I. Dünya Savaşı: Revizyonlar arasındaki fark

[[Doğu Cephesi (I. Dünya Savaşı)|Doğu Cephesi]], I. Dünya Savaşı'nda [[Orta Avrupa]] ve [[Doğu Avrupa]]'da, [[Alman İmparatorluğu|Almanya]]'nın, [[Avusturya-Macaristan İmparatorluğu|Avusturya-Macaristan]]'ın ve [[Bulgaristan Krallığı|Bulgaristan]]'nın doğusunu, [[Rusya İmparatorluğu|Rusya]]'nın ve [[Romanya Krallığı|Romanya]]'nın ise batısında kalan cephedir.

 

Osmanlı İmparatorluğu'nun o zamanda savaştığı 8 tane cephe vardı. Bunlar birinci dereceden ve ikinci dereceden olmak üzere ikiye ayrılır.

 

* Makedonya Cephesi

 

{{ana|Kafkasya Cephesi}}

[[Dosya:Ofensiva turca de 1918 en el Caucaso.png|thumb|300px|Kafkasya 1918: Osmanlı ordusunun ileri harekâtı]]

Ancak 30 Ekim'de imzalanan [[Mondros Mütarekesi]] uyarınca Türk ordusu işgal ettiği Kafkasya topraklarını bırakarak 1914 sınırına geri çekildi. Türk ordusunun boşalttığı Batum, Ardahan ve Kars'ta kurulan [[Milli Şura Hükümetleri]] 1919 ilkbaharında Kafkasya'daki İngiliz kuvvetleri tarafından tasfiye edildi.

 

{{ana|Çanakkale Savaşı}}

[[Dosya:Birleşik Krallık Osmanlı koloni bayrağı.png|200px|küçükresim|Birleşik Krallık'ın I. Dünya Savaşı sonunda kurmayı planladıkları İstanbul merkezli Osmanlı kolonisi için hazırlamış oldukları bayrak. Gelibolu Çıkarması'na katılan askerlere dağıtılan mendillerde yer alan bayrak çiziminin üzerinde bir kurdele üzerinde "hilal ve yıldızın tutulması" yazıyor.]]

[[İtilaf Devletleri]] kara ve deniz güçlerinin [[Çanakkale Boğazı]]'nı kontrol altına alarak İstanbul'u işgal etme girişimleridir. İstanbul'un işgaliyle Osmanlı İmparatorluğu savaştan çekilecek, Almanya bir müttefikini kaybedecek ve Rusya ile güvenli bir deniz ticaret ve ulaşım yolu açılmış olacaktı. 1915 yılının Şubat ve Mart aylarında müttefik donanmasının sahil top bataryalarını susturarak İstanbul'a ulaşma çabaları, Türk sahil topçusu ve mayın hatları nedeniyle başarısız olmuştu. Bunun üzerine İngiltere ve Fransa yüksek komutanlıkları, [[Gelibolu Yarımadası]]'nın amfibik bir harekâtla işgal edilmesine karar vermişlerdir. 25 Nisan 1915 günü, yarımadanın altı kumsalında yapılan müttefik kuvvetler çıkartmasıyla Çanakkale Kara Savaşı başlamış oldu. Çıkartma kuvvetlerinin Türk savunması karşısında planlanan başarıyı sağlayamamaları üzerine 6 Ağustos 1915 tarihinde yeni kuvvetlerle Suvla Koyu'nda bir çıkartma daha yapılmıştır. Kurmay Albay [[Mustafa Kemal Atatürk|Mustafa Kemal]]'in komuta ettiği birinci ve ikinci Anafartalar Muharebeleri'yle bu ileri harekât da başarısızlığa uğramıştır. 9 Ocak 1916 tarihinde Gelibolu Yarımadası'ndan müttefik kuvvetlerin tahliyesi tamamlanmıştır.

 

{{ana|Hicaz-Yemen Cephesi}}

Halk arasında "Yemen Cephesi" adıyla da anılır. I. Dünya Savaşı boyunca Osmanlı İmparatorluğu 4 Tümenlik bir kuvvetle [[Arabistan]]'daki kutsal İslam şehirlerini korumaya çalıştı. 7. Kolordu'nun birer tümeni [[Hicaz]], [[Asir]], [[San'a]] ve [[Hudeybiye]]'de konuşlandırılmıştı. Uzaklık sebebiyle bu tümenlere yeni asker, malzeme ve silah desteği sağlanamıyordu. 1916 yılında İngilizlerin kışkırtmasıyla, Araplar kendilerini koruyan Osmanlı Kuvvetlerine karşı [[Arap Ayaklanması|ayaklandı]], [[Hüseyin bin Ali (Mekke Emiri)|Mekke Emiri Şerif Hüseyin]], bağımsızlığını ilan etti. Bu bölgedeki en önemli Osmanlı direnişi [[Medine müdafaası]]'ydı. [[Yemen]]'de [[İmam Yahya]] Osmanlılar'a bağlı kalırken Asir'de [[Seyyid İdris]] de ayaklanmaya katıldı.

1917 Şubatında [[Hicaz Seferi Kuvvetleri]]'ne atanmak üzere, [[Şam]]'a gelen [[Mustafa Kemal Atatürk|Mustafa Kemal Paşa]], Hicaz'ın boşuna savunulmayıp boşaltılmasını istedi. Manevi sebeplerden dolayı bu istek uygulanmadı. Komutanlık ataması da yapılmadı. Bin bir güçlükle [[Medine]]'yi, Yemen'i, Asir'in kuzeyini I. Dünya Savaşı sonuna kadar savunan 7. Kolordu [[Mondros Mütarekesi]]'nden bir müddet sonra, 23 Ocak 1919'da teslim oldu. Dönüşte kutsal emanetler İstanbul'a getirilmiştir.

 

{{ana|Sina ve Filistin Cephesi}}

[[Dosya:Trumpetcallsa.jpg|thumb|150px|"The Trumpet Calls (Trompet Çağırıyor)": [[Avustralya]]'da 1914-1918 arasında kullanılan askeri alma posteri ([[Norman Lindsay]])]]

General Allenby komutasındaki İngiliz kuvvetlerinin Mart 1918 başı ile 18 Mayıs arasındaki Telazur, 1. ve 2. Salt-Amman taarruzları başarıyla durduruldu. Yığınaklarını artıran ve mevcudu 550.000'e yükselen İngiliz ordusunun 19 Eylül 1918'de Filistin'de başlattığı taarruz hızla gelişti ve Filistin tamamen İngilizlerin eline geçti. ([[Megiddo Savaşı (1918)|Nablus Hezimeti]])

 

{{ana|Irak Cephesi}}

Bu cephe, İngilizlerin petrol sahalarını ele geçirmek amacıyla, 15 Ekim 1914'te [[Bahreyn]]'i ve 23 Kasım 1914'te [[Basra]]'yı işgali üzerine açıldı. Yerli askerlerle karışık Osmanlı kuvvetleri işgale karşı koyamadı. İngilizler, [[İran]]'da [[Ahvaz]]'ı da ele geçirdiler.

1918 yılında aldıkları takviyelerle iyice güçlenen İngiliz birlikleri, petrol yataklarının bulunduğu Musul'a giremediler. Ancak, ne yazık ki, Mondros Mütarekesi'nin imzalanmasından üç gün sonra 3 Kasım 1918'de, mütarekeye aykırı şekilde burayı işgal ettiler.

 

{{ana|Galiçya Muharebesi}}

[[Galiçya (Orta Avrupa)|Galiçya]], [[Avusturya-Macaristan İmparatorluğu]]'nun kuzeydoğu ucunda yer alıyordu. Bu bölge bugün, bir kısmı ile Polonya'nın güneyinde, diğer kısmı ile Ukrayna'nın batısında yer almaktadır. Galiçya'nın güney sınırını Karpat dağları oluşturur.

Türk askerlerinin savaştığı bölge, bugün ormanlıktır. Savaş sırasında kullanılan mevziler bugün bile net olarak görünmektedir. Bu haliyle, Çanakkale'nin 30 yıl önceki haline benzetilebilir.

 

{{ayrıca bakınız|Manastır Saldırısı}}

{{kaynaksız}}