George Washington: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği
Xoox (mesaj | katkılar)
kDeğişiklik özeti yok
45. satır:
|ödüller =
}}
'''George Washington''' (d. [[22 Şubat]] [[1732]], [[Virjinya|Virginia]] - ö. [[14 Aralık]] [[1799]], VirjinyaVirginia), [[Amerikan Bağımsızlık Savaşı]]'nda [[Kıta Ordusu]]'nun başkomutanı ve [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'nin ilk başkanı.
 
ABD'nin bağımsızlık savaşında önemli rol oynadığı için, ülkesinde tarihinin en önemli şahıslarından biri olarak sayılır. Amerikan başkanlık kurumunu şekillendirdi ve iki dönem, sekiz yıl sonra üçüncü dönem başkanlıktan vazgeçerek ülkesinde bir gelenek yarattı (Bu gelenek [[Franklin D. Roosevelt]]'e kadar devam etti, sonra anayasallaştı). Washington [[hakkında en çok eser yazılan ilk 100 kişi]] listesinde 16.sırada yer almaktadır.
 
Dört nesilden beri [[Virjinya|Virginia]]'da yaşayan bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası Augustine Washington ([[1693]]-[[1743]]) ve annesi Mary Ball ([[1708]]-[[1789]]) [[İngiliz]] asıllıydılar. Henüz 11 yaşında tütün çiftçisi ve mesahacı olan babasını kaybetti.
 
== Fransız-Kızılderili Savaşı ==
[[1754]]'ün yaz aylarında, Washington yakın ilişkilerinden faydalanarak VirjinyaVirginia Valisi tarafından eyalet milisinin komutanlığına getirildi. Milis, Fransızların ve İngilizlerin [[Yedi Yıl Savaşları|savaştığı]] batıdaki bölgelerde, rakibin Fransızların karakollarını ve keşif birliklerini aramakla görevliydi. Bu süreç içinde Washington, VirjinyaVirginia'nin batı sınırında bir dizi kale kurdu ve [[Ohio]] Vadisi’ne giren Fransızlarla müzakereleri yürüttü. Artan gerilim Fransızlarla ve onlarla müttefik yerli kabilelerle Fransız-Kızılderili Savaşı’na sebep oldu.
 
Washington’un liderliğindeki heterojen birlik, el değmemiş bölgelerde haftalarca süren yürüyüşlerin ardından nihayet bugünün [[Pittsburgh]] yakınlarında bir Fransız birliğiyle karşılaştı ve karşılaşmayı takip eden müsademede [[Fransız]] birliğini yendi. Çok şanlı bir çatışma olmasa da bu ilk savaş tecrübesi Washington’a askeri lider namını kazandırdı. SonralariSonraları rakibin daha üstün silahlı kuvvetleri tarafından Fort Necessity'de kuşatıldı. Serbest geri çekilme karşılığı mütarekeye zorlandı.
 
Bir sonraki yıl, yarbay rütbesinde İngiliz ordusunun Braddock Seferi’ne katıldı. Altında 3 atı vurulduğu ve felaketle sonuçlanan Monongahela Muharebesi’nde oldukça basiretli davranabilerekdavranıp geri çekilme kararı aldı. Sonra albay rütbesinde Virjinya’nınVirginia’nın ilk düzenli alayını kurarak savaşa katıldı ve eyaletindeki bütün birliklerin başkomutanlığına getirildi. Asıl savaş komşu bölgelerde gerçekleşse de, Virjinya’nınVirginia’nın batı sınırını Fransız birliklerine karşı başarıyla korudu. [[1758]] yılında, ‘Fort Duquesne’ adında Fransız kalesinin alınmasında belirleyici rol oynadı.
 
Savaş süreci içinde İngiliz subayların gerisine itilmesi ve milislerinin sadece sınır koruma olarak kullanılması ona anavatanına karşı bir daha atlatamıyacağı kin duyguları beslemesine sebep oldu. [[1759]]’da alayından ayrılarak VirjinyaVirginia meclisinde milletvekili oldu.
 
== [[Amerikan Bağımsızlık Savaşı]] ==
72. satır:
Washington, Aralık 1777’de İngiliz etki alanının dışında kalan Valley Forge'da kamp kurdu. Kış boyunca 10.000 kişilik ordudan 2500’ü açlık ve hastalık sonucu öldü.
 
Philadelphia’ninPhiladelphia’nın kaybedilişi, Kongre üyeleri arasında tartışma başlattı. Washington'un başkomutanlıktan alınmasını istediler. Washington’un destekçileri komploya dek varan gelişmeleri engellediler.
 
[[Fransa Krallığı|Fransa]]’nın Amerikalılara gösterdiği destek savaş dinamiklerini değiştirmişti. İngilizler denizlerdeki hakimiyetini kaybetmekle kalmayıp, Fransa’nin İngiltere’yi istila etme tehlikesiyle de karşı karşıyaydılar. [[1778]]’de Britanyalılar Philadelphia’yi boşaltıp New York City’e dönerken, Washington yollarını kesip Monmouth Muharebesi’nde saldırıya geçti. Söz konusu saldırı kuzeyde gerçekleşen son büyük çarpışmaydı.
80. satır:
[[Dosya:Surrender of Lord Cornwallis.jpg|thumb|right|300px|Cornwallis'in ordusuyla Yorktown'da mütakeresi]]
 
Washington başkomutan olarak, muharebeleri ayırıntılı planlarla kazanabilen, dahi bir strateji uzmanı değil, Amerikan silahlı kuvetlerinin titiz organizatörüydü. Mütevazı imkânlarının tamamen farkında olan Washington, asker sayısının büyütülmesini ve orduya maddi açıdan destek sağlanmasını, neredeyse cimri diyebilinecekdenebilecek Kongre'ye düzenli halde ayrıntılı ve tam belgeli bildirilerle talep ediyordu. Birliklere en azından giyecek, yiyecek, yakacak, barınak ve cephane temin edilebilinmesiedilebilmesi için en ince ayırıntılarla bile ilgileniyordu. Sayıca daha az olan Amerikan ordusunu ancak kaçınılmaz veya koşullar bakımından avantajlı durumlarda açık muharebe meydanına sürüyordu.
 
Washington’un başkomutan olarak en önemli etkisi ise, ordu üzerindeki son sözü siviller tarafından seçilmiş devlet görevlilerine bırakmasının, ülkesinde örnek olarak gelenek yaratmasıydı. Savaş boyunca kongre üyelerine ve devlet temsilcilerine saygı göstererip, savaş bittikten sonra da önemli ölçüde büyüklüğe ulaşmış askeri gücünü sivillere teslim etti. Mart 1783’de ordu içindeki nüfuzundan faydalanarak, haklarını ödemeyen kongreyi isyanla tehdit eden ordu subaylarının görevden atılmasını sağladı. Washington ordusunu terhis ederek, 2 Kasım’da askerlerine anlamlı bir veda seslenişinde bulundu.
95. satır:
Anayasa tartışmalarında ilk defa ikili parti sisteminin özelliklerini içeren siyasi görüşler belirginleşmişti. Başkanlık kurumunun tasarımında, yürütmenin zayıf olmasını savunanlarla güçlü olmasını savunanlar çarpıştılar. Güçlü olmasını savunanlar, kuvvetler ayrımını gerçekleştirebilmek ve yasama gücüne karşı denge oluşturabilmek için başkanın bağımsız olmasını talep ediyorlardı. Kudretli yasama organları olan bazı eyaletlerdeki demokratların seçkin sınıfı korkuttuğu gelişmeler, caydırıcı örnek olarak gösterildi.
 
13 eyaletin 9'u anayasayı onaylamasından sonra, Konferderasyon Kongresi delegeleri yeni devlet başkanı olarak adı herkesin ağzında dolaşan George Washington'u [[30 Nisan]] [[1789]]’da, [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] tarihinde oybirliğiyleoy birliğiyle seçilen tek başkan olarak bu göreve seçti. Washington'un seçilmesinin başlıca sebepleri, siyasi ve askeri kazanımlarının yanı sıra partilerüstüpartiler üstü tutumuydu
 
Birinci ABD kongresi Washington’a yılda 25000 Dolar (1789’da büyük bir miktar) maaş ödemeyi kararlaştırdı. Maddi durumu iyi olan Washington, kamunun hizmetinde lider imajina sahip olmasına değer verdiği için, maaş almayı redetti. Washington’un kendine önerilen maaşı redetmesireddetmesi ile tehlikeli bir durum ortaya çıkmıştı. Başkanlık görevi için, gelire ihtiyacı olmayan, sadece varlıklı kesimlerden adaylar çıkması gelenek olacaktı. Oysa, ABD’nin kurucu üyeleri, gelecekteki başkan adaylarının geniş bir kitleden çıkmalarını istiyorlardı. Bu yüzden, kongrenin ısrarı üzerine, Washington sonunda maaş almaya ikna oldu.
 
[[Dosya:United States one dollar bill, obverse.jpg|right|none|thumb|300px|Washington'un resmi 1 ABD dolarının ön yüzünde bulunuyor.]]
107. satır:
1791 yılında kongrenin, [[alkol]]lü içeceklere [[Özel tüketim vergisi|tüketim vergisi]] uygulamaya başlaması, sınır bölgelerinde, özellikle [[Pensilvanya]]’da protestolara sebep oldu. 1794 yılında Washington’un, protestocularun eyalet mahkemesinin karşına çıkartılmaları için talimat vermesiyle, sözkonusu protestolar, tarihe ’Whiskey isyanı’ (Whiskey rebellion) olarak geçerek, geniş çapta [[ayaklanma]]lara dönüştü. Gelişmelere karşı önlem almak için Federal ordunun yeterli güce sahip olmaması sebebiyle Washington, 1792 yılında yürürlüğe girmiş bir yasaya dayanarak birçok eyaletten milisler topladı. Valilerin gönderdiği yaklaşık 13000 kişilik bir birliğin başına geçerek isyan halinde bölgelere doğru hareket etti. Olaylar şiddete dönüşmeden yatışmıştı. Federal hükümet yeni anayasa altında, ülke ve vatandaşlar üzerinde otorite sağlamak için ilk defa askeri güç kullanmıştı
 
Başkanlığın yeni bir kurum olduğunun, attığı her adımın sonraki başkanlar için örnek teşkil edeciğininedeceğinin bilincindeydi Washington. Başkanlığı milli bütünlüğün sembolü ve halkın Amerikan özelliğini (karakterini) şekillendirmek için alet olarak görüyordu. Başkan iç siyasette denge için çaba gösterdi. Yönettiği kabinesinde her iki büyük parti, [[Federalist]]ler ve [[Demokratik-Cumhuriyetçi]]ler aynı oranda temsil edildi.
 
[[Fransız Devrimi]]'ne karşı pasif tutumundan dolayı eleştirilere rağmen, [[1792]]'de üç çekimser oya karşın tekrar oybirliğiyleoy birliğiyle ikinci bir dönem için başkanlığa seçildi. 1792-97 yıllarında sürdürdüğü ikinci başkanlık döneminin 1797'de sona ermesinden sonra bir daha aday olmayacağını açıkladı. Yerine başkan yardımcısı [[John Adams]] seçildi. Washington bir süre sonra [[1799]]'da öldü. Masonluğun ABD'deki kurucularından kabul edilir.
 
== Kaynakça ==