Dogmatizm: Revizyonlar arasındaki fark

'''Dogmatizm''', [[A priori]] ilkeler, çeşitli öğretiler ve asla değişmeyeceği kabul edilen mutlak değerleri kabul eden, bu bilgilerin mutlak hakikat olduğunu, inceleme, tartışma yahut araştırmaya ihtiyacın olmadığını savunan anlayışa verilen isimdir. Bu tür savlara, öğretilere ve inançlara ise ''dogma'' veya ''nas'' denir.<ref>{{web kaynağı|başlık=TDK - Dogma|url=http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&kelime=dogma|yayıncı=tdk.gov.tr|erişimtarihi=20 Eylül 2013}}</ref>'''

'''Temelde [[skolastik]] bir anlayıştır, modern çağda değişme ve gelişmeyi yadsıyan öğretileri ve anlayışları adlandırır. Zira kendi fikir ve iddiasının mutlak doğru olduğunu ileri süren her kişi veya sistem dogmatiktir. Yani bu bağlamda; belirtilen görüş, bilgi ve yargıda, eleştirilmezlik, tartışılmazlık, değişmezlik ve net kesinlik olduğu takdirde, bunlar dogma denilir. <ref>{{web kaynağı|başlık=SSS - Dogmalar yalnızca dinlere mi özgüdür?|url=http://www.mason-mahfili.org.tr/?page_id=100|yayıncı=mason-mahfili.org.tr|erişimtarihi=20 Eylül 2013}}</ref> Özellikle [[metafizik]] öğretilerin tümü''' '''inakçı''' '''(dogmatik) öğretilerdir. Deney alanının dışında kalan bütün savlar inakçı olmak zorundadır. Zaten bir başka izah ile dogmatizm, ''aklın kesin ve mutlak bir değere sahip olduğunu böylece mutlak bilgi ve varlığa (hakikate) ulaşılabileceğini ve bunun sonucu olarak da bilginin metafiziğinin mümkün olduğunu ileri süren'' felsefi akımdır.'''

'''Dogmatizme [[primitif]] inançlardan modern bazı felsefi sistemlere kadar her yerde rastlanabilir. Belirgin biçimde çıkışı ''Tanrı'nın sözü'' kavramı ile olmuş ve ortaçağda ''Aristoteles'in sözü'' kavramına kadar varmıştır. Örnek vermek gerekirse, [[Orta Çağ]] [[Hıristiyan]] kültüründe herhangi bir kuralın gerçek sayılması için [[Aristoteles]]’in söylemiş olması yeterli sayılıyordu.'''

'''Dogmatizmin zorunlu sonucu zorbalıktır, zira farklı düşüncelere, perspektiflere yer olmadığı gibi, dogmatizmde deneyle tanıtlama da kabul edilemezdir. Özellikle ortaçağda dogmatizm zirve noktasına ulaşmıştır; deneylerle tanıtlanamayan kurallar, [[engizisyon]] işkenceleriyle tanıtlanmaya çalışılmıştır. Örnek vermek gerekirse, dogmatizm, masum kişinin ateşe atılsa bile yanmayacağı inancına varmış, bundan da ateşe atılınca yanan kişinin suçlu olduğu sonucu çıkarılmıştır.'''

''[[İnak|'''İnak''']]'''''(dogma) ile ''[[inan]]'' arasındaki fark

, ''inan''’ın asla kanıtlanamayacak olanı kabul etmesi, ''inak''’ın ise herhangi bir yetkeye bağlanan bir veriyi kanıtlamış olarak kabul etmesidir. Yukarıda da belirtildiği gibi bunun en güzel örneği ortaçağ skolastiğinde herhangi bir sözün, eğer [[Aristoteles]] tarafından söylendiği tanıtlanırsa, doğru olduğunun da tanıtlandığı fikridir.'''

'''Kısaca, herhangi bir sistemin veya kişinin değişmez formüller, her yerde ve her zaman geçerli olduğunu ileri sürdüğü mutlak bilgiler (olduğunu) sunması ''dogmatizm''dir. Dogmatizmin karşıtı [[septisizm]] yani ''şüphecilik, kuşkuculuktur''.'''

'''"İleri sürülen düşünce ve ilkeleri araştırmadan, kanıt aramadan, incelemeden, eleştirmeden, tartışmadan doğru ve mutlak hakikat sayan anlayış" olarak da tanımlanabilen dogmatizm her devirde ilerlemenin, gelişmenin karşısında durmuştur. Dogmatizm'in Türkçedeki karşılığı bağnazlıktır. Dogmatizmin örnekleriyle yalnızca din alanında değil, pek çok alanda, hatta bilim alanında da karşılaşılmıştır.(Geçmiş çağlarda bilimciler dünyanın düz olduğu dogmasında ısrar etmişlerdi. Daha sonra da Dünya'nın evrenin merkezi olduğu dogmasında ısrar etmişlerdi.)Ancak şunu da vurgulamak gerekir ki bilimdeki dogmaları yine bilim insanları ortadan kaldırmışlardır. Bilimin herhangi bir inak ya da inan sisteminden en temel ve en önemli farkı diyalektik düşünce sistemini içinde barındırmasıdır.'''