Cafer Tayyar Eğilmez: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
Gökbay (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
1. satır:
{{Asker bilgi kutusu
|isim=Cafer Tayyar Eğilmez<br />1316-[[Süvari|Sv.]] 4<ref name="Genelkurmay22">T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, ''Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri'', Genelkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, s. 129.</ref>
|isim=Cafer Tayyar Eğilmez<br />1316-[[Süvari|Sv.]] 4
|doğum_tarihi=18771878
|ölüm_tarihi={{ölüm tarihi ve yaşı|1958|1|3|18771878|1|1}}
|doğum_yeri=[[Priştine]]
|ölüm_yeri=[[İstanbul]]
13. satır:
|komuta_ettikleri= 1. Tümen, [[2. Kolordu (Osmanlı)|2. Kolordu]], [[1. Kolordu (Osmanlı)|1. Kolordu]], 2. Kolordu, 1. Kolordu<br />Trakya Kuva-yi Milliye Komutanı, [[7. Kolordu (Türkiye)|7. Kolordu]]
|birimleri=
|savaşları=[[Balkan Savaşları]]<br />[[I. Dünya Savaşı]]<br />[[Türk Kurtuluş Savaşı|Kurtuluş Savaşı]]
|madalya=[[İstiklalİstiklâl Madalyası]]
|sonraki_işi=[[Milletvekili]]
}}
'''Cafer Tayyar Eğilmez''' (18771878, [[Priştine]] - 3 Ocak 1958, [[İstanbul]]), Türk asker ve siyasetçi.
 
Babası [[Plevne Savunması]]'nda hayatını kaybeden Yüzbaşı Emin Bey'dir.
1903 yılında [[Harp Akademisi]]'nden [[Kurmay Yüzbaşı]] rütbesiyle mezun oldu. İlk görev yeri olan [[Makedonya]]'dayken [[İttihat ve Terakki Cemiyeti]]'ne girdi. Rumeli'de çeşitli çatışmalara katıldı. 1910 yılında Arnavut İsyanı'nın bastırılmasında ve 1912 yılında [[I. Balkan Savaşı]]'nda görev aldı. I. Dünya Savaşı'nda [[Çanakkale Cephesi]]'nde 1. Tümen Komutanlığı yaptı. [[Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti]]'nin [[Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti]]'ne bağlanmasında önemli rol oynadı. Trakya'da Kolordusu ile beraber Yunan Ordusu ile girdiği çatışmada esir düştü. Birinci ve İkinci [[TBMM]]'de Edirne milletvekili olarak görev yaptı (1920-1927). 1924 yılında [[Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası]]'na girdi. [[Mustafa Kemal Paşa]]'ya karşı düzenlenen [[İzmir Suikastı]] (1926) olayına adı karıştığından [[İstiklal Mahkemesi]]'ndeki yargılama sonucu aklandı, bir daha siyasete dönmedi.
 
1 Ocak 1901 tarihinde [[Harp Okulu]]'ndan [[Teğmen]], 4 Ocak 1904 tarihinde [[Harp Akademisi]]'nden [[Kurmay Yüzbaşı]] rütbesiyle mezun oldu. İlk görev yeri olan [[Makedonya]]'dayken [[İttihat ve Terakki Cemiyeti]]'ne girdi. Rumeli'de çeşitli çatışmalara katıldı.
== Esareti ==
 
Cafer Tayyar 32 ay esir kalmıştır. Esaretin mahiyetini şöyle tasvir eder;
24 Ocak 1904 tarihinde [[3. Ordu (Osmanlı)|3. Ordu]] emrinde [[Kumanova]] bölgesinde eşkıya takibinde görevlendirildi. 27 Eylül 1909 tarihinde Genelkurmay Başkanlığı 3. Şubeye atandı. 3 Ekim 1909 tarihinde eşkıya takibiyle görevli Sait Paşa'nın refakatine atandı. 27 Nisan 1910 tarihinde [[Binbaşı]] rütbesine terfi etti. 3 Ağustos 1910 tarihinde İpek Sancağı Mutasarrıflığına atandı. 21 Eylül 1911 tarihinde mutasarrıflıktan istifa ederek Genelkurmay Başkanlığı 4. Şubeye tayin edildi. 14 Kasım 1911 tarihinde Rumeli Müstahfız birliklerini teşkiliyle görevlendirilerek [[Selanik]] ve [[Kosova]] bölgesine gönderildi. 29 Aralık 1911 tarihinde tekrar İpek Sancağı Mutasarrıflığına tayin edildi. 2 Ağustos 1912 tarihinde mutasarrıflık görevinden istifa ederek Genelkurmay 4. Şubeye atandı.
<blockquote>
 
''Rumeli'nin bütün münevverleri (aydınları), eşrafı (şanı şerefi olanları), muteberanı (itibarlı kişileri), ağzı düzgün lakırdı yapanları, hemen kamilen geceleri evlerinden gecelikleriyle kaldırılarak, parasız, pulsuz, sevk edilerek; yollarda her türlü işkence ve hakarete maruz bırakılmış, ... pek çokları vapurda pek çok işkenceler yüzünden vefat etmiş veya suveri mahsusa da öldürülmüşlerdir.''
[[Balkan Savaşları]] sırasında 29 Eylül 1912 tarihinde Mürettep 2. Kolordu Kurmaylığına, 29 Ocak 1913 tarihinde Garp Ordusu'na tayin edildi. Savaştan sonra İstanbul'a geri döndü.
</blockquote>
 
14 Haziran 1913 tarihinde Üsküdar Bölge Komutanı, 10 Aralık 1913 tarihinde Askerî Mahkeme üyesi, 8 Ocak 1914 tarihinde [[4. Kolordu (Osmanlı)|4. Kolordu]] Kurmay Başkanı olarak görevlendirildi. 29 Kasım 1914 tarihinde [[Kaymakam]] rütbesine terfi etti. [[I. Dünya Savaşı]]'nın başlaması üzerine 3 Aralık 1914 tarihinde [[Çanakkale Cephesi]]'nde 1. Tümen Komutanlığı görevine atandı. 14 Aralık 1915 tarihinde [[Miralay]] rütbesine terfi etti. 5 Eylül 1916 tarihinde [[2. Kolordu (Osmanlı)|2. Kolordu]] Komutanı, Nisan 1917 tarihinde [[18. Kolordu (Osmanlı)|18. Kolordu]] Komutanı olarak görevlendirildi. Daha sonra Kuzey Kafkas Komutanlığı'na tayin edildi. Ancak 20 Temmuz 1918 tarihinde bu görevinden vazgeçilerek [[1. Kolordu (Osmanlı)|1. Kolordu]] Komutanı olarak atandı.
 
[[Dosya:Commanders of the Turkish War of Independence.jpg|thumb|275px|Türk Kurtuluş Savaşı'nda görev yapan üst düzey komutanlar, sağdan ikinci Cafer Tayyar Paşa.]]
 
Mustafa Kemal Paşa'nın [[Samsun]]'a çıkmasından itibaren kendisiyle temas kurması sonucu Trakya'da Müdafaa-i Hukuk teşkilatının kurulmasına öncülük etti. 12 Kasım 1919 tarihinde Mustafa Kemal Paşa'ya çektiği telgrafla bağlılığını bildirdi.
 
16 Mart 1920 tarihinde İstanbul'un işgalini protesto eden bir beyanname yayımlayarak [[Edirne]]'de sıkıyönetim ilan etti. 20 Nisan 1920 tarihinde [[İstanbul Hükümeti]]'nin kendisini görevden alması üzerine [[Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti]] Merkez Heyeti'nin kararıyla "Trakya Millî Komutanı" olarak görevine devam etti. TBMM I. dönem Edirne milletvekili seçildi. Ancak görevi dolayısıyla Edirne'den ayrılamadı.
 
Yunan ordusunun 20 Temmuz 1920 tarihinde başlayan taarruzunun beşinci gününde [[Havsa]]-Bostanlı arasında Yunan kuvvetlerine esir düşerek [[Atina]]'ya gönderildi. Esaretin mahiyetini şöyle tasvir eder; ''Rumeli'nin bütün münevverleri (aydınları), eşrafı (şanı şerefi olanları), muteberanı (itibarlı kişileri), ağzı düzgün lakırdı yapanları, hemen kamilenkâmilen geceleri evlerinden gecelikleriyle kaldırılarak, parasız, pulsuz, sevk edilerek; yollarda her türlü işkence ve hakarete maruz bırakılmış, ... pek çokları vapurda pek çok işkenceler yüzünden vefat etmiş veya suveri mahsusa da öldürülmüşlerdir.''
 
Mart 1923 sonuna kadar esarette kaldı. Serbest bırakılınca 11 Nisan 1923 tarihinde Ankara'ya gelerek TBMM'ye katıldı. 12 Ağustos 1923 tarihinde [[7. Kolordu (Türkiye)|7. Kolordu]] Komutanı olarak atandı. 24 Eylül 1923 tarihinde [[Mirliva]] rütbesine terfi etti ve [[Paşa]] oldu.
 
II. dönem TBMM'de tekrar Edirne Milletvekili seçildi. Ancak görevi sebebiyle izinli sayıldı. 31 Ekim 1923 tarihinde kolordu komutanlığı görevine son verildi. Savaştaki hizmetlerinden ötürü 21 Kasım 1923 tarihinde Kırmızı-Yeşil şeritli [[İstiklâl Madalyası]] ile taltif edildi. 17 Kasım 1924 tarihinde kurulan [[Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası]]'nın kurucuları arasında yer aldı. 1926 yılında [[Mustafa Kemal Paşa]]'ya karşı düzenlenen [[İzmir Suikastı]] olayına adı karıştığından [[İstiklal Mahkemesi]]'ndeki yargılama sonucu aklandı.
 
1 Kasım 1927 tarihinde milletvekilliği görevi sona erince orduya döndüyse tekrar ordu açığına alındı. 9 Ocak 1928 tarihinde askerlikten emekliye ayrıldı.
 
3 Ocak 1958 tarihinde İstanbul'da vefat etti. Cenazesi [[Karacaahmet Mezarlığı]]'na defnedildi.
 
== Ayrıca bakınız ==
Satır 41 ⟶ 59:
 
[[Kategori:Türk savaş tutsakları]]
[[Kategori:18771878 doğumlular]]
[[Kategori:Balkan Savaşları'nda Osmanlı askerleri]]
[[Kategori:I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı askerleri]]
Satır 53 ⟶ 71:
[[Kategori:Karacaahmet Mezarlığı'na defnedilenler]]
[[Kategori:Priştine doğumlular]]
 
[[Kategori:İstanbul'da ölenler]]
[[Kategori:Mekteb-i Harbiye mezunları]]