Zaire: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Coats_of_arms_of_Zaire_1971-1997.svg dosyası Coats_of_arms_of_Zaire_(1971-1997).svg ile değiştirildi |
k imla (menşeili >> menşeli) |
||
34. satır:
|bayrak_ardıl4 =
|ardıl5 =
|bayrak_ardıl5 =
|bayrak = Flag of Zaire.svg
|bayrak_altyazısı =
|bayrak_bağlantısı = Demokratik Kongo Cumhuriyeti bayrağı
|bayrak_türü =
|arma = Coats of arms of Zaire (1971-1997).svg
|arma_altyazısı =
|arma_bağlantısı = Demokratik Kongo Cumhuriyeti arması
|sembol_türü =
|harita = LocationDRCongo.svg
|harita_altyazısı =
|başkent = [[Kinşasa]]
|sürgündeki_başkent =
|latd= |latm= |latNS= |longd= |longm= |longEW=
|slogan =
76. satır:
|vekil_yılları3 =
|vekil_yılları4 =
|vekil_unvanı =
|yasama_organı =
82. satır:
|meclis_türü1 =
|meclis2 =
|meclis_türü2 =
|istatistik_yılı1 =
102. satır:
|dipnotlar =
}}
'''Zaire''', 1971 yılından 1997 yılına kadar bugünkü [[Demokratik Kongo Cumhuriyeti]] sınırları içerisinde kurulan devlet.
[[Afrika]] kıtasında bulunan öncel devleti Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde darbe sonucu gerçekleştirilen yönetim değişikliği ile oluşturulan ve tek partili otoriter bir devlet konumuna bürünen Zaire mevcudiyetini günümüzde de ardılı olan Demokratik Kongo Cumhuriyeti tekrar kurulana dek sürdürmüştür. Zaire ülkenin 1960 yılında elde ettiği bağımsızlık sonrası aldığı üçüncü isim olmuş, bağımsızlığına Kongo Cumhuriyeti (Kongo-Kinşasa) ismi ile kavuşan ülke, komşu ülke Kongo Cumhuriyeti (Kongo-Brazzaville) ile karıştırılmamak adına 1964 yılında ismini Demokratik Kongo Cumhuriyeti yapmış, 1971 yılında ise yapılan son değişiklik ile Zaire ismini almıştır.
1965 yılında Kongo'da yaşanan darbe sonrası iktidarı ele geçiren Mobutu, ülke genelindeki isimleri ''Afrikalılaştırma'' projesi kapsamında koloni döneminden kalma Avrupai isimlerden kurtarma adına şehir ve yerleşim yerlerinin isimlerini değiştirmiş, özellikle Kongo tarihinin en acımasız yıllarını yaşatan Belçika kralı [[II. Léopold (Belçika Kralı)|II.Léopold]]'e atfen başkente verilen Léopoldville ismi değiştirilerek Kinşasa yapılmıştır. Mobutu bu proje kapsamında '''Joseph-Désiré Mobutu''' olan ismini de '''Mobutu Sese Seko Kuku Ngbendu wa za Banga''' olarak Zaireleştirmiştir. Bu kapsamda 27 Ekim 1971 yılında ülkenin Demokratik Kongo Cumhuriyeti olan ismini Zaire olarak değiştiren Mobutu, ülke isminin bu hali ile Afrika kökenli bir isim olduğunu ifade etmiştir. Mobutu döneminde isim değiştirme devlet politikası haline getirilmiş ve birçok yerleşim yeri ve şahıs isimlerinde değişikliğe gidilmiştir.
17 Mayıs 1997 yılına kadar bu isim ile mevcudiyetini sürdüren ülke, bu tarihte Mobutu'nun darbe ve ülkede ki iç kargaşa ile görevden uzaklaştırılması ile göreve gelen Laurent-Désiré Kabila'nın ilk icraatlarından biri de ülkenin ismini Zaire'den tekrar Demokratik Kongo Cumhuriyeti olarak değiştirmek olmuştur.
== Ülke isminin kökeni ==
Her ne kadar Mobutu ülke isim değişikliğini ''Afrikalılaştırma'' gerekçesi ile gerçekleştirmiş olsa da, ''Zaire'' kelimesinin kökeni Avrupalılara dayanmaktadır. Portekizlilerin 15.yy'da bölgeye geldiklerinde yerlilerden duydukları ve ''tüm nehirleri yutan nehir'' anlamında kullandıkları '''nzere''' ya da '''nzadi''' kelimesi Avrupalılar tarafından ''Zaire'' 'ye döndürülerek değişime uğratılmış ve kullanılmıştır. Günümüzde Angola'nın bir bölgesi olan [[Zaire Bölgesi (Angola)|Zaire Bölgesi]] bu ismi kullanmaktadır.<ref>Peter Forbath: The River Congo. The Discovery, Exploration and Exploitation of the World's Most Dramatic River. Harper & Row, New York 1977, Sayfa 74</ref>
== Tarih ==
[[Dosya:Mobutu.jpg|right|thumb|170px|[[Joseph Mobutu]]]]
1965 yılında Lumumba'nın eski bir asistanı olan [[Joseph Mobutu]] tarafından gerçekleştirilen darbe ile Afrika tarihinin en uzun ve en düzeni bozuk diktatörlük sistemlerinden biri kurulmuştur. Ülkede belli dönemlerde ve belli bölgelerde Tschombé'nin Avrupa kökenli askeri birliklerinin Kongo'nun belli bölgelerini ara sıra eline geçirmesine rağmen tam anlamıyla başarıya ulaşamamıştır. Tschombé'nin Avrupa'ya ve Avrupalıya dayanan sisteminin aksine ülkeyi tamamen Afrikalılaştırma isteğinde olan Mobutu, tüm Avrupa
Mobutu, 1977/78 yıllarında [[Nathaniel Mbumba]] önderliğindeki ayrılıkçı [[Front de Libération Nationale du Congo]] (''FLNC'') tarafından gerçekleştirilen ve Shaba'nın (günümüzde Katanga) Kongo'dan koparmayı hedefleyen [[Shaba İstilası]] özellikle [[Fransa]] ve Belçika askerlerinin önderliğindeki uluslararası askeri gücü sayesinde püskürtülerek yenilgiye uğratılmıştır.
Satır 153 ⟶ 152:
| '''1966''' ''Demokratik Kongo Cumhuriyeti'' (''Kongo-Kinshasa'' olarak adlandırılan)
|-
| '''1971''' ''
|-
| '''1991/92''' ''(Kongo-Zaïre)''<br><small>Mobutu tarafından yasaklanan Ulusal Egemenlik Meclisi tarafından Anayasa taslağı oluşturma</small>
Satır 160 ⟶ 159:
|-
| colspan="3" |<small>
<small><nowiki>*</nowiki>[[Fransız Ekvatoral Afrikası]]'nın bir parçası olarak</small><
<small><nowiki>**</nowiki>1888–1910 Gabun'da Fransız-Kongosu'nun bir parçasıydı</small>
|}<noinclude>
| |||