|
== Tarih ==
[[Dosya:Christopher street day istanbul 1993.jpg|thumb|sağ|200pik|Türkiye'de 1993 yılındaki ilk [[Christopher Street Day]] kutlama yürüyüşü için tasarımlanan t-shirt.]]
[[Dosya:Istanbul LGBT Protest.jpg|200pik|thumb|[[İstiklal Caddesi]]'nde bir grup [[eşcinsel]] tarafından Türk hükümetinin politikalarına karşı düzenlenen protestodan bir görünüm.]]
[[Dosya:Istanbul gaypride 2008.jpg|200pik|thumb|2008 Eşcinsel Onur Haftası Onur Yürüyüşü.]]
[[Dosya:20mayıs Gay pride Ankara Square 10.jpg|200pik|thumb|"17 Mayıs antihomofobi inisiyatifi" adına [[Ankara]]'da geleneksel olarak yapılan [[Homofobi ve Transfobi Karşıtı Yürüyüş]]ü, 2012.]]
[[Dosya:XXI. Istanbul Gay Parade Pride - Peace Tower.jpg|thumb|200pik|2012 yılında geleneksel olarak düzenlenen [[İstanbul Onur Yürüyüşü]], Onur Haftası etkinliklerinden bir görünüm.]]
1994'te ilk kez bir parti; [[Özgürlük ve Dayanışma Partisi]], cinsel yönelim ve cinsiyet kimliğine dayalı ayrımcılığı parti içerisinde yasaklamış ve [[Demet Demir]]'i yerel seçimlerde İstanbul'dan aday göstererek ilk kez bir transeksüeli aday gösteren parti olmuştur<ref>{{haber kaynağı|url=http://www.sptimes.com/2003/01/17/Floridian/A_city_comes_out.shtml|accessdate=20 August 2008|title=Floridian: A city comes out|work=[[St. Petersburg Times]]|date=17 January 2003|first=Susan Taylor|last=Martin}}</ref>.2007 yılında Bursadan Öykü evren Özen bağımsız milletvekili adayı olmuştur. Fakat YSK tarafından veto edilmiştir.Merkez bir partiden CHP 2011 milletvekili seçimlerinde Bursa dan Öykü Evren Özen i Aday Adayı olarak açıklamış fakat aday göstermemiştir. Daha sonrasında en yüksek oyla Bursa-Osmangazi ilçe ve İl Delegeliğine seçilmiştir. 2013 yerel seçimlerinde Öykü Evren Özen örgüt tabanının oyuyla 100 kişi arasından ilk 10 a seçilmiş ve ilçe meclis adayı gösterilmiştir. Fakat CHP Osmangazi de seçilemeyince Öykü Evren Özen meclise girememiştir.
Türkiye'deki ilk LGBT örgütü [[Lambdaistanbul]] 1993'te, İstanbul'da kuruldu. Aynı yıl [[ILGA]] (Uluslararası Lezbiyen ve Gey Derneği) üyesi oldu.<ref name="Lambda">{{internet kaynağı|url=http://www.lambdaistanbul.org/s/hakkinda/ozetle-lambdaistanbul-ne-yapti/|başlık=Özetle; Lambdaistanbul Ne Yaptı?|erişimtarihi=20 Aralık 2011|yayımcı=Lambdaistanbul|dil=Türkçe}}</ref> Şubat 1996 tarihinde, ''[[100'de 100 Gey ve Lezbiyen]]'' adlı bülteninin ilk sayısını yayınlayan dernek, 1996 Temmuz'unda Club Prive'de bir onur gecesi düzenledi. Bu etkinlik daha sonraki senelerde “Eşcinsel Onur Haftası Etkinlikleri” olarak genişletildi ve düzenli hale geldi.<ref name="Lambda"/> Derneğin kapatılmsı için 2006 yılında dava açıldı. Dernek kapanmadıysa da konu kamuoyunda uluslararası yankı uyandırdı ve Avrupa Birliği Türkiye İlerleme Raporlarında yer aldı<ref name="ilerleme">{{Haber kaynağı|ilk=Kemal|son=Ördek|başlık=AB ilerleme raporunda LGBTT'ler|url=http://www.kaosgl.com/sayfa.php?id=3562|yayımcı=Kaos GL|yer=Ankara|tarih=15 Ekim 2009|erişimtarihi=24 Aralık 2011|dil=Türkçe}}</ref><ref name="yankı">{{Haber kaynağı|ilk=Kemal|son=Ördek|başlık=TC Hükümeti’ne Uluslararası Çağrı: “Lambdaistanbul’u Kapatmayın!”|url=http://www.kaosgl.com/sayfa.php?id=2793|yayımcı=Kaos GL|yer=Ankara|tarih=28 Nisan 2009|erişimtarihi=24 Aralık 2011|dil=Türkçe}}</ref>.
Bir diğer LGBT derneği [[Kaos GL]] ise 1994'ün Eylül ayında Türk [[eşcinsel]]lerin bir araya gelerek, maruz bırakıldıkları ayrımcılığa karşı mücadele ederek özgürleşmek amacıyla [[Ankara]]'da kurulmuş, eşcinsellerin kurtuluşunun [[heteroseksüel]]leri de özgürleştireceği fikrini şiar edinmiş bir LGBT derneğidir.<ref>{{Haber kaynağı|yazar=Nesrin Yetkin|başlık=Cinsel yönelim ayrımcılığı ve STKlar|url=http://www.radikal.com.tr/ek_haber.php?ek=r2&haberno=7271|yayımcı=Radikal|tarih=22 Temmuz 2007|erişimtarihi=27 Kasım 2011|dil=Türkçe}}</ref> Kaos GL kurulduğundan itibaren Kaos GL dergisini çıkarmaktadır. 20 Eylül 1994’te Kaos GL Dergisi'nin ilk sayısı yayınlandı ve dergi hala yayına devam etmektedir.<ref>[http://www.savaskarsitlari.org/arsiv.asp?ArsivTipID=10&ArsivAnaID=35916&ArsivSayfaNo=1 Savaş karşıtları]</ref> Dernek 15 Eylül 2005 tarihinde tüzel kişilik kazandı.<ref>[http://www.savaskarsitlari.org/arsiv.asp?ArsivTipID=9&ArsivAnaID=28614 Savaş karşıtları]</ref> Ancak Ankara Valiliği "4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 56. Maddesinde yer alan "Hukuka ve ahlaka aykırı dernek kurulamaz" hükmüne dayanarak derneğin tüzüğünün ve isminin ahlaka aykırı olduğu gerekçesiyle kapatılması için Cumhuriyet Savcılığına başvurdu<ref>[http://bianet.org/bianet/bianet/67867-kaos-gl-icin-kapatma-istemi-hak-ihlali Bianet.org]</ref>. Valiliğin başvurusunu inceleyen Basın Savcısı ise dava açılmasına gerek görmedi, böylelikle Kaos GL [[Türkiye]]’de tüzel kişilik kazanan ilk [[LGBT]] derneği oldu.
1996 yılında ülkedeki ilk LGBT öğrenci örgütlenmesi olan [[LEGATO]], [[ODTÜ]]'de kuruldu ve oluşum hızla diğer üniversitelere yayıldı. 2007 yılında ilk resmi LGBT öğrenci topluluğu ''Gökkuşağı'', [[Bilgi Üniversitesi]]'nde kuruldu.
Haziran 2003'te ilk LGBT Onur Yürüyüşü Lambda istanbul tarafından [[İstanbul]]'da [[İstiklal Caddesi]]'nde gerçekleştirildi. [[İstanbul Pride]] adındaki yürüyüş bir hafta süren bir Onur Haftası'nın son günü gerçekleştirilir. Ağustos 2006'da, [[Bursa]]'daki Gökkuşağı LGBTTDerneği tarafından düzenlenen Türkiyenin ilk resmi izinli LGBT yürüyüşü tepkiler nedeniyle iptal edilmek durumunda kalınmıştır.Bursa Gökkuşağı LGBTT Derneği. Türkiye'nin ilk Travesti Transeksüel hakları için kurulmuş resmi dernektir. Daha öncede 1993-94 yıllarında Türkiye'nin ikinci GL dergisi SPARTAKÜS ü çıkarmıştır Öykü Evren Özen. Aynı zamanda Bursa Gökkuşağı LGBTT Derneğinin de kurucu başkanıdır.
2002 yılından bu yana [[58. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti|58. Hükümet]] [[Sağlık Bakanlığı (Türkiye)|Sağlık Bakanı]] olarak görevini sürdüren [[Recep Akdağ]], Kadın ve Aileden Sorumlu Devlet Bakanı [[Selma Aliye Kavaf]]'ın "Eşcinsellik hastalık, tedavi edilmeli" demesi üzerine<ref name="cnnturk.com">[http://www.cnnturk.com/2010/turkiye/03/07/bakan.kavaf.escinsellik.bir.hastalik/566620.0/index.html/ Bakan Kavaf: "Eşcinsellik bir hastalık"] CNNTÜRK. 14 Nisan 2010 tarihinde erişilmiştir.</ref>, "Eşcinselliğin hastalık olup olmadığını bilimadamlarına sormak lazım. Konu biraz çetrefilli" demiştir.<ref name="Akdağ: Eşcinsellik çetrefilli konu">[http://www.ntvmsnbc.com/id/25068949/ Akdağ: Eşcinsellik çetrefilli konu]. İHA. 3 Nisan 2010 tarihinde erişilmiştir.</ref> Selma Aliye Kavaf, katıldığı bir konferansta [[Kaos GL]] üyeleri tarafından "Özür dile" ve "Eşcinsellik hastalık değildir" pankartları ile protesto edilmiştir.<ref name="Eşcinsellerden bakana protesto">[http://www.ntvmsnbc.com/id/25082298/ Eşcinsellerden bakana protesto] NTVMSNBC. 28 Nisan 2010 tarihinde erişilmiştir.</ref><ref name="radikal.com.tr">[http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetay&ArticleID=991685&Date=15.04.2010&CategoryID=77 Bakan Kavaf'a eşcinsellerden protesto: Özür dile] Radikal. 28 Nisan 2010 tarihinde erişilmiştir.</ref><ref>[http://www.haberturk.com/polemik/haber/508187-escinseller-bakan-kavafi-protesto-etti/ Eşcinseller Bakan Kavaf'ı protesto etti] Habertürk. 28Nisan 2010 tarihinde erişilmiştir.</ref> Ayrıca Kavaf, birçok gazete yazarı tarafından eleştirilmiş, karikatür dergisi [[Penguen]] kapağında eşcinsellik üzerine sözleri karikatürize edilmiştir.<ref name="'Penguen' Bakan Kavaf'a kapak yaptı">[http://www.cnnturk.com/2010/kultur.sanat/diger/03/10/penguen.bakan.kavafa.kapak.yapti/567104.0/index.html/ 'Penguen' Bakan Kavaf'a kapak yaptı]. [[CNNTURK]]. 28 Nisan 2010 tarihinde erişilmiştir.</ref> Kavaf ile aynı partiden milletvekili olan [[Nursuna Memecan]] ve [[Egemen Bağış]], Kavaf'ın sözlerine katılmadıklarını belirtmiştir.<ref name="bianet.org">http://bianet.org/kadin/toplumsal-cinsiyet/120664-kavafin-sozlerine-akplilerden-tepki-escinsellere-saygili-olmaliyiz</ref> Kadın ve Aileden Sorumlu Devlet Bakanı'nın tartışma konusu olan açıklamasına bir tepki de [[Cumhuriyet Halk Partisi|CHP]] İstanbul Milletvekili [[Mehmet Sevigen]]'den gelmiş, Sevigen, "Herkesin bir gerçeği var. Biz sayın Bakan'ın ne olduğunu araştırıyor muyuz? Sayın Bakan'ın sülalesinin, ailesinin geçmişinde ne tür ilişkiler var diye bakıyor muyuz? İnsanlar kendi tercihlerinden dolayı baskı altına alınmayı, taciz edilmeyi, öldürülmeyi hakediyorlar mı? Bunun sebebi kim olacak? Bunu söylemek bir bakana, bir anneye yakışıyor mu? Üzüntü duydum. Eşcinsellik bir hastalık değildir. Dünyanın hiçbir yerinde hastalık olduğu kabul edilmiyor. Türkiye'de de uzmanlar bunun bir hastalık olmadığını söylüyorlar" demiş ve 58. Hükümet Başbakanı [[Recep Tayyip Erdoğan]]'a atıfta bulunarak, Başbakan Erdoğan'ın sık sık tekrarladığı 'Yaradılanı severim Yaradan'dan ötürü' sözlerine rağmen bu tutumun çok yanlış olduğunu dile getirmiştir.{{Citation needed}} Sevigen, bir röportajında "Eşcinseller kuvvet komutanı olabilir mi" sorusu üzerine, "Olabilir, eşcinselliğin bir hastalık olmadığı bilinmeli" karşılığını vermiştir. Sevigen'in sözleri üzerine [[Pembe Hayat Derneği]] ve [[Kaos GL]] üyesi bir grup, bakan Selma Aliye Kavaf’a tepki göstermek üzere, [[Türkiye Büyük Millet Meclisi]]'nde, İstanbul Milletvekili Mehmet Sevigen'i ziyaret etmiştir.<ref name="Eşcinsel kuvvet komutanı olabilir">[http://www.iha.com.tr/haber/detay.aspx?nid=113087&cid=8 "Eşcinsel kuvvet komutanı olabilir"]. İHA. 3 Nisan 2010 tarihinde erişilmiştir.</ref><ref name="ReferenceA">[http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetay&ArticleID=986206&Date=28.04.2010&CategoryID=77/ Eşcinseller Meclis'e gidip sordu: Kuvvet komutanı olabilir miyiz?] Radikal. 28 Nisan 2010 tarihinde erişilmiştir.</ref>
Haziran 2011'de, [[Diyarbakır]]'da kurulan ilk [[Kürtler|Kürt]] LGBT grubunun Türkçe-Kürtçe yayın organı ''Hevjin'', "Kürt eşcinsel ve transeksüeller vardır" sloganıyla çıkarılmıştır.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalEklerDetayV3&ArticleID=1001115&Date=04.07.2011&CategoryID=97&Rdkref=1|başlık=İlk Kürtçe LGBTT dergisi yayında: Hejvin|erişimtarihi=4 Temmuz 2011}}</ref>
== Kültür ==
Haziran 2003'te ilk LGBT Onur Yürüyüşü Lambdaistanbul tarafından İstanbul'da [[İstanbul Onur Yürüyüşü]] adıyla gerçekleştirildi. [[İstanbul Pride]] adındaki yürüyüş bir hafta süren bir Onur Haftası'nın son günü gerçekleştirilir. Geleneksel olarak her sene gerçekleştirilen yürüyüşe, LGBT'leri haricinde sanatçı ve siyasetçilerde katılmaktadır. Yine Türkiye'de, LGBT topluluğu için [[gey bar]] ve [[gey dostu]] işletmeler bulunmaktadır. İstanbul'un eski gey barlarından [[Tekyön]] bilinen en eski barlardandır. Ayrıca [[Gabile]] isimli sosyal ağ, Türk LGBT'ler arasında oldukça yaygın kullanılır.
| 