Üniversite: Revizyonlar arasındaki fark

Günümüzdeki teşkilat ve statüye sahip üniversiteler memleketimizde, [[1863]]’te kurulan Dârülfünunla başlar. Avrupa üniversitelerinde eğitim öğretim kilisenin kontrolü altındaki teolojiye (din ilmi) dayanmasına rağmen Türklerin [[Selçuklu]], [[Osmanlı]] ve daha pek çok değişik dönemlerde kurduklarıkurduğu çeşitli statülerdeki üniversitelerdeüniversiteler de pozitif bilimlerin de okutulması bakımından üniversite olarak bilimsel kariyerini başından günümüze kadar muhafaza etti. Bu sebeple Türkiye’de modern üniversitelerin ilki olan İstanbul Üniversitesi, [[1453]] senesinde [[Fatih Sultan Mehmed]]'in din ilimleri yanında fen ilimlerinin de okutulması için kurduğu Fatih Külliyesi'ne (Medreseler topluluğu) dayanmakta olup, beş asırlık bir geçmişe sâhiptirsahiptir. [[1933]]’te kaldırılan Dârülfünun, [[Milli Eğitim Bakanlığı|Millî Eğitim Bakanlığı]]’nana bağlı olmak üzere muhtariyet ve tüzel kişiliği olmayan İstanbul Üniversitesi olarak yeniden teşkilatlandırıldı. [[Osman Hamdi]]'nin [[1882]]'de kurduğu [[Sanayi-i Nefise Mektebi]] (şimdiki adı [[Mimar Sinan Üniversitesi]]) Türkiye'deki en köklü üniversitelerdendir. Bu arada [[Ankara]]’da çeşitli tarihlerde Hukuk ([[1927]]), Dil ve Tarih-Coğrafya ([[1935]]), Fen ([[1943]]) ve [[Tıp]] ([[1945]]) gibi fakülteler kuruldu. Aynı zamanda aslı [[1773]] yılına dayanan [[Yüksek Mühendis Mektebi]], [[İstanbul Teknik Üniversitesi]] adını aldı ([[1944]]). [[1945]]’te çıkarılan kânunlakanunla bütün üniversiteler, aynı hükümlere tabi olmak üzere ilim ve idarede muhtar tüzel kişilikler halinehâline geldi. [[1960]]’ta üniversiteler kanununda yapılan değişiklikle üniversiteler, fakülte, enstitü, yüksekokul ve araştırma kuruluşlarından meydana gelen, idari ve ilmî muhtariyeti olan eğitim, öğretim ve araştırma merkezleri hâline geldi. Yine bu kanuna göre yeni fakülte açılıp kapatılması için üniversite senatosunun teklifi ve Millî Eğitim BakanınınBakanı'nın tasdik etmesiyle yürürlüğe girdi. [[1961 Anayasası]], [[1971]] Anayasa değişikliği ve [[1982 Anayasası]]'nda üniversite teşkilâtlarındateşkilatlarında yapılan bazı değişiklikler esnasında memleket sathında çeşitli yeni üniversiteler kuruldu. [[1955]]’te kurulan [[Trabzon]]’daki [[Karadeniz Teknik Üniversitesi]], [[1956]]’da İngilizce öğretim yapacak şekilde [[Ankara]]’da kurulan [[Ortadoğu Teknik Üniversitesi]], [[1954]]’te yine Ankara’da kurulan [[Hacettepe Üniversitesi]], [[1955]]’te [[İzmir]]’de kurulan [[Ege Üniversitesi]], [[1971]]'de [[Kayseri]]'de kurulan [[Erciyes Üniversitesi]], [[1976]]’de [[Robert Koleji]]’nin hükümetehükûmete geçmesiyle kurulan ve İngilizce eğitim yapan [[İstanbul]] [[Boğaziçi Üniversitesi]], [[1957]]’de [[Erzurum]]’da kurulan [[Atatürk Üniversitesi]] bunların en önemlileridir. Orta öğretimin memleket sathında gittikçe yaygınlaşmasıyla ortaya çıkan talebe fazlalığını değerlendirmek için Millî Eğitim Bakanlığının açtığı çeşitli yüksek okullarıyüksekokulları [[Diyarbakır]], [[Elazığ]], [[Sivas]], [[Malatya]], [[Samsun]], [[Eskişehir]], [[Bursa]], [[Edirne]] gibi illerde kurulan yeni üniversiteler takip etti. Akademi adı altında faaliyet göstermelerine müsademüsaade edilen bazı özel yüksek okullaryüksekokullar, AnayasayaAnayasa'ya göre yüksek okulyüksekokul kurma yetkisi devlete ait olduğundan devletleştirildi. [[1982 Anayasası]]'yla bütün yüksek öğrenimyükseköğrenim kurumları üniversite çatısı altına alındı. Bu kurumların kontrolü yine [[1982]]’de kurulan Yüksek Öğretim Kurulu'naKuruluna ([[YÖK]]) verildi. [[1982]]’de kabul edilen bir kanun hükmündeki birhükmünde kararnameyle memleket sathındaki üniversiteler belirlenerek yeni bir düzene sokuldu.

Üniversitelerin idaresi rektör, senato ve yönetim kurulu tarafından sağlanır. Senato rektörün başkanlığında fakülte dekanları ve her fakülteden bir temsilci profesörden meydana gelir. Senatonun görevi üniversiteyle ilgili kanun, tüzük tasarılarını ve yönetmelikleri hazırlarhazırlamaktır. Bütçe, seçim, yeni kürsü, enstitü açılması veya kaldırılmasıyla ilgili kararları, teklifleri inceler ve yürürlüğe koyar. Üniversite yönetim kurulu yine rektör başkanlığında, dekanlar ve seçimli üç profesörden meydana gelir. Rektörler, üç yılda bir üniversite öğretim üyelerinin seçtiği 6 adaydan, YÖK’ünYÖK'ün seçtiği üç adaydan biribiridir. Rektör, Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Genel SekreterseSekreter ise üniversitenin idarîidari işlerine bakar. Yazı işleri, personel, kütüphânekütüphane, hizmetliler buna bağlıdır.