Mustafa Barzani: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
|||
1. satır:
{{Diğer anlamı2|Barzani}}
{{Kişi bilgi kutusu
[[Washington, DC]], [[ABD]]}}'''Molla Mustafa Barzani''' ([[Kürtçe]]: '''ملا مصطفا بارزانی''' Mela Mistefa Barzanî; d. [[14 Mart]] [[1903]], [[Barzan]], [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]] – ö. [[1 Mart]] [[1979]], [[Washington D.C.]], [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]), 1946 yılından ölümüne kadar [[Irak]]'ta [[Kürdistan Demokrat Partisi]]'nin ([[KDP]]) başkanı olarak siyaset yaptı. [[Mesud Barzani]]'nin babasıdır.▼
| isim = ملا مصطفا بارزانی <br> Mela Mistefa Barzanî
| resim = Barzani1.jpg
| resim_boyutu =
| başlık =
| doğum_adı = Mela Mistefa Barzanî
| doğum_tarihi = {{Doğum tarihi|1903|3|14}}
| doğum_yeri = [[Barzan]], [[Osmanlı Devleti]]
| kaybolma_tarihi =
| kaybolma_yeri =
| kaybolma_durumu =
| ölüm_tarihi = <!-- {{Ölüm tarihi ve yaşı|ö.yıl|ö.ay|ö.gün|d.yıl|d.ay|d.gün}} --> 1 Mart 1979 (76 yaşında)
| ölüm_yeri = [[Washington, DC|Washington]], [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]
| ölüm_sebebi =
| bedeninin_bulunuşu =
| yattığı_yer =
| yattığı_yerin_koordinatları =
| anıtlar =
| ikamet =
| milliyeti =
| soyu = Kürt
| vatandaşlık =
| savaşları =
| diğer_adları =
| tanınma_nedeni =
| rütbesi =
| eğitim =
| alma_mater =
| aktif_yılları =
| işveren =
| organizasyon =
| ajans =
| meslek =
| unvan =
| maaş =
| net_değer =
| etkiledikleri =
| etkilendikleri =
| boy =
| kilo =
| televizyon =
| dönem =
| önceki =
| sonraki =
| parti = [[Kürdistan Demokrat Partisi|KDP]]
| boards =
| din = [[İslam]]
| mezhep =
| ebeveynler =
| aile =
| eş =
| çocukları = [[Mesud Barzani]] (d. 1946)
| partner =
| akrabalar =
| diğer =
| diğer2 =
| diğer3 =
| diğer4 =
| diğer5 =
| diğer6 =
| imza =
| ödülleri =
| website =
}}
▲
== Yaşamı ==
Genç yaşlarında [[Osmanlı]] [[Hamidiye Alayları|Hamidiye]] ordu birlikleri, kendisi ve ailesini tutuklayıp [[Diyarbakır]]'a sürgün ve hapse gönderdiler. 12 yaşında iken, ağabeyi Abdülselam idam edildi. 1919 yılında İngiliz işgalcilere karşı yürütülen isyana katıldı. 1931'de büyük kardeşi Şeyh Ahmed'in başlattığı ayaklanmaya katıldı. Ertesi yıl
Mustafa Barzani liderliğindeki [[Kürdistan Demokrat Partisi]] (KDP), 1957 Kongresi'nde [[Marksist-Leninist]] bir çizgi benimsediğini açıkladıysa da, esas olarak [[milliyetçi]] bir [[örgüt]] olmaya devam etti.
Satır 9 ⟶ 73:
[[Abdülkerim Kasım]]'ın 1958'de krallığa son veren [[1958 Irak Darbesi|darbe]]sinden sonra [[Irak]]'a döndü. Yasal bir kimlik kazanan [[Kürdistan Demokratik Partisi]]'nin önderi olarak önceleri yeni yönetimi destekledi. Ama ekonomik ve kültürel haklar konusunda verilen sözler yerine getirilmeyince, Eylül 1961'de ayaklandı ve [[peşmerge]] (''ölüm öncüsü'') denen gerilla kuvvetiyle [[Kuzey Irak]]'ın büyük bir bölümüne egemen oldu. Irak yönetimindeki çeşitli değişiklikler doğrultusunda zaman zaman ateşkes anlaşmaları yapmakla birlikte, Kuzey Irak'ta özerk bir yönetim kurmaya yönelik silahlı mücadeleyi başarıyla sürdürdü. Mart 1970'te Kürtlerin isteklerini kabul eden bir antlaşmanın imzalanması üzerine, silahlı mücadeleye son verdi.
[[Dosya:Grab Barzani.jpg|thumb|293x293px|Sağda Mustafa Barzani solda oğlu İdris Barzani|left]]
1973 yılında Irak'ın Sovyetler Birliği'yle imzaladığı dostluk ve işbirliği antlaşmasından sonra Moskova'nın Barzani'ye verdiği destek giderek azaldı. 1970'de yapılan antlaşmanın uygulanması için öngörülen dört yıllık sürenin bitimine doğru, Irak yönetiminin 1957 nüfus sayımını temel alan sınırlı bir kültürel özerklik planı sunması, ilişkileri gerginleştirdi. Bu sırada Irak ile anlaşmazlık halinde olan İran ve SSCB'ye yakınlaşan Bağdat rejimini istikrarsızlaştırmak isteyen [[Amerika Birleşik Devletleri]]'nden (ABD) destek alarak yeniden silahlı mücadeleyi başlattı.<ref name="ref702">[[Turan Yavuz]], ''ABD'nin Kürt Kartı'', [[Milliyet Yayınları]], 1. Baskı: 1993. ISBN 975-506-113-4</ref> Ancak, 6 Mart 1975'te imzalanan [[Cezayir Anlaşması]]'yla, bazı tavizler karşılığında [[Irak]] ile anlaşmaya varan İran şahı [[Muhammed Rıza Pehlevi]]'nin yardımı kesmesi üzerine, zor duruma düştü. Barzani çatışmayı durdurarak [[İran]]'a kaçtı. 1976'da [[Amerika Birleşik Devletleri]]'ne gitti ve orada vefat etti. Cenazesi [[İran]]'a getirilerek Irak sınırındaki [[Uşnu]] kasabasına defnedildi. 1993'te mezarı Kuzey Irak'a getirildi.
Oğlu [[Mesud Barzani]]'ye devrettiği aşiretinin bağımsız [[Kürdistan]] hedefine ulaşması gerektiğini vasiyet etti.
| |||