Britanya İmparatorluğu: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Warloks (mesaj | katkılar)
Yazım hatası düzeltildi
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği
Yazım hatası düzeltildi
Etiketler: Mobil değişiklik mobil uygulama değişikliği
87. satır:
|dipnotlar =
}}
'''Britanya İmparatorluğu''' ([[İngilizce]]: ''British Empire''), [[Birleşik Krallık]] tarafından yönetilen [[dominyon]]lar, [[kraliyet kolonisi|sömürge]]ler, [[protektora]]lar ve [[manda (diplomasi)|manda]]lar ve diğer bağımlı bölgelerden oluşan imparatorluktu. 16. ve 17. yüzyıllarda [[Birleşik Krallık]] tarafından kurulan deniz aşırı sömürgeler ve ticaret merkezleri olarak başlamıştır. En güçlü döneminde dünya tarihinde gelmiş geçmişdünyadaki en geniş topraklara sahip olmuş imparatorluktuolmuşdur, bir yüzyıl boyunca dünyanın en önde gelen küresel gücü idi. 1922'de 458 milyon kişi, yani dünya nüfusunun dörtte biri, Britanya İmparatorluğu'nun egemenliği altındaydı<ref>[[#Maddison 2001|Maddison 2001]], s. 98, 242.</ref> ve toprakları 13.000.000 milkareyi (33.000.000 km{{2}}) kapsıyordu.<ref>[[#Ferguson 2004|Ferguson 2004]], s. 15.</ref> Bu derece geniş bir coğrafyaya hükmettiği için siyasî, dilsel ve kültürel kalıtı halen yaygın olarak devam etmektedir. Gücünün doruklarındayken, sıkça "[[üzerinde güneş batmayan imparatorluk|Britanya İmparatorluğu'nda güneşin batmadığı]]" söylendi, çünkü dünya geneline yayılmış toprakları nedeniyle her zaman en az bir bölgesinde gün ışığı vardı.
 
15. ve 16. yüzyıllardaki [[Coğrafî Keşifler]] boyunca [[İspanyol İmparatorluğu|İspanya]] ve [[Portekiz İmparatorluğu|Portekiz]] Avrupa'nın dünyayı keşfetme girişimlerinin öncüleriydiler ve bu süreçte büyük denizaşırı imparatorluklar kurdular. Bu imparatorluklarda bulunan büyük serveti kıskanan İngiltere, [[Fransız Sömürge İmparatorluğu|Fransa]] ve [[Hollanda İmparatorluğu|Hollanda]], Amerika ve Asya'da kendi sömürgeleri ve ticaret ağlarını kurmaya başladılar. 17. ve 18. yüzyıllarda Hollanda ve Fransa ile sürdürdüğü birkaç savaşın sonucunda İngiltere (İskoçya ile yapılan [[1707 Birleşme Yasası]]'ndan sonra [[Büyük Britanya Krallığı|Britanya]]), Kuzey Amerika ve Hindistan'daki üstün güç oldu. Bununla birlikte, 1783'te [[Amerikan Bağımsızlık Savaşı|bağımsızlık savaşından]] sonra Kuzey Amerika'daki [[On Üç Koloni]]'nin kaybedilmesi Britanya için büyük bir hasardı ve en yoğun nüfuslu olan kolonisini kaybetmişti. Bu gerilemeye karşın Britanya'nın dikkati Afrika, Asya ve [[Büyük Okyanus]]'a yoğunlaştı. 1815'te [[Birinci İmparatorluk (Fransa)|Napolyon Fransası]]'nın yenilmesinden sonra Britanya'nın, bir yüzyıl boyunca herhangi bir dirençle karşılaşmadan süren bir öncülüğü vardı ve dünya genelinde topraklarını genişletmeye devam etti. Beyaz yerleşimci sömürgelere daha çok özerklik veriliyordu; bazı sömürgeler de dominyon olarak yeniden sınıflandırıldı.