Vikipedi

Kâzım Orbay: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Değişiklik özeti yok
Gökbay (mesaj | katkılar)
297 değişiklik
Değişiklik özeti yok
1. satır:
{{diğer anlamı|Orbay (soyadı)}}
{{Makam sahibi bilgi kutusu
|isim = Mehmet Kâzım Orbay
|resim = Mehmet Kazim Orbay.jpg
|makam = [[TBMM 1961 Temsilciler Meclisi|Temsilciler Meclisi Başkanı]]▼
|resim_büyüklüğü = 150
|sıradönembaşı = 9 Ocak = 1961
|dönemsonu = 26 Ekim 1961
▲|makam = [[TBMM 1961 Temsilciler Meclisi|Temsilciler Meclisi Başkanı]]
|dönembaşıöncegelen = 9 Ocak 1961
|dönemsonusonragelen = 26 Ekim 1961
|sıra1makam1 = [[Türk Silahlı Kuvvetleri genelkurmay başkanları listesi|3. TSK Genelkurmay Başkanı]]▼
|öncegelen = ▼
|sonragelendönembaşı1 = 12 Ocak 1944
|dönemsonu1 = 30 Temmuz 1946▼
▲|sıra1 = [[Türk Silahlı Kuvvetleri genelkurmay başkanları listesi|3.]]
|makam1 öncegelen1 = Türkiye Genelkurmay[[Fevzi BaşkanıÇakmak]]
|dönembaşı1sonragelen1 = 12[[Salih Ocak 1944Omurtak]]
▲|dönemsonu1 = 30 Temmuz 1946
|öncegelen1 = [[Fevzi Çakmak]]
|sonragelen1 = [[Salih Omurtak]]
<!-- Kişisel Bilgiler -->
|doğum_tarihi = {{doğum tarihi|1886|033|11}}
|ölüm_tarihi = {{ölüm tarihi ve yaşı|1964|066|033|1886|033|11}}
|doğum_yeri = İzmir
|ölüm_yeri = İstanbul
|başlıkdoğum_adı = =Mehmet Kâzım Orbay
▲|öncegelenpartisi =
|takma_adı=▼
|eşi = Mediha Orbay (1895-1983)▼
<!-- Askeri Mesleği -->
|çocukları = Haşmet Orbay
|bağlılığı={{bayrakülke|Osmanlı İmparatorluğu|name=Osmanlı}} (1904-1920)<br /> {{bayrakülke|Türkiye}} (1920-1950)▼
|ilişkiler =
|hizmet_yılları=1904-1950
|öğrenim = [[Harp Okulu]] <br> [[Harp Akademisi]]
|rütbesi=[[Orgeneral]]▼
|meslek = Asker
|komuta_ettikleri=[[3. Kafkas Tümeni (Osmanlı)|3. Kafkas Tümeni]], Genelkurmay İkinci Başkanlığı, [[4. Kolordu (Türkiye)|4. Kolordu]], Jandarma Genel Komutanlığı, [[3. Ordu (Türkiye)|3. Ordu]], [[Yüksek Askeri Şura]] üyesi, Genelkurmay Başkan Yardımcılığı, [[Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanları listesi|Genelkurmay Başkanlığı]]▼
|dini = [[Sünni İslam]]
|birimleri=
|imza =
|savaşları=[[Balkan Savaşları]]<br/> [[I. Dünya Savaşı]]<br /> [[Kurtuluş Savaşı]]▼
▲|takma_adı =
|madalya=[[İstiklal Madalyası]]
▲|bağlılığı = {{bayrakülke|Osmanlı İmparatorluğu|name=Osmanlı}} (1904-1920)<br /> {{bayrakülke|Türkiye}} (1920-1950)
|sonraki_işi= Temsilciler Meclisi Üyesi
|alanı =
▲|eşi= Mediha Orbay (1895-1983)
|hizmetyılları = 1904-1950
▲|rütbesi = [[Orgeneral]]
|birimi =
▲|komuta_ettiklerikumandaettiği = [[3. Kafkas Tümeni (Osmanlı)|3. Kafkas Tümeni]], Genelkurmay İkinciII. Başkanlığı, [[4. Kolordu (Türkiye)|4. Kolordu]], Jandarma Genel Komutanlığı, [[3. Ordu (Türkiye)|3. Ordu]], [[Yüksek Askeri Şura]] üyesi, Genelkurmay BaşkanII. YardımcılığıBaşkanlığı, [[Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanları listesi|Genelkurmay Başkanlığı]], [[Yüksek Askeri Şura]] üyesi
▲|savaşları = [[Balkan Savaşları]]<br/> [[I. Dünya Savaşı]]<br /> [[Kurtuluş Savaşı]]
|ödüller = [[İstiklâl Madalyası]]
}}
'''Mehmet Kâzım Orbay''', (d. [[11 Mart]] [[1886]]<ref>http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/GununYayinlari/SM0Jc4nFGxzxXXWl8U5_x2B_yA_x3D__x3D_</ref>, [[İzmir]] - ö. [[3 Haziran]] [[1964]]), Türk asker ve siyasetçi. [[Türk Silahlı Kuvvetleri]]'nin 3. [[Genelkurmay Başkanı]]'dır.<ref>[http://www.tsk.tr/1_TSK_HAKKINDA/1_2_Genelkurmay_Baskanlari/konular/kazim_orbay.htm www3.tsk.tr TSK Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kazım ORBAY]</ref>
 
== Askeri hayatı ==
[[1904]] yılında Topçu [[Teğmen]] rütbesi ile Harp Okulu'nu bitirdikten sonra, aynı yıl girdiği Harp Akademisi'ni [[1907]] yılında bitirerek Kurmay oldu. [[1922]] yılına kadar çeşitli birlik ve karargâh görevlerinde bulundu.
 
[[Hareket Ordusu]] ile [[31 Mart İsyanı]]'nın bastırılmasına, [[Karadağ]] Hudut Olaylarına [[Balkan Savaşı]], [[I. Dünya Savaşı]], [[Kurtuluş Savaşı]] ve [[Dersim Harekâtı]]'na katıldı. 6 Temmuz 1950 tarihinde emekli oldu.▼
[[1922]] yılında [[Tümgeneral]] (Mirliva), [[1926]] yılında [[Korgeneral]] ve [[1935]] yılında [[Orgeneral]]liğe yükseldi. Tümgeneral rütbesi ile 3. Kafkas Tümeni Komutanlığı ve Genelkurmay 2. Başkanlığı, Korgeneral Rütbesi ile aynı göreve devam ederek bilahare [[Afganistan]] Askeri Heyet Reisliği ve 4. Kolordu Komutanlığı görevlerinde bulundu. [[30 Temmuz]] [[1930]] tarihinde Jandarma Genel Komutanlığı'na, [[24 Ağustos]] [[1935]] tarihinde, 3. Ordu Müfettişliğine atandı. 30 Ağustos 1935'te Orgeneral oldu ve 15 Şubat 1943'te Yüksek Askerî Şura Üyeliği ve Genelkurmay 2. Başkanlığı görevlerinde bulundu. [[12 Ocak]] [[1944]] tarihinden [[23 Temmuz]] [[1946]] tarihine kadar Genelkurmay Başkanlığı yaptı. 1946'da istifa etti ancak askeri görevlere devam etti. Yüksek Askeri Şura Üyeliği görevinden, [[6 Temmuz]] [[1950]] tarihinde emekli oldu.▼
 
▲[[31 Ağustos 1922]] yılındatarihinde [[Tümgeneral]] (Mirliva), [[1926]] yılındarütbesine [[Korgeneral]]terfi ve [[1935]] yılında [[Orgeneral]]liğe yükseldietti. TümgeneralMirliva rütbesi ile 3. Kafkas Tümeni Komutanlığı ve Genelkurmay 2. Başkanlığı, Korgeneralgörevlerini Rütbesiyürüttü. ile30 Ağustos 1926 [[Ferik]] aynırütbesine terfi etti. Aynı göreve devam ederek bilahare [[Afganistan]] Askeri Heyet Reisliği ve 4. Kolordu Komutanlığı görevlerinde bulundu. [[30 Temmuz]] [[1930]] tarihinde Jandarma Genel Komutanlığı'na, [[24 Ağustos]] [[1935]] tarihinde, 3. Ordu Müfettişliğine atandı. 30 Ağustos 1935'te tarihinde [[Orgeneral]] oldurütbesine veterfi etti. 15 Şubat 1943'te tarihinde Yüksek Askerî Şura ÜyeliğiÜyesi veolarak atandı. 1 Aralık 1943 tarihinde Genelkurmay 2. Başkanlığı görevlerindegörevine bulunduatandı. [[12 Ocak]] [[1944]] tarihindentarihinde [[23 Temmuz]] [[1946]] tarihine kadarTSK Genelkurmay BaşkanlığıBaşkanı yaptı.olarak 1946'da istifa etti ancak askeri görevlere devam ettiatandı. Yüksek Askeri Şura Üyeliği görevinden, [[6 Temmuz]] [[1950]] tarihinde emekli oldu.
Genelkurmay Başkanlığı döneminde tarihe [[Ankara Cinayeti]] olarak geçen olay sonrası bu görevi bırakmak zorunda kaldı. Hala gizemini koruyan bu cinayette Kazım Orbay'ın oğlu [[Haşmet Orbay]] Doktor Neşet Naci Arzan'ın öldürülmesinde azmettiren olarak yargılandı. Doktor Arzan aynı zamanda [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|Sovyetler Birliği]] elçiliginde çalışmakta idi.▼
 
▲Genelkurmay Başkanlığı döneminde tarihe [[Ankara Cinayeti]] olarakolayı geçensonrası olay[[23 sonrasıTemmuz]] bu[[1946]] görevitarihinde bırakmakgörevinden zorundaistifa kaldıetti. Hala gizemini koruyan bu cinayette Kazım Orbay'ın oğlu [[Haşmet Orbay]], Doktor Neşet Naci Arzan'ın öldürülmesinde azmettiren olarak yargılandı. Doktor Arzan aynı zamanda [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|Sovyetler Birliği]] elçiligindeelçiliğinde çalışmakta idi.
▲[[Hareket Ordusu]] ile [[31 Mart İsyanı]]'nın bastırılmasına, [[Karadağ]] Hudut Olaylarına [[Balkan Savaşı]], [[I. Dünya Savaşı]], [[Kurtuluş Savaşı]] ve [[Dersim Harekâtı]]'na katıldı. 6 Temmuz 1950 tarihinde emekli oldu.
 
29 Temmuz 1946 tarihinde Yüksek Askerî Şura üyesi olarak atandı. [[6 Temmuz]] [[1950]] tarihinde Yüksek Askeri Şura üyeliği görevinden emekli oldu.
Kazım Orbay, görevde bulunduğu sürece gösterdiği başarılardan dolayı IV. Osmani, Gümüş, Altın, Liyakat, IV. Mecidi, I. Demir Salip, Kılıçlı Krom Şövalye, Alman Kırmızı Kartal ve İstiklal madalyası gibi nişanlar aldı.▼
 
▲Kazım Orbay, görevdeGörevde bulunduğu sürece gösterdiği başarılardan dolayı IV4. rütbeden Osmani, Gümüş, Altın, Liyakat, IV4. rütbeden Mecidi, I1. Rütbeden Demir Salip, Kılıçlı Krom Şövalye, Alman Kırmızı Kartal ve Kırmızı şeritli İstiklal madalyasıMadalyası gibi nişanlar aldı.
[[9 Ocak]] [[1961]] ile [[26 Ekim]] [[1961]] tarihleri arasında Kurucu Meclis Devlet Başkanı Temsilcisi olarak katılmış ve bu meclisin başkanlığını yapmıştır. Temsilciler Meclisi başkanlığından sonra 1961'de Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel tarafından kontenjan senatörü olarak seçilmiştir.Orbay 1963 Aralık ayında mide ameliyatı geçirmiş ancak bu rahatsızlığını atlatamayarak 1964'te vefat etmiştir.Kazım Orbay aynı zamanda [[Enver Paşa]]'nın eniştesiydi.▼
 
== Siyasi hayatı ==
▲[[9 Ocak]] [[1961]] ile [[26 Ekim]] [[1961]] tarihleri arasında Kurucu Meclis Devlet Başkanı Temsilcisi olarak katılmışkatıldı ve bu meclisin başkanlığını yapmıştıryaptı. Temsilciler Meclisi başkanlığındanBaşkanlığı görevinden sonra 1961'de Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel tarafından kontenjan senatörü olarak seçilmiştirseçildi.Orbay 1963 Aralık ayında mide ameliyatı geçirmiş ancak bu rahatsızlığını atlatamayarak 3 Haziran 1964'te tarihinde vefat etmiştiretti.Kazım Orbay aynıAynı zamanda [[Enver Paşa]]'nın eniştesiydi.
 
Fransızca, Almanca, İngilizce ve İtalyanca biliyordu.
 
== Ayrıca bakınız ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kâzım_Orbay" sayfasından alınmıştır