi işbirlikçi [[Vichy Hükümeti]]'ne bırakılmıştı. 1944'te kurulan [[Özgür Fransa]]'nın ardından [[Dördüncü Fransa Cumhuriyeti]] kurulmuş, ancak on beş yıldan az bir süre mevcudiyetini sürdürebilmiştir. 1958'de yaşanan ''Cezayir Krizi'' ile birlikte Dördüncü Fransa Cumhuriyeti çökmüş ve [[Charles de Gaulle]] önderliğinde [[Beşinci Fransa Cumhuriyeti]] kurulmuştur.
==Tarih Öncesi==
[[Dosya:Lascaux painting.jpg|thumb|right|Mağara resmi [[Lascaux]]]]
1968'de [[Chilhac]] ve 2009'da [[Lézignon-la-Cèbe]]'de bulunan taştan aletler bundan yaklaşık 1
Avrupa'da [[Neandertal]]ler [[Anno Domini|MÖ]] 400.000 yılından itibaren varlık göstermiş,<ref>http://www.abc.net.au/science/articles/2014/06/20/4029075.htm</ref> ancak muhtemelen bir soğuk hava döneminde modern insanla yaşadıkları rekabet sonucu soyları bundan 30.000 yıl önce tükenmiştir. İlk modern insanlar - ''[[Homo Sapiens]]''- Avrupa'ya 43.000 yıl önce girmiştir ([[Üst Paleolitik Dönem]]).<ref>http://www.nytimes.com/2011/11/03/science/fossil-teeth-put-humans-in-europe-earlier-than-thought.html?scp=1&sq=kents%20cavern&st=cse</ref> [[Lascaux]] ve Gargas'taki ([[Hautes-Pyrénées]]'deki Gargas) mağara resimleri ve [[Karnak Taşları]] bölgedeki tarih öncesi dönemlerin kalıntılarıdır.
Satır 25 ⟶ 26:
==Antik Çağ==
===Yunan Kolonileri===
[[Dosya:Massalia large coin 5th 1st century BCE.jpg|thumb|350px|[[Massalia]] (modern [[Marsilya]]) Roma öncesi Galya'daki Yunanların kanıtı gümüş sikke, MÖ 5.-1
[[MÖ 600]] yılında [[Phokaia]]lı [[İyonya]]lı Yunanlar, Akdeniz kıyısında günümüzde Marsilya olan [[Massalia kolonisi]]ni kurarak aynı zamanda Fransa'nın en eski şehrinin de temelini atmış oldular.<ref>{{cite book|author=I. E. S. Edwards, ed. |title=The Cambridge Ancient History|url=http://books.google.com/books?id=n1TmVvMwmo4C&pg=RA1-PA754|year=1970|publisher=Cambridge U.P.|page=754|isbn=9780521086912}}</ref><ref>{{cite book|author1=Claude Orrieux|author2=Pauline Schmitt Pantel|title=A History of Ancient Greece|url=http://books.google.com/books?id=b8cA8hymTw8C&pg=PA62|year=1999|publisher=Blackwell|page=62|isbn=9780631203094}}</ref> Aynı tarihlerde, bazı Kelt kabileleri de Fransa'nın doğu bölgelerini([[Germania Superior]]) kontrol altına almaktaydı ancak bu işgal Fransa'nın geri kalanına yalnızca MÖ 5. ve 3. yüzyıllarda yayılmıştır.<ref>Carpentier et al 2000, p.29</ref>
===Galya===
Satır 41 ⟶ 42:
==Birinci Dünya Savaşı==
[[French Army in World War I]] and [[Home front during World War I § France]]
1911-1914 yılları boyunca içsel problemlerle uğraşan Fransa
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
Satır 48 ⟶ 49:
{{Fransa-tarih-taslak}}
[[Kategori:Fransa tarihi|
|