Kullanıcı:Babatolian/Çalışma Sayfası: Revizyonlar arasındaki fark
İçerik silindi İçerik eklendi
Babatolian (mesaj | katkılar) sayfa boşaltıldı. |
Babatolian (mesaj | katkılar) + |
||
1. satır:
'''Proto-Tetis Okyanusu''' geç [[Edikara]]'dan [[Karbonifer]]'e kadar (550-330 myö.) varolmuş antik bir [[okyanus]]tur.
==Kavram==
[[Dosya:380 Ma plate tectonic reconstruction.png|thumb|200px|[[Devoniyen|Orta Devoniyen]] [[levha hareketleri|plaka tektoniği]], 380 myö.]]
"Proto-Tetis" adlandırması Gondvana'nın kuzey sınırları boyunca uzanan bir paleokyanus olan ve Proto-Tetis'in ardılı olan [[Paleo-Tetis Okyanusu]] için de kimi zaman yanlışlıkla kullanılmış bir terimdir. Raumer & Stampfli (2008)'ye göre 550 myö. [[Kadomiyen Orojenezi|Kadomiyen Dağoluşumu]] olaylarından sonra [[Gondvana]]'nın kuzey sınırlarına bitişmesiyle okyanus alanının doğu kısmını oluşturdu. Bu modelde Proto-Tetis, Kuzey Çin ve Baltık'ı Gondvana'dan ayırmaktadır.<ref>von Raumer & Stampfli 2008, Introduction, p. 9</ref>
==Paleozoik evrim==
Okyanus, daha sonradan [[Gondvana]] haline gelecek olan [[Laurasia|Proto-Lavrasya]] (Lavrentiya, Baltık ve Sibirya)'nın sürüklenerek [[Panotya]]'nın ayrışmasıyla biçimlendi. Kuzeyde [[Panthalassa|Pantalassa Okyanusu]] ile komşuydu ve komşusu [[Panthalassa]] okyanusundan bir [[Ada Yayı]] ve [[Kazakistan (kıta)|Kazakistan]] ile ayrılmaktaydı. Proto-Tetis, [[Kambriyen]] boyunca genişledi. En geniş alanına [[Ordovisyen|Geç Ordovisyen]] ile [[Silüryen]] dönemleri arasında ulaştı. Geç Silüryen'de [[Kuzey Çin (kıta)|Kuzey Çin]] ve [[Güney Çin (kıta)|Güney Çin]]'in [[Gondvana]]'dan ayrılıp kuzeye yönelmesiyle küçülmeye başladı. [[Devoniyen|Geç Devoniyen]]'de Kazakistan mikrokıtası Sibirya ile çarpıştı ve okyanusun alanı daha da küçüldü. [[Karbonifer]]'de Kuzey Çin kratonu, Sibirya-Kazakistan kıtasıyla çarpıştığında [[Paleo-Tetis Okyanusu]] genişlerken Proto-Tetis Okyanusu kapandı.
==Ayrıca bakınız==
* [[Paleo-Tetis Okyanusu]]
* [[Tetis Okyanusu]]
* [[Rheic Okyanusu]]
==Kaynakça==
{{Kaynakça}}
==Başvuru kaynakları==
{{Refbegin}}
* {{Cite book
| last1 = Berra | first1 = F.
| last2 = Angiolini | first2 = L.
| year = 2014
| chapter = The evolution of the Tethys region throughout the Phanerozoic: a brief tectonic reconstruction
| editor1-last = Marlow | editor1-first = L.
| editor2-last = Kendall | editor2-first = C.
| editor3-last = Yose | editor3-first = L.
| title = Petroleum systems of the Tethyan region: AAPG Memoir | volume = 106 | pages = 1-27
| chapter-url = http://www.researchgate.net/profile/Fabrizio_Berra/publication/261474488_The_Evolution_of_the_Tethys_Region_throughout_the_Phanerozoic_A_Brief_Tectonic_Reconstruction/links/02e7e53460c526599b000000.pdf | accessdate = November 2015
| doi = 10.1306/13431840M1063606 | ref = harv}}<!-- {{Harvnb|Berra|Angiolini|2014}} -->
* {{Cite journal
| last1 = Catalán | first1 = J. R. M.
| last2 = Fernández-Suárez | first2 = J.
| last3 = Jenner | first3 = G. A.
| last4 = Belousova | first4 = E.
| last5 = Montes | first5 = A.
| title = Provenance constraints from detrital zircon U–Pb ages in the NW Iberian Massif: implications for Palaeozoic plate configuration and Variscan evolution
| year = 2004 | journal = Journal of the Geological Society | volume = 161 | issue = 3 | pages = 463-476
| url = http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.487.5815&rep=rep1&type=pdf | accessdate = November 2015
| ref = harv}}<!-- {{Harvnb|Catalán|Fernández-Suárez|Jenner|Belousova|2004}} -->
* {{Cite journal
| last1 = Torsvik | first1 = T. H.
| last2 = Cocks | first2 = L. R. M.
| title = The Lower Palaeozoic palaeogeographical evolution of the northeastern and eastern peri-Gondwanan margin from Turkey to New Zealand
| year = 2009 | journal = Geological Society, London, Special Publications | volume = 325 | issue = 1 | pages = 3-21
| url = http://www.earthdynamics.org/torsvik/torsvik-papers/2009/2009_Torsvik_Cocks_SpecPubGeolSoc.pdf | accessdate = November 2015
| ref = harv}}<!-- {{Harvnb|Torsvik|Cocks|2009}} -->
* {{Cite journal
| last1 = von Raumer | first1 = J. F.
| last2 = Stampfli | first2 = G. M.
| title = The birth of the Rheic Ocean—Early Palaeozoic subsidence patterns and subsequent tectonic plate scenarios
| year = 2008 | journal = Tectonophysics | volume = 461 | issue = 1 | pages = 9-20
| url = http://www.unifr.ch/geoscience/geology/assets/files/Site%20Science%20de%20la%20terre/Publication%20Emeritus/vonraumer/publications-vonRaumer-Stampfli%202008.pdf | accessdate = November 2015
| ref = harv}}<!-- {{Harvnb|von Raumer|Stampfli|2008}} -->
{{Refend}}
==Dış bağlantılar==
* [http://jan.ucc.nau.edu/~rcb7/530_1st.jpg Proto-tethys ocean] – at [http://jan.ucc.nau.edu/~rcb7/global_history.html global history]
* [http://jan.ucc.nau.edu/~rcb7/370_1st.jpg Paleo-Tethys and Proto-Tethys] – at [http://jan.ucc.nau.edu/~rcb7/global_history.html global history]
* [http://scotese.com/newpage4.htm Early Carboniferous] – at PaleoMap Project (North China microcontinent begins to collide with Siberia-Kazakstania continent closing the Proto-Tethys)
[[Kategori:Proterozoik Devir]]
| |||