Çıkrık (dokuma): Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k 46.197.245.96 tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, 78.167.29.71 tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi. |
zenginleştirildi |
||
13. satır:
Birçok çıkrık türü mevcuttur, bunlar arasında hızlı bir şekilde [[yün]] eğirmek için kullanılan ''büyük çıkrık'' ya da diğer adlarıyla ''yürüme çıkrığı'' ya da ''yün çıkrığı''; çift tahrikli, bir örekeyle birlikte kullanılan ve [[ketenbezi]] yapmak için kullanılan ''[[keten]] çıkrığı''; taranmış yün iplik eğirmek için kullanılan ''[[Saksonya]]'' ve ''dik'' çıkrıklar, ve [[Asya]]'ya özgü ''çark''.
===
*El tahrikli çıkrıklar,
*Ayak tahrikli çıkrıklar, çarkın pedallara basılarak döndürüldüğü çıkrıklardır.
*Motor tahrikli çıkrıklar, çarkı veya iği motor yardımıyla döndürüldüğü çıkrıklardır.
==== Çark ====
Satır 25 ⟶ 27:
Büyük çıkrık en eski çıkrık tiplerinden biridir. Lifler sol elde tutulur ve çark sağ elle yavaş yavaş döndürülür. Bu çıkrık uzun iplik eğirme tekniği için çok uygundur çünkü bu teknikte genellikle tek el etkindir dolayısıyla diğer elle çıkrık çevrilebilir. Büyük çıkrık ile genellikle yün eğirilir.
[[Dosya:Conner-prairie-spinning-wheel.jpg|thumb|
Büyük çıkrığın boyu normalde 1,5 metreden fazladır. Büyük tahrik çarkı etrafını dolaşan kolan ya da ip, daha küçük
#İlk olarak iğ ileri döner, yün iğin ucunda kıvrılır, iplik olur,
aynı eksen etrafında birlikte dönebilen iki veya daha fazla silindirden meydana gelirler. Bu sistemde yük küçük çaplı silindire bağlı iken kuvvet çapı büyük olan silindire etki eder. Çıkrıklar, kuyulardan su çekmek, tekstil fabrikalarında tezgahlarda ve eskiden yün eğirmek amacı için sıklıkla kullanılan basit makinelerdir.bu çıkrık sayesinde yünden ipde elde edilmesi mümkündür.▼
#İkinci işlemde iğ geri döner, iplik iğ gerisine sarılır, yumak olur.
::*Büyük çarkta ip eğirmeye başlamak için öncelikle bir miktar lif iğin kaidesine, hem iğe hem de yüne kolay tutunan bir malzeme üzerine sarılarak bağlanır (örneğin mısır koçan kabuğu) ve iğin ucuna kadar el ile kıvrılır spiral şeklinde sarılır.
::*Sonra çıkrığı kullanan, bir tutam lifi sol eliyle yavaşça çektirerek, sağ eliyle tahrik çarkını ileriye doğru çevirmeye başlar. Aynı zamanda sol elindeki lifleri geriye doğru belirli bir açıyla iğden uzaklaştırır. Sol el yün üzerindeki gerginliği, el ile iğ arasındaki uzanan lif miktarını, ve her uzunluk için iğin dönme sayısını kontrol ederek böylece üretilem ipin kalınlık, sıkılık ve kıvrıklığının iğe sarılmış tüm ip boyunca aynı olmasını sağlar.
::*Yeterli iplik yapıldıktan sonra çark geriye doğru bir miktar ters yönde çevrilerek iğin ucundaki spiral çözülür ve yapılan iplik iğin uçtan gerilerinde bir bölgede iğe dik tutulup iğin üstüne sarılır. Sonra ipin eğrilmiş kısmının sonu iğe sarılarak uca getirilir ve tekrar ilk etap tekrar edilerek aynı işleme devam edilir.
::*Son işlem iplik yumağını iğden bir kamış ''masra''ya aktarmaktır.
[[Dosya:Compact Charkha.jpg|250px|thumb|Çift çarklı taşınabilir çıkrık]]
=== Çift çarklı çıkrık ===
Büyük bir tek çark yerine iki küçük çarkı vardır. İlk çarkla iğ arasındaki ikinci çark aynı eksen etrafında birlikte dönebilen biri daha küçük iki silindirden meydana gelir. İlk çark ikincinin küçüğünü, ikincinin büyüğü iği döndürür.
Bu çıkrığın boyutları daha küçüktür ama büyüğü gibi el ile ve ileri geri iki işlemli kullanılır.
▲
=== Pedallı çıkrık ===
Bu tarz çıkrıkların tahriği kullanıcının elinden ziyade ayağı yardımıyladır. Kullanıcı oturur ve döner çarka bağlı bir krank kolu ve pedal yardımıyla çıkrığı döndürür. Bu şekilde kullanıcının iki eli de iplik eğirmek için kullanılır. Burada tahrik çarkı ağır olur ve dönme ivmesi sayesinde hız pek değişmez, düzgün sonuç almaya yardım eder. Hızla dönen çarkı durdurup geri döndürmek pratik olmadığından, genellikle eğirme ve sarmanın aynı yönde yapılabilmesini, ipte gerilimin sabit olmasını, sonucun da doğrudan bir makaraya sarılmasını sağlayan bir düzenek vardır. Kullanan sadece lif miktarının ip boyunca aynı olmasına dikkat eder.
[[Dosya:Double_drive_wheel.JPG|200px|thumb|Çiftli çıkrık]]
=== Çift Tahrikli ===
Çift tahrikli çıkrığın adı
==== Tekli ====
[[Dosya:Spinningwheel.JPG|200px|thumb|Tekli çıkrık]]
Tek tahrikli çıkrığın tek
==== Kale tipi ====
| |||