|
[[Dosya:FairtradeQuinoa ArM.jpg|right|220px|thumb|Ekvador'da kinoa hasadı.]]
Tahıllara kıyasla kinoanın besin değeri oldukça iyidir. [[Lizin]] gibi temel [[amino asitler]] ve bol miktarda [[kalsiyum]], [[demir]] ve [[fosfor]] içerir.<ref name=" Oxford">{{cite book|title=The new Oxford book of food plants|author= J. G. Vaughn & C. A. Geissler |year=2009|publisher=Oxford University Press}}</ref> 100 gram kinoa 372 kalori, 5,8 gram yağ, 69 gram karbonhidrat, 6 gram lif içerir.<ref name="posta">''Dünyada çılgınca tüketilen kinoa nedir?'' Posta gazetesi, 20 Mayıs 2012</ref>s.a
Hasattan sonra tohumların [[saponin]] içerdiği için tadı acı olan kabuklarından ayrılması gerekir. Kinoa genellikle [[pirinç]] ile aynı şekilde pişirilir ve çok çeşitli yemeklerde kullanılır. Kinoa yaprakları, ıspanak gibi bir yapraklı sebze olarak da tüketilebilir, ancak bu şekilde satıldığı nadir görülür.
Kionanın bazı türleri ICBA'nın testlerine göre 40 dS/m düzeyinde tuzlulukta yetişebilmektedir. <ref> http://www.nuffieldinternational.org/rep_pdf/1310104444BradStillardfinalreport.pdf </ref>
<center><gallery>
Ülkemizde Kinoa (QUİNOA) ekilişini ilk olarak Kappadokiatohum firması tarafından ekilmiştir.[[www.kappadokiatohum.com]]
''''''ÜLKEMİZ İKLİMİNE ÇOK UYGUN...''''''
''''''Dağ yamaçlarında ve ovalarda verim çok değişmiyor. Bu bitki her türlü toprağa uyum sağlamasıyla ünlü… Sahil bölgelerinden başlayaraK, 4000 metre yüksekliklerde yetişen çeşitleri mevcuttur.''''''
Kinoa, bir çoğumuz için pek de tanıdık bir isim değil. Oysa, ilk olarak 5 bin yıl önce Güney Amerika'da İnkalar tarafından yetiştirildiği belirtilen bu tahıl türü dünyanın çeşitli yerlerinde sofralarda yerlerini alıyor. Son dönemde Türkiye'de de oldukça revaçta ve marketlerde talebi hızla artmaktadır.
''''''Ana vatanı oldukça soğuk ve yüksek platolara sahip Güney Amerika'nın Batı Kıyısı’ndaki And Dağları bölgesi olan Kinoa, günümüzde dünyanın birçok ülkesinde yetiştirilmektedir. ''''''
''''''Hasat verimi potansiyeli yüksek olduğu için kinoa’nın üretimi dünyanın çeşitli ülkelerine yayılmış bulunuyor. Yetiştirilmesine gerekli toprak, gübreleme ve böcek koruyucuları sağlandıktan sonra kinoa’dan dekar başına 300-400 kg ürün elde edilebiliniyor. Tohumları beyaz, sarı, kırmızı, mor, kahverengi ya da siyah olabilen kinoa, kuraklık ve soğuk gibi zorlu çevre koşullarına kolaylıkla uyum sağlayabiliyor. Son yıllarda uluslararası pazarda ürünün fiyatı hızla artmaya devam etmektedir. Kinoa makineli tarıma da son derece uygun bir bitkidir…''''''<ref>http://www.kappadokiatohum.com/UrunlerDetay.aspx?id=124</ref>
'''KİNOA İÇERDİĞİ BESİN DEĞERLERİNDEN DOLAYI '''MUCİZE TAHIL, SÜPER TAHIL VEYA GELECEĞİN TAHILI ''' OLARAK ADLANDIRILMAKTADIR.'''
'''Yüksek miktarda protein ve temel aminoasitlerin (protein yapıtaşı) tamamını içeren tek bitkisel gıda olan kinoa’nın baskın bir tadı olmadığı için birçok farklı tatlı ve tuzlu yemek yapımına uygunluk gösteriyor. Pişirilmesi de oldukça kolay ve pek çok farklı şekilde tüketiliyor.'''
''' '''
'''Tadı buğday ile pirinç arasında. Pirinçten üç, buğdaydan ise iki misli daha fazla protein ihtiva ediyor.'''
''''''Diğer tahıllara kıyasla kinoa'nın besin değeri mükemmeldir''''''
''''''NASA bu tahılı astronotların beslenmesinde kullanıyor. Protein açısından çok güçlü. Lizin gibi temel amino aminoasitleri, A, B, C, D, E ve K vitaminlerini içeriyor. Lif oranı çok yüksek. Üstelik tadı da lezzetli. Kinoa yüksek oranda demir, kalsiyum, fosfor, protein, magnezyum, çinko içeriyor. 1000 gramında 200 gram protein bulunuyor. Bir karşılaştırma yapacak olursak, 1 çay fincanı kinoa'nın içerdiği protein bir orta boy hamburgerdekinden daha fazla. Kinoa'nın protein özelliği sadece miktarı ile sınırlı kalmıyor. Bu proteinler, çok yüksek kalitede ve bütün temel aminoasitleri içeriyorlar. İnsan beslenmesi bakımından ideale yakın bu protein içeriği sütünkine benziyor. Yine, içerdiği kalsiyum da bir bardak süttekinden daha fazla. Üstelik B vitamini içeriği bakımından da son derecede zengin. Yağ içeriği 100 gramda 5.80 gram, karbonhidrat içeriği 100 gramda 69 gram, lif içeriği ise 100 gramda 6 gram düzeyinde. Kinoa'nın en önemli özelliği, süper oksit dismutaz enzimi sayesinde yaşlanmayı geciktiriyor, cildi yıpranmalara karşı koruyor.''''''<ref>www.kappadokiatohum.com Δ</ref>
Kinoa insan gıdası dışında hayvan yemi, ilaç hammaddesi, böcek kovucu gibi amaçlarla da kullanılabiliyor.
== KİNOA TARIMI ==
<center>
'''İklim istekleri, Kinoa, yüksek dağlık alanlardan, ılıman , yağışlı ,
sıcak ve kuru , soğuk ve kuru, her iklime adapte olabilen çeşitleri olan,
kendine döllenen bir bitkidir.Deniz seviyesinden başlayarak 4000 m rakıma kadar
çok rahat yetişebilen bir bitkidir. Her yükseltiye uygun çeşitleri mevcuttur.
Kinoa, çeşitlere göre farklılık göstermekle birlikte, ortalama,
çimlendikten sonra - 4; -6'e kadar dayanır. '''
'''Toprak istekleri, Kinoa hemen hemen hertürlü toprakta yetişebildiği
gibi, en çok sevdiği tınlı ve geçirgenliği yüksek, organik madde değerleri
bakımından zengin toprak yapısını sever. Kurak ve tuzlu topraklarda da çok
rahat tarımı yapılabilen bir bitkidir. 4.5 ile 9.0 Ph değerleri olan
topraklarda yetişebilir. '''
'''Tohumluk Seçimi çok önemlidir. Ülkemiz tarımsal şartlarına en uygun çeşitler,
yetişme süresi kısa olanlardır. Kinoa'nın, diğer tarımsal ürünlerde olduğu
gibi, bir çok çeşidi vardır. 200'den fazla tescilli çeşidi mevcuttur. Kısa
gün çeşitlerinin tarımı daha kolay ve çiçeklenmede, tane tutum yaşanma riski
minimumdur. Birçok Kinoa çeşidi, saponin isimli bir madde ile kaplıdır.
Saponinli çeşitler, hasat edildikten sonra, pazarlanabilmesi için, yıkanıp,
kurutulması gerekmektedir. Bu işlem sırasında, %35'lere varan ürün fire
kayıpları da oluşmaktadır.'''
'''Dünya'da son yıllarda saponinsiz
çeşitler de geliştirilmeye başlanmıştır. Saponinsiz Kinoa çeşidi ekiminde
yıkama ve kurutma işlemine gerek kalmamakta; ürün doğrudan, fire kaybı da
olmadan pazarlanabilmektedir. '''
'''Ekim zamanı,''' '''ortalama
toprak ısısının 5-7 derece olduğu zaman, Mart, Nisan ayları ve daha yüksek
bölgeler için Mayıs başları ve ortaları kinoa ekimi için uygundur. Toprak
sıcaklığının -1 derece olduğu zaman da ekimi yapılabilinir. Güney bölgelerimiz
de ise mevsimsel şartlara bağlı olarak daha erken ekilebilir. Kuru şartlarda
yapılacak bir üretimde iklime bağlı olarak olabildiğince erken ekim
yapılmalıdır. Erken ekimler, kinoa'nın ilkbahar yağışlarından daha iyi
yararlanmasını sağlar. Kinoa tarımında önemli unsurlarından birisi de
çiçeklenme zamanının +35 C'yi geçmeyecek şekilde ekim tarihinin bölgelere göre
planlanmasıdır.'''
'''Çiçeklenme dönemi, ortalama 60 -90 gün ekiliş sonrasına denk
gelmektedir. Çiçeklenmede +35'li derecelere kadar uyum
sağlamaktadır. Çiçeklenme devresinde +35-37 dereceleri geçen sıcaklıklarda,
tane tutumunda sorun olabilmektedir. O yüzden ekim zamanın bu şartlara göre
ayarlanması gerekmektedir. Ülkemizde birçok bölge için baharlık ekimi
uygundur. Diğer yandan kurak iklim koşullarına dayanıklı bir bitkidir. Çok
yüksek bir adaptasyon kabiliyetine sahiptir. Ülkemiz iklimsel koşullarına çok
uygun bir bitkidir. '''
'''Ekim sıklığı, sıra arası mesafe 25 - 45 cm ve
sıra üzerindeki bitkiler arasındaki mesafe 8-15 cm arası olabilir. Ekim
derinliği yüzlek olup, ortalama 2-4 cm derinliğe ekilmelidir. Bu veriler,
çeşitlerin ve arazinin yapısına göre değişiklik gösterir. Dekara tohum ekim
miktarı çeşitlere ve araziye göre değişmekle birlikte, makinalı ekimde ortalama
150 - 450 gr/dk, geleneksel yöntemlerle yapılan ekimde ise 500 -1000 gr
/dk dır. Normal mibzerler ile de ekilebilir. Bu tip ekimlerde ekim öncesi
tarlaya, silindir uygulaması yapılarak, pekiştirilmesi ekim derinliğini
ayarlama da kolaylık sağlayacaktır.'''
'''Gübreleme ve bakım, kinoa azot uygulamasına çok iyi cevap
vermektedir. Azot uygulaması hem verimi, hem de protein içeriğini
arttırmaktadır. Azotun sülfat formunda kullanılması çok daha faydalı olacaktır.
Dekar başına 5 - 15 kg azot ve 5 - 8 kg fosfor uygulaması tavsiye edilir. Kinoa
bitkisi 15-20 cm boyuna ulaştığında, yabancı ot mücadelesi için, sıra arasının
çapalanması gerekmektedir. Sıra üstünde sık ekim yapılmışsa, fazlalık bitkiler
ve yabancı otlar, iyi bir verim için, alınmalıdır.'''
'''Hastalık ve Zararlılar, yapısı itibariyle dayanıklı bir bitki olmakla
beraber, tüm bitkilerde olduğu gibi, kinoa'nın da birçok hastalık ve
zararlıları vardır. Ispanak veya pancarda bulunan hastalık ve zararlılar Kinoa
ekim alanlarında da gözlenmiştir. Bu hastalıkların çoğu, yaprak bitleri veya yaprak
zararlıları tarafından iletilir. Pyrethrin içerikli insektisitler, quinoa
tarımında etkilidir. Mildiyö, kurşuni küf, yaprak yanıklığı, küllenme,
kök çürüklüğü, bakteriyel yanıklık gibi fungal hastalıklar gözlemlenerek
gerekli fungisitler uygulanmalıdır. Kinoa tohumları, saponin isimli bir doğal
koruyucu ile kaplı olduğundan, dış etkenlere karşı koruma sağlamaktadır.'''
'''Hasat ve verim, kinoa makinalı hasada uygun
bir üründür. Biçerdöverle rahatlıkla biçilebilir. Bitki boyu 50 cm ile 3 m
arasında değişmektedir. Normal bakım koşullarında ortalama verim 200 - 400
dk/kg dır. AÜlkemizde sulu şartlarda yapılan denemelerde 650 kg/dk ürün elde
edilmiştir. Dünya'da 950 kg/dk'a kadar verimler gözlemlenmiştir. '''<ref>http://www.kappadokiatohum.com/UrunlerDetay.aspx?id=[[125]]</ref>
<gallery>
File:Reismelde.jpg
File:500g bag of quinoa.jpeg
File:Quinoa-cornflakes.jpg
</gallery></center>
| 