Aksungur el-Hacib: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
DTCF (mesaj | katkılar)
k İmlâ, tekrar ve Aksungur Bey'in aile açıklaması.
Wertuose (mesaj | katkılar)
31. satır:
==Hayatı==
 
Aksungur el Hacib, [[Oğuz Türkmenleri]]nin [[Afşar]] boyundan Alturkan BəyBey'in oğludur. <ref>Siyamək Hüseyin Alizade, "Afşarların Tarixi, Coğraiyaları ve Şiveleri Hakkında" [[http://yazikiliteratura.narod.ru/lin75.htm]] </ref>Tarihci [[Ali İbnü'l-Esîr]] onun [[Melikşah]]'in yanında memluklu asker olarak görev yapmış olduğunu belirtir;<ref>Ali Ībnü'l Esir (çev. Abdulkerim Özaydın) (1987) ''El-Kamil Fi’t-Tarih Tercümesi'' İstanbul:, Bahar Yayinevi</ref> ama diğer o devir kronikci-tarihçileri (örneğin Ad-Dahabi) onun kölemen olduğunu bildirmeyip Melikşah'ın bir akrabası olduğunu, Aksungur'un babası AlTürkan Bey' Melikşah'ın eşi Türkan Hanım'ın süt kardeşi'dir. Türkan Hanım ile AlTürkan Bey Karahanlıların sarayında büyüdüğünü bildirirler.
 
1086'de [[Büyük Selçuklu Devleti]] Sultanı Melikşah tarafından [[Anadolu Selçuklu Devleti]] ilk hükümdarı olarak tayin edilen [[I. Süleyman Şah|Kutalmışoğlu Süleyman Şah]] ile kuzeni Sultan Melikşah'ın küçūk kardeşi ve [[Alp Arslan]]'in küçük oğlu olan [[I. Tutuş| Ebu Said Taculdevlet Tutuş]] arasında Suriye'de iktidarın kimin elinde olacağı hakkında bir askeri mucadele başladı. Süleyman Şah [[Antakya]]'yı ele geçirip Halep'i kuşattı. Halep valisi olan İbn-i Huteyti'ye yardım için Tutuş yanında Selçuklu komutan Artuk Bey'i ([[Artuklu Beyliği]]'nin kurucusu) olarak gelerek 4 Haziran 1086 da Halep yakınlarında [[Ayn Seylem Savaşı]]'nda Süleyman Şah'la karşılaşıp onu mağlup etti. Bu muharebede galip gelen Tutuş kendini Suriye Sultanı olarak ilan etti. Bunun üzerine Sultan Melikşah, kardeşi Tutuş'un iktidar gücũnũ kısıtlamak için Tutuş'u sadece Şam Emiri olarak atadı ve Halep Emirliği'ne kendine yakın olan kölemeni Aksungur el-Hacib'i getirdi.
 
Büyük Selçuklu Devleti'nin merkezi yönetimdenyönetiminden bağımsız davranan Aksungur el-Hacib, [[1087]]'den itibaren ''[[de facto]]'' hükümdarlikhükümdarlık haklarına sahip oldu ve [[Suriye]]'nin, başta [[kuzey]]i olmak üzere, büyük bir kısmını bu şekilde yönetti.
 
1094 yılında Sultan Melikşah'inın ölümu üzerine Büyük Selçuklu Devleti tahtı için oğullarioğulları olan [[I. Mahmud (Selçuklu)|Mahmud]] ile [[Berkyaruk]] ve amcaları olan Tutuş arasindaarasında bir taht mücadelesi başladı. Bu sırada Halep Emiri olan Aksungur el-Hacib Sultan BerkiyarukBerkyaruk'un tarafını tuttu ve Tutuş'a karşı oldu. [[Şam]] [[Emir]]i olan Tutuş, Nisan/MayisMayıs [[1094]]'dade Aksungur'un Halep Emiri olarak savundugusavunduğu Halep ūzerine bir sefer yapıp şehri kuşattı; ama Sultan Berkyaruk'un emirineemrine uyan Musul Atabeyi [[Kurboga]] tarafından desteklenen AksungurAksungura tarafindandestek savunulanverince Halep'i alamadı. 26 Mayıs 1094'de Halep Emiri Aksungur ile Sultanlık iddiasında olan Tutuş arasında "Tell El-Sultan Muharebesi" yapıldı. Bu muharebede Aksungur yenik düştü ve esir olarak Tutuş'a teslim oldu. Tutuş, Aksungur'u vatan hainliğiyle suçlayıp muharebe meydanında kafasını vurdurdu.
 
Bunun sonrasında Tutuş Halep Melikliği'ni de eline geçirerek, kendisinin Suriye ve Iran'da Fars bōlgesin üzerinde SultanliığınıSultanlığını iddia etti. Berkyaruk ile Tutuş arasında 26 Şubat 1095'dade Rey yakınlarında yapılan bir muharebe sonunda Tutuş savaşı kaybederek ve bu muharebe de savaşmaktasavaş ikenmeydanında ōldürūldü.
 
1095'de Tutuş'un küçük oğlu [[Dukak]] Şam’daŞam'da saltanatını ilan etti. Bu duruma isyan eden büyük oğlu Rıdvan Halep'i ele geçirdi. Böylece Suriye Selçuklu Devleti Halep Melikliği ve Şam Melikliği olmak üzere iki kola ayrıldı. <ref>[[Halep]]-[[Şam]] [[Emir]]likleriyle, [[Halep]]-[[Şam]] [[Melik]]likleri karıştırılmamalıdır. Maalouf, Amin (Tr. çev. Ali Kılıçbay) (son.bas. 2006) ''Arapların Gözüyle Haçlı Seferleri'', İstanbul: Yapı Kredi Yayınları</ref>
 
Aksungur el-Hacib, Selçuklulardan sonra [[Suriye]]'yi kontrol edecek olan, [[Zengiler|Zengi Hanedanı]]'nın kurucusu, [[I. İmadeddin Zengi]]'nin babasıdır. İmadeddin Zengi 1128 yılında Halep Atabeyliğini eline geçirirken babası Aksungur el-Hacib'in Halep Emirliği dolayısıyla meşruluğunu iddia etmiştir.