Süperpozisyon prensibi (fizik): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Sae1962 (mesaj | katkılar)
k Sae1962, Süper pozisyon ilkesi sayfasını Süperpozisyon prensibi (fizik) sayfasına taşıdı: Yeni isme taşındı.
Sae1962 (mesaj | katkılar)
k Küçük düzeltmeler yapıldı.
1. satır:
[[Dosya:Anas platyrhynchos with ducklings reflecting water.jpg|thumb|right|Ördeklerin haraket ettiği noktadan uzak bir mesafeye kadar nerdeyse düzlem dalgaların süper pozisyonu. Doğrusallık nerdeyse sadece suda ve dalga boyuna göre daha küçük genlikli dalgalarda oluşur.]]
Fizikte ve sistem teorisinde, '''süpersüperpozisyon pozisyon ilkesiprensibi''', tüm lineer sistemler için bir veya daha fazla uyarılar tarafından oluşan net tepki olarak belirtilen süper pozisyon özelliği olarak da bilinir. Bu uyarılar her bir uyarıcı tarafından tek tek meydana gelen uyarıların toplamıdır. Eğer giriş A, X tepkisini üretirse ve giriş B, Y tepkisini üretirse, sonuç olarak giriş (A+B), (X+Y) tepkisini üretir.
Homojenlik ve eklenebilirlik özellikleri birlikte süpersüperpozisyon pozisyon ilkesiprensibi olarak adlandırılır. Bir lineer fonksiyon süper pozisyonsüperpozisyon ilkesiniprensibini sağlayanlardan biridir ve şöyle tanımlanır:
:<math>F(x_1+x_2+\cdots)=F(x_1)+F(x_2)+\cdots \,</math>{{pad|3em}}'''Eklenebilirlik'''
 
:<math>F(a x)=a F(x) \,</math>{{pad|19em}}&nbsp;'''Homojenlik'''
 
:skaler {{mvar|a}} için.
Bu ilke fizikte ve mühendislikte birçok uygulamaya sahiptir çünkü birçok fiziksel sistem lineer sistem olarak modellenebilir. Örneğin, kiriş bir lineer sistem olarak modellenebilir. Kirişteki giriş uyarıcı yüktür ve çıkış tepkisi kirişteki dönüttür. Lineer sistemin önemi matematiksel olarak analizinin kolay olmasıdır. Matematik teknikleri, [[Forier]],[[Laplace transfrom]] gibi frekans bölmesi doğrusal iletim methodlarının büyük bir bölümüdür ve uygulanabilirler. Fiziksel sistemler genellikler yaklaşık doğrusal olduğundan, süpersüperpozisyon pozisyon ilkesiprensibi sadece gerçek fiziksel davranışlara bir yaklaşımdır.
Süper posizyon ilkesi cebirsel denklemler, lineer diferansiyel denklemler, sistem denklemleri ve bunlar gibi tüm lineer sistemlere uygulanabilir. Uyarıcı ve dönütler numara, fonksiyon, vektör, vektör alanları, zaman sinyalleri ya da belirli aksiyomları sağlayan her türlü konu olabilir. Şu unutulmamalıdır ki vektör ve vektör alanları olduğu zaman, süper pozisyon vektör toplamı olarak yorumlanır.
==Fourier analizi ve benzeri yöntemlerle İlişkisi==
 
Lineer sistemde uyaranlar ve dönütler basit, sadeleştirilmiş daha genel bir biçimde yazılırsa hesaplamak çok daha kolaylaşır.
Örneğin; Fourier analizinde uyarıcılar birçok sinüzoidlerin süper pozisyonu olarak yazılabilir. SüperSüperpozisyon pozisyon ilkesindenprensibinden dolayı, bu sinüzoidlerin her biri ayrı ayrı analiz edilebilir ve bireysel dönütleri hesaplanabilir. (Dönütün kendisi aynı frekansla ama genellikle farklı dalga boyu ve fazıyla sinüzoidin kendisidir.) Süper pozisyonSüperpozisyon ilkesineprensibine göre, orijinal uyarıcıya dönüt bireysel sinüzoidlerin dönütlerinin toplamına(ya da integraline) eşittir.
Diğer bir yaygın örnek ise; Green’in fonksiyon analizinde, uyaranlar birçok dürtü işlevlerinin süper pozisyonu olarak yazılabilir ve dönüt de dürtü dönütlerinin süper pozisyonu olarak yazılabilir.
Bilhassa Fourier analizi dalgalar için oldukça yaygın bir analizdir. Örneğin, elektromanyetik teoride, sıradan ışık düzlem dalgaların (sabit frekans, polarizasyon ve yön) süper pozisyonu olarak tanımlanır. SüperSüperpozisyon pozisyon ilkesiprensibi uygulanabilir olduğu durumlarda (genellikle uygulanamaz; örneğin doğrusal olmayan optik), her bir ışık dalgasının davranışı düzlem dalgaların davranışlarının süper pozisyonu olarak anlamlandırılabilir.
==Dalga süper pozisyonu==
[[Dosya:Standing wave 2.gif|thumb|right|Aynı ortam boyunca doğrusal olarak zıt yönlerde hareket eden iki dalga. Bu animasyonda her iki dalga da aynı dalga boyu ve genliklerin toplamına sahip.]]
Dalgalar genellikle uzay ve zaman boyunca bazı parametrelerin varyasyonları olarak tanımlanır. Örneğin, su dalgasının yüksekliği, ses dalgasının basıncı ya da ışık dalgasının içindeki elektromanyetik alan. Bu parametrelerin değerleri dalganın genliği olarak adlandırılır ve dalganın kendisi genliğinin her noktada tanımlandığı fonksiyondur.
Dalgalı her sistemde, belirtilen her an da ki dalga kaynağın fonksiyonudur ve sistemin ilk durumudur (örneğin, dış kuvvetler eğer varsa, dalgayı yaratır veya etkiler). Her durumda da (örneğin , klasik dalga denklemleri) denklem dalgayı lineer olarak tanımlar. Bu durumun doğru olduğu zamanlarda süpersüperpozisyon pozisyon ilkesiprensibi uygulanabilir. Bu da demek oluyor ki aynı ortamda iki veya daha fazla çapraz dalga geçişi tarafından gerçekleşen net genlik ayrı ayrı üretilen dalgaların genliklerinin toplamına eşittir. Örneğin, birbirine doğru hareket eden iki dalga birbirlerini saptırmadan diğer tarafa geçerler.( Üstteki resme bakınız)
== Dalga Girişim – Dalga Kırılma==
Richard Feynman dalga süper pozisyonunun önemi için şöyle yazmıştır:
43. satır:
==Doğrusallıktan Kalkışlar==
En gerçekçi fiziksel durumlarda, dalga yöneten denklem sadece yaklaşık doğrusaldır.
Bu durumlarda, süpersüperpozisyon pozisyon ilkesiprensibi yaklaşık olarak tutar. Kural olarak, yaklaşımın doğruluğu dalganın genliğini küçültmeye eğilimlidir. Süper pozisyonSüperpozisyon ilkesininprensibinin tam olarak uygulanamayacağının ortaya çıktığı durumların örneklerinde doğrusal olmayan optik ve doğrusal olmayan akustik başlıklarını inceleyiniz.
==Kuantum Süper pozisyonu==
Kuantum mekaniğinde, temel görev belirli dalgaların nasıl yayılıp nasıl davranışta bulunacağını hesaplamaktır. Bu dalga, dalga fonksiyonu olarak adlandırılır ve dalganın davranışını yöneten denklem [[Schrödinger’in dalga denklemi]] olarak adlandırılır. Dalga fonksiyonunun davranışını hesaplamak için ilk yaklaşım, başka belirli şekillerdeki dalga fonksiyonlarını-durağan durumlar, davranışları belirli olanlar- süper pozisyon (kuantum süper pozisyonu) şeklinde yazmaktır. Schrödinger’in dalga denklemi doğrusal olduğundan dolayı, orijinal dalganın davranışı süpersüperpozisyon pozisyon ilkesiprensibi olarak bu yol ile hesaplanabilir.
==Sınır Değer Problemler==
Sınır değer problemlerinin yaygın çeşidi bazı denklemleri sağlayan y fonksiyonunu bulmadır.
52. satır:
:<math>G(y)=z</math>
Örneğin,Dirichlet sınırlı durumlar ile Laplace denkleminde, F, R bölgesindeki Laplace operatörü olsun, G, y yi R sınırları ile sınırlandıran operatör olsun ve z R’ın sınırlarında y ye eşit olmasını gerektiren fonksiyon olsun.
Bu durumda F ve G ikisi de doğrusal operatördür. Bunun üzerine süpersüperpozisyon pozisyon ilkesiprensibi ilk denklemdeki çözümlerin süper pozisyonunun ilk denklemdeki başka bir çözüm olduğunu söyler.
:<math>F(y_1)=F(y_2)=\cdots=0\ \Rightarrow\ F(y_1+y_2+\cdots)=0</math>
Sınır değerleri üst üste geldiği zaman:
58. satır:
Bu gerçekleri kullanarak, eğer ilk denklemin çözümleri liste olacak şekilde derlenirse, bu çözümler ikinci denklemi sağlayacak şekilde süper pozisyonun içine konabilir. Bu yol sınır değer problemlerinde kullanılan yaygın bir yoldur.
==Diğer örnek uygulamaları==
• Elektrik mühendisliğinde, doğrusal devrede, giriş (zamanla değişen gerilim sinyalinin uygulandığı) çıkış ile (devre içinde her yerde akım veya gerilim) doğrusal dönüşüm ile bağlantılıdır. Böylece giriş sinyallerinin süper pozisyonu dönüt sinyallerinin süper pozisyonuna yol verecektir. Bu temelde Fourier analizinin kullanımı yaygındır. Diğerleri için, devre analizinde benzer teknikler için süper pozisyon teoremine bakınız.
• Fizikte, Maxwell denklemleri, yüklerin dağılımı ve akımlar elektrik ve manyetik alanla doğrusal dönüşümle bağlantılıdır. Böylece süpersüperpozisyon pozisyon ilkesiprensibi, yük ve akım dağıtımından ortaya çıkan alanları hesaplamak için kullanılabilir. İlke fizikte ortaya çıkan diğer lineer diferansiyel denklemler için de kullanılabilir.
• Makine mühendisliğinde, etkiler doğrusal olduğu zaman( örneğin, yükler diğer yüklerin sonuçlarını etkilemediği zaman ve her bir yükün etkisi yapısal sistemin geometrisini değiştirmediği zaman) kiriş ve yapıların sapmalarını çözmek için kullanılır. Mod süpersüperpozisyon pozisyon ilkesiprensibi yöntemi doğal frekansları ve mod şekillerini doğrusal yapıların dinamik tepkilerini nitelendirmek için kullanılır.
• Hidrojeolojide iki ya da daha fazla su kuyularının düşümlerinin ideal akifere pompalanması için kullanılır.
• İşlem kontrolünde, süpersüperpozisyon pozisyon ilkesiprensibi model prediktif kontrol için kullanılır.
SüperSüperpozisyon pozisyon ilkesiprensibi bilinen çözümlerin doğrusal olmayan sistemlerinin doğrusallaştırma yapılarak analiz edilmesinde kullanılır.
• Müzikte kuramcı Joseph Schillinger, müzikal kompozisyonun Schillingeer sisteminde rithim teorisinin temel ilkesi olarak süpersüperpozisyon pozisyon ilkesininprensibinin bir oluşumunu kullanmıştır.
==Tarih==
Leon Brillouin’e göre, süper pozisyon ilkesi ilk olarak 1753 te Daniel Bernoulli tarafından belirtildi. İlke Leonhard Euler tarafından reddedildi ve daha sonra Joseph Lagrange tarafından da reddedildi. Daha sonra kabul görmeye başladı ve Joseph Fourier tarafından çalışıldı.
==Ayrıca bakınız==
* [[Impulse response]]
* [[Green's function]]
* [[Quantum superposition]]
* [[Interference (wave propagation)|Interference]]
* [[Coherence (physics)]]
* [[Convolution]]
 
== Referanslar Tarihi==
Leon Brillouin’e göre, süpersüperpozisyon pozisyon ilkesiprensibi ilk olarak 1753 te Daniel Bernoulli tarafından belirtildi. İlke Leonhard Euler tarafından reddedildi ve daha sonra Joseph Lagrange tarafından da reddedildi. Daha sonra kabul görmeye başladı ve Joseph Fourier tarafından çalışıldı.
 
== Kaynaklar ==
<!--See http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Footnotes for an explanation of how to generate footnotes using the<references/> tags-->
{{reflistkaynakça}}
 
==Daha fazlasıLiteratür==
{{refbegin}}
* {{cite book |author=Haberman, Richard |year=2004 |title=Applied Partial Differential Equations |publisher=Prentice Hall |isbn=0-13-065243-1}}
Satır 85 ⟶ 79:
{{refend}}
 
==Ayrıca bakınız==
* [[Impulse response]]
* [[Green's function]]
* [[Quantum superposition]]
* [[Interference (wave propagation)|Interference]]
* [[Coherence (physics)]]
* [[Convolution]]
 
[[Kategori:Dalgalar]]
[[Kategori:Sistem teorisi]]
[[Kategori:Temel fizik kavramları]]
[[Kategori:Dalgalar]]