Tsunami: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Kudelski (mesaj | katkılar)
Gerekçe: + kaynak gerektiren bilgi eklentisi
Bjelica (mesaj | katkılar)
Farklı tanımlar ve ayrıntı içerik eklemesi.
3. satır:
[[Dosya:2004 Indonesia Tsunami Complete.gif|right|thumb|200px|2004'teki tsunami'nin canlandırması]]
 
'''Tsunami''' (okunuşu: "Tsunami". [[Japonca]]'da '''[[liman]] dalgası''' anlamına gelen '''津波 (つなみ)''' sözcüğünden) [[okyanus]] ya da [[deniz]]lerin tabanında oluşan [[deprem]], gök taşı düşmesi<ref name=":0">http://www.ntv.com.tr/galeri/teknoloji/tsunami-nedir-nasil-olusur,XQKRw7WhGEer04o6QHnKqg/kIcxlk8B4kGvrronEEuAIw</ref>, deniz altındaki nükleer patlamalar<ref name=":0" />, [[volkan]] patlaması ve bunlara bağlı taban çökmesi, zemin kaymaları gibi [[tektonik]] olaylar sonucu denize geçen enerji nedeniyle oluşan uzun periyotlu deniz dalgasını temsil eder. Ayrıca kasırgalar da tsunamiye neden olabilmektedir.<ref name=":0" />Önceleri tsunami dalgalarına med-cezir dalgaları da denmiştir.<ref>http://www.ntv.com.tr/galeri/teknoloji/tsunami-nedir-nasil-olusur,XQKRw7WhGEer04o6QHnKqg</ref> Tsunamilerin %80'i Pasifik Okyanusu'nda gerçekleşmektedir.<ref>http://www.ntv.com.tr/galeri/teknoloji/tsunami-nedir-nasil-olusur,XQKRw7WhGEer04o6QHnKqg/5xDPXFbYJkW37GfDyoDX_w</ref>
 
Yunan tarihçi [[Tukididis]], tsunamileri denizaltı depreminden kaynaklandığını ileriPeleponnes sürdüğüSavaşı'nın Tarihi adlı kitabında öne sürdü.<ref>http://www.ntv.com.tr/galeri/teknoloji/tsunami-nedir-nasil-olusur,XQKRw7WhGEer04o6QHnKqg/DqgTExJx5EW84RJ5DidVxA</ref> Tukididis'in, bu teoriyi ileri bilinensüren ilk kişi olarak bilinmesine rağmen<ref name="Thucydides 3.89.1-4">[[Thucydides]]: [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Thuc.+3.89.1 “A History of the Peloponnesian War”, 3.89.1–4]</ref><ref name="Smid, T. C. 103f.">{{Kitap kaynağı|soyadı = Smid|adı = T. C.|başlık = 'Tsunamis' in Greek Literature|baskı = 2|cilt = 17|tarih = 1970-04|sayfalar = 100–104|çalışma = Greece & Rome|konu = 1}}</ref> tsunaminin oluşumu hakkında 20. yüzyıla kadar pek bir şey bilinmemekteydi. Konu, hâlâ araştırılmaktadır. İlk [[jeolojik]], [[coğrafik]] ve [[oşinografik]] makaleler, tsunamileri "'''sismik deniz dalgaları'''" olarak adlandırmaktadır.
 
[[Kasırga|Tropikal kasırga]] gibi bazı [[meteorolojik]] şartlar, büyük [[alçak basınç|alçak basınç alanların]]ı oluşturarak [[İngilizce]] ''storm surge'' denilen fırtınalarda denizin fazla yükselmesi olgusuyla meteotsunamilere neden olabilir. Meteotsunamiler de deniz seviyesini [[gelgit]] normalin birkaç metre üstünde çıkartabilir. Bu değişim, alçak basınç alanındaki düşük [[atmosfer basıncı]]ndan kaynaklanır. Bu ''storm surge''ler kıyıya erişince etrafı suya boğarak tsunamiye benzetilebilirler.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Tsunami" sayfasından alınmıştır