Moğol İmparatorluğu: Revizyonlar arasındaki fark

'''''Moğol İmparatorluğu''''' '''''([[Moğolca]]: Их Монгол Улс / İh Mongol Uls, [[Türkçe]]: Büyük Moğol Ulusu), [[1206]]–[[1294]] yılları arası [[Orta Asya]]'da kurulmuş eski bir [[imparatorluk]]. İmparatorluk kurulma döneminde Asya'daki Cengiz Han idaresine boyun eğmiş Moğol ve Türk boylarının birleşiminden oluşuyordu.<ref>Mongols and Mamluks: The Mamluk-Ilkhanid War, 1260–1281 by Reuven Amitai-Preiss</ref>'''''

'''''1206 yılında [[Cengiz Han]] tarafından kuruldu. Kısa zamanda her yönde genişleyerek dünyanın %22'sine yayılmış, 34 milyon km²den fazla bir alanı kapsayan ve tarihin bitişik sınırlara sahip en büyük imparatorluğu oldular. <ref name="eeb">[http://www.eeb.uconn.edu/people/turchin/PDF/Latitude.pdf (pdf)],</ref>En geniş döneminde 100 milyondan fazla kişiyi<ref name="eeb" /> topraklarında barındırıyordu. İmparatorluğun bu denli geniş olması batı ile doğuyu birleştirmiş bu sayede İpek ve Baharat yollarında ticaret yapmak güvenli olmuş ve [[Pax Mongolica]] denilen barış dönemini başlatmıştır.<ref>[http://www.silk-road.com/artl/paxmongolica.shtml Pax Mongolica] - Prof. Daniel C. Waugh, University of Washington, Seattle</ref>'''''

'''''1260 yılında [[Memlûkler|Memlukler]] tarafından Filistin'de [[Ayn Calut Muharebesi]]'nde ilk kez bozguna uğratıldılar. Bundan sonra [[İlhanlılar]] döneminde 1299'da [[Vadi El Hazandar Savaşı|Vadi El Hazandar Savaş]]<nowiki/>ı'nda Memlukler yenildi. Ancak İlhanlılar, coğrafi sebeplerden ötürü geri çekildiler.<ref name=":0">İngilizce Vikipedi'de [https://en.wikipedia.org/wiki/Mongol_Empire Mongol Empire] maddesi.</ref>'''''

'''''Cengiz Han'ın ölümüyle birlikte devlete [[Ögeday]] liderlik etmiş ve babasının fetihlerinin tamamlamıştır. 1294'te son Han Kubilay'ın da ölümüyle ülke bölündü. [[Altın Orda Devleti|Altın Ordu hanlığı]] ([[Cuci]]'nin Devleti), [[Çağatay Hanlığı]] ([[Çağatay Han|Çağatay]]'ın Devleti), [[İlhanlılar]] ([[Hülagû Han|Hülagû]]'nun Devleti), [[Yuan Hanedanı|Kubilay Hanlığı]] ([[Tului]] ve oğlu [[Kubilay]]'ın Devleti) olmak üzere dört parçaya ayrıldı.'''''

'''''Moğol egemenliğinin sonu Kubilay Han'ın kurduğu [[Yuan Hanedanı]]'nın, Çinli [[Ming Hanedanı]] tarafından 1368'de yenilmesiyle olmuştur.<ref name=":0" />'''''

== '''''Moğol İmparatorluğu'nun hükümdarları''''' ==

# [[Cengiz Han|'''''Cengiz''''']] '''''(1205 - 1227)'''''

# [[Ögeday|'''''Ögeday''''']] '''''(1229 - 1241)'''''

# [[Güyük|'''''Güyük''''']] '''''(1246 - 1248)'''''

# [[Möngke|'''''Möngke''''']] '''''(1251 - 1259)'''''

# [[Kubilay Han|'''''Kubilay''''']] '''''(1260 - 1294)'''''

=== '''''Nâibler''''' ===

* [[Töregene|'''''Töregene''''']] '''''(1241-1246)'''''

* [[Oğul Keymiş|'''''Oğul Keymiş''''']] '''''(1249-1251)'''''

=== '''''Büyük Han ve Yuan Hanedanı'nın imparatorları''''' ===

* [[Temûr Olcaytu Han|'''''Temûr Olcaytu Han''''']] '''''1294-1307'''''

* [[Kaysan Külük Han|'''''Kaysan Külük Han''''']] '''''1307-1311'''''

* [[Buyantu Han|'''''Buyantu Han''''']] '''''1311-1320'''''

* [[Kegen Han|'''''Kegen Han''''']] '''''1320-1323'''''

* [[Yesün Temür Han|'''''Yesün Temür Han''''']] '''''1323-1328'''''

* [[Arigaba Han|'''''Arigaba Han''''']] '''''1328-1328'''''

* [[Tok-Temür|'''''Tok-Temür''''']] '''''1328-1329'''''

* [[Kutugtu Han|'''''Kutugtu Han''''']] '''''1329-'''''1332