|
İnsanlarda, dönem [[Embriyo]], [[Zigot]] döllenmenin sekizinci haftanın sonuna kadar rahim duvarına implantları kendisi andan itibaren hücre bölünmesi topu temsil ediyor. Gebelik (gebeliğin onuncu haftası) sonra sekizinci haftanın ötesinde, gelişmekte olan insan sonra bir fetüs denir.
'''Embriyoloji ve Embriyonun Gelişimi'''
Embriyoloji kendi içinde genel ve özel embriyoloji olarak
iki kısımda incelenir.
'''Genel Embriyoloji''' :
Gelişimi genel sınırlar içinde inceler.
'''Özel Embriyoloji:''' Her doku ve organın gelişimini ayrı ayrı
inceler.
'''''Embriyolojik
Terimler'''''
'''Ovum:''' En içte sekonder oosit (oosit-II),
onu çevreleyen zona pellisuda ve en dışta granüloza hücrelerinden oluşan dişi
germ hücresidir.
'''Spermium:''' Testislerde üretilip, motilitesini ve gelişimini bitirmiş, ancak boşalma
esnasında aksesuar bezlerin salgısını alarak ejekulatla dışarı atılan erkek
germ hücresidir.
'''Fertilizasyon:''' Haploid Sayıda kromozom içeren iki
cins hücresinin birleşmesidir.
'''Zigot:''' Fertilizasyon sonucunda oluşan
hücredir. Zigot yeni bir insanın başlangıcıdır.
'''''Yarıklanma ve
Blastomer Oluşumu'''''
• Zigotun
mitoz sürecidir.
• Zigot, iki
hücreli evreye ulaştıktan sonra mitotik bölünmeler geçirir.
• Oluşan
hücrelere Blastomer denir.
• Yarıklanma
sırasında; Zigotun çapı değişmez, ancak blastomerler küçülür.
'''''Morula'''''
• Morula
gelişimi fertilizasyondan sonraki erken ve geç dönemde olaylanır.
• İlk 30
saat; Zigotun 2 hücreli dönemidir,
• Yaklaşık
40 saat sonra; Zigotun 4 hücreli dönemidir,
• İlk 72
saat sonundaki; Zigotun 12-16 hücreli dönemi Erken Morula dönemidir,
• İlk 96
saate kadar ki 16-32 hücreli dönem ise Geç Morula dönemidir.
'''''Blastosist'''''
• Geç
dönemdeki morulanın içerisine uterin sıvının sızması ile, morulanın merkezinde
bir boşluk oluşur,
• Oluşan bu
yapıya Blastosist, oluşan boşluğa ise Blastosel Boşluğu denir.
'''''Nörula'''''
• Embriyo
gelişiminin üçüncü ve dördüncü haftasına denk gelen ve nöral tüpün nöral plakta
geliştiği dönemi kapsar.
• Sinir
sisteminin ilk göründüğü dönemdir.
'''''Embriyo'''''
• Erken
gelişim evrelerinde gelişmekte olan insanı ifade eder
• Embriyonik
evre sekizinci haftanın (56 gün) sonuna kadar sürer.
'''''Fetus (Fötus)'''''
• Dokuzuncu
haftada doğuma kadar geçen dönemi kapsar.
'''''Bebeklik'''''
• Uterus dışındaki yaşamı en erken dönemini kapsar.
• Doğumdan sonraki ilk yılı kapsayan süreye verilen addır.
• Bebek dört haftalık yada daha az ise yeni doğan denir.
• Bebeklik sırasında beden gelişimi özellikle hızlıdır
• Boy yarısı kadar artarken ağırlık genellikle üç kat artar
• Bir yaşına gelen bebekleri çoğunun altı ile sekiz dişi
bulunur
'''''Çocukluk'''''
• Onüçüncü
ay ile puberte çağı arasında kalan dönemdir
• Süt
dişleri çıkmaya devam eder ve sonra kalıcı dişlerle yer değiştirir
• Çocukluğun
erken döneminde aktif kemik oluşumunu (ossifikasyon) görülür.
• Yaşın
ilerlemesiyle büyüme hızı yavaşlar ancak puberte öncesi gelişme büyüme hızında
hızlı bir artış gözler.
'''''Puberte ve Ergenlik'''''
•
Puberte,genellikle kızlarda oniki ile onbeş erkeklerde ise onüç ile onaltı
yaşlar arasındaki sekonder seksüel karakteristikler geliştiği ve üreme
yeteneğinin edildiği dönemdir
• Pubertede
pubik kıllanma kızlarda gögüslerin belirgin hale gelmesi erkeklerde genital
organların büyümesi,kızlarda ilk adet kanaması ve mesturasyonun başlaması
erkeklerde ise olgun speryumların üretilmesi kendini gösterir.
• Onbir ile
ondokuz yaş arasındaki döneme verilen addır • Bu dönemde çok hızlı fiziksel ve
cinsel olgunlaşma görülür
'''''Yetişkinlik'''''
• Büyüme ve
olgunlaşmanın tamamlandığı dönemdir.
• Genellikle
onsekiz ile yirmibir yaş arasındaki döneme denir
• Kemikleşme
ile büyüme reken erişkin dönemde sona erer (21 ile 25 yaş arası) • Bu süreden
sonra gelişimsel değişim çok yavaş meydana gelir.
'''''Konjenital Anomali'''''
• Doğum
öncesinde meydana gelmiş olan normal dışı durum.
• Yenidoğan
bebeklerin yaklaşık %3-5 inde çeşitli yapısal anomalilere (anomali=normal dışı
yapısal özellik) rastlanır.
• Gelişen
teknolojiyle bazen erken dönemlerde anomalileri tespit etmek mümkün olup,
hayatla bağdaşmayan anomalilere sahip bebeklerin daha fazla büyümesine olanak
vermeden gebeliğin sonlandırılması mümkün olabilmektedir.
• Ailede ya
da kişisel doğumsal bozukluk; - Önceki çocuklarda doğumsal bozukluk olması; -
Gebelik oluşumu sırasında belirli ilaçların kullanımı; - 35 yaş üstü
gebelikler.
'''''Gametogenesis'''''
•
Gametogenezis; İlkel erkek ve dişi cins hücrelerinin gelişip olgunlaşmasıdır.
• Erkek germ
hücresi spermiyum, dişi germ hücresi ovum, özelleşmiş cinsiyet hücreleridir.
•
Gametogenezisde mayoz bölünme ile kromozom sayısı yarıya (haploid sayıya)
düşer. Bu olaya erkekte spermatogenezis, dişide oogenezis adı verilir.
'''''Spermatogenezis'''''
•Spermatogenezis pubertede başlar ve hayat boyu devam eder.
• Yaklaşık
64 gün sürer.
•Spermatogenezis; spermatagonyumların spermatide, spermatidlerin spermatozoaya, spermatozoanı
n spermiyuma dönüşmesini kapsayan süreçtir.
== Bakınız ==
| 