Robert Hooke: Revizyonlar arasındaki fark

[[Dosya:13 Portrait of Robert Hooke.JPG|right|thumb]]

'''Robert Hooke''',(18 Temmuz 1635 – 3 Mart 1703), bir doğa filozofu, mimar ve birden fazla branşta ihtisas sahibi olmuş bilge birisiydi.

Hooke, Hamilik zamanı boyunca, John Wilkins’in önderliğinde olduğu coşkulu Kralcıların sıkıca kenetlenmiş bir grubun üyesi olduğu, Wadham Koleji’nde eğitim gördü. Burada Thomas Willis ve Robert Boyle’nin asistanı olarak işe alındı. Boyle’nin gaz kanunu deneylerini kullandığı vakum pompalarını inşa etti. Bazı ilk Gregoryen teleskoplarını inşa etti ve Mars ve Jüpiter’in rotasyonlarını gözlemledi. 1665’de, Micrographia adlı kitabıyla bilimsel araştırmalar için mikroskop kullanımını canlandırdı. Hooke’un, fosiller üzerinde ki mikroskobik gözlemlerine dayanarak, biyolojik gelişimin ilk savunucularından birisi olmuştu. Işığın dalga teorisinden çıkarım yaparak, ışık kırılma olayını araştırdı ve maddenin ısındığında genleştiğini ve havanın uzak mesafeler tarafından ayrılmış, küçük parçalardan oluştuğunu ilk iddia eden kişi oldu. Harita yapımı ve araştırma alanı çalışmalarına öncülük etti ve ilk modern kuşbakışı görünüşlü harita yapımına dâhil oldu. Londra’nın şebeke sistemi için düzenlediği plan, hali hazırda var olan yolların yeniden inşa edilmesi lehine reddedildi. Ayrıca Hooke, yerçekiminin ters kare yasasını izlediğini gösteren deneysel bir kanıta çok yaklaştı ve böyle bir ilişkinin gezegenlerin hareketlerini yönettiği, daha sonradan Isaac Newton tarafından geliştirilecek bir fikir, varsayımında bulundu. Hooke’un bilimsel işlerinin çoğu Kraliyet Derneği deneylerinin sorumlusu olduğu zamanlarda onun yeteneğiyle yapıldı.

 

Hooke’un önceki hayatı hakkında bilinen çoğu şey, 1696’da başladığı ve asla bitiremediği bir otobiyografiden gelmektedir. Richard Waller’ın 1705’de yayınladığı The Posthumous Works of Robert Hooke adlı kitabın girişinde bundan bahsediliyor. Waller’ın işi, John Ward’ın Lives of the Gresham Professors’ü ve John Aubrey’in Brief Lives’ı ele alarak, Hooke’un çağdaş biyografisini gösteren başlıca yakınlığı oluşturmaktı.

[[Dosya:Hooke-microscope.png|thumb|right|Hooke’un Mikroskobu]]

 

1936’dan beridir araya giren zamanda, böyle bir delil bulunamadı ama hikâye devam ediyor. Örneğin 2011’de yayımlanan bir kitapta, 1703’de yazılan bir mektupta, Newcomenin pistonu hareket ettirmek için yoğuşmalı buhar kullandığını, Hooke’un ortaya çıkardığı söyleniyor.

Söylentilere göre Hooke sadık bir arkadaş ve dosttu ve hayatının önceki dönemlerindeki Wadham kolejinde coşkulu Kraliyetçiler grubuna, özelliklede Christopher Wren’e her zaman sadakatli olmasına rağmen, en azından sonraki hayatında çabuk öfkelenen, gururlu ve entelektüel rakiplere gücenme eğilimde olan birisiydi. Ölümünden sonra itibarı kötüye gitti ve bu genellikle, Isaac Newton ile yerçekimi, gezegenler ve ışık üzerindeki çalışmaları ile olan saygınlığı konusundaki anlaşmazlığına bağlanıyor. Oldenburg’un, Hooke’un kol saati maşasının detaylarını başkalarına sızdırdığı veya verdiği hakkındaki, Oldenburg ile Hooke arasındaki anlaşmazlık, çok iyi bilinen diğer bir örnektir.

 

 

Robert Hooke hayatının büyük bir kısmını Wight adasında, Oxford’da ve Londra’da geçirdi. Hiç evlenmedi ama günlüğü gösteriyor ki bazı ilişkileri vardı. 3 Mart 1703’te, Hooke, Gresham kolejinde ki odasında bulunan, birikmiş büyük bir miktar parasıyla, Londra’da hayatını kaybetti. Helen Bishopsgate sokağındaki kiliseye gömüldü ama mezarının kesin yeri bilinmiyor.

===Mekanik===

[[Dosya:HookeFlea01.jpg|thumb|right|Hooke’un çizimiyle bir pire]]

===Hafıza===

Katkısının az olduğu bilinen, ancak türünün ilk örneğinden biri, Hooke’un insan hafızası üzerindeki bilimsel modeldir. Hooke, Kraliyet Dernek’inde 1682’deki bir dersinde, insan hafızasının, bundan önceki başlıca felsefik modellerle biraz benzerlik taşıyan, mekanik bir model olduğu ileri sürdü. Şifreleme, hafıza kapasitesi, yineleme, geri alma, unutma ve bileşenlerine değindiği modeldi. Richard Semon’un 1919/1923 yılında yapmış olduğu çalışmayla aynı benzerlikleri paylaşan, yaklaşık olarak iki yüz yıl gözden kaçırılan bu çalışma fiziksel ve beyinin içerisine yerleştirilmiş hafızaydı. Modeldeki en ilginç nokta, (1) uyarıya imkan tanıyor ve baştan aşağı şifreleme üzerinde etkiye sahipti; (2) benzerlik ve ipucuna bağlı geri alma için rezonans kullanıyor; (3) yeni hafızaları açıklıyor; (4) tekrarlama ve hazırlamayı dikkate alan tek bir sistem sunuyor, ve (5) unutmanın kuvvet yasası açık bir şekilde modelin varsayımından elde edilebilir. Bu ders 1705’de ölümünden sonra yayınlandı çünkü hafıza modeli, nadiren ışığın doğası üzerinde bir dizi çalışmaların içine yerleştiriliyordu. Baskılar küçük partiler şeklinde bir Newtonian bilim çağında yapıldığı ve yayınlanana kadar zamanın dışında olduğu için bu çalışmanın az eleştiri aldığı tahmininde bulunuyordu. Bu başarının devamını engelleyen, dikkat, kodlama ve geri alma süreciyle alakalı bazı seviyede Hooke’un yardım istediği modern hafıza psikologlarının manevi ruhlarının itirazıydı.

[[Dosya:MK WillenChurch01.JPG|thumb|right|Willen,Milton Keynes‘da ki St Mary Magdalene kilisesi.]]

Hooke London şehrinin araştırmacısı ve, Bloomsbury’de Montagu Hanesi, Kraliyet Greenwich Gözlemevi, Londra’nın Büyük Yangın Anıtı ve kötü şöhretli Bethlem Kraliyet Hastanesi’nin dizaynı üzerinde çalışmış ve 1666 yılındaki Büyük Yangın’dan sonra Londra’yı yeniden inşa etmeye Wren’e yardım etmiş Christoper Wren’in baş asistanıydı. Hooke tarafından dizayn edilmiş diğer yapılar arasında Londra Kraliyet Hekimler Koleji (1679), Warwickshire’daki Ragley Salonu, Wiltshire’daki Ramsbury Köşkü ve Buckinghamsire’da Milton Keynes yerleşim yerinde ki Willen’de Mary Magdalene sokağındaki mahalle kilisesi de yer almaktadır. Hooke’un Christopher Wren’e katkılarıyla bunların içerisine, kubbesini Hooke’un tasarladığı bir yapı metodu kullanılan Paul’s Cathedral ‘de eklenmiştir. Hooke ayrıca, Samuel Pepys’in günlüğünden kalma el yazılarının bulunduğu, büyük ihtimalle Büyük Londra Yangını hakkında tanıklılığının alıntı yapıldığı, Pepys Kütüphane’sinin tasarımında da bulunmuştu.

 

Hooke’un mimari çalışmalarını daha fazlası için, By Cooper kitabına bakınız.

[[Dosya:Jan Baptist van Helmont portrait.jpg|thumb|right|Bir süre Hooke olduğu düşünülen bir portre ama aslında Jan Baptist van Helmont’in ta kendisi.]]

Hooke’un biyografi yazarı, Allan Chapman, Newton veya onun rahip yardımcılarının, Hooke’un portresini bilerek imha ettiği hakkındaki efsane iddiaları reddetmesine rağmen, Robert Hooke’un onaylanmış hiçbir portresi bulunmamaktadır. Bu durum bazen Hooke ve Newton arasında hararetli çatışmalara yol açıyor. Alman antikacı ve âlim Zacharias Conrad von Uffenbach, Kraliyet Derneğini 1710 yılında ziyaret etti ve ziyaretinde özellikle Boyle ve Hooke’un portrelerinin ona gösterildiği değindi (çok fazla benzerlik olduğu söyleniyor) ama Boyle’nin portresi hayatta kalırken, Hooke’un portresi açıkça kaybolmuştur.

 

2003’de tarih ressam Rita Greer Hooke’u anmak için masraflarını kendisinin karşıladığı bir proje başlattı. John Aubrey ve Richard Waller tarafından yazılan güncel açıklamayla uygun olacak şekilde, Rita Greer Robert Hooke projesi Hooke’un boyanmış ve çizilmiş inandırıcı resimlerini üretmeyi hedeflemişti. Greer’in yapmış olduğu Hooke resimleri, hayatı ve çalışması, UK ve US’de TV programlarında, kitaplar ve dergilerde ve halkla ilişkilerde kullanılıyor.