Dereli: Revizyonlar arasındaki fark

Dereli 1926 'da Nahiye venahiye, 1 Nisan 1958 yılında olmuşda birilçe ilçedirolmuştur. Daha önceleri aynı yerde birkaç ev veile Türk ve Rum esnafın dükkânının bulunduğu '''Dölçukuru''' denen bir köy bulunmaktaydı.

Başbakanlık devletDevlet arşivindeArşivi'nde Dölçukuru köyüKöyü '''YarAli Bey''' isimli bir Türkmen beyinin tımarı olarak 1500 lü1500lü yıllarda kayıtlı olduguolduğu ve 400 has Akçaakçe vergi ödediği görülmektedir.

Dereli'nin tarihini Giresun'un tarihi içinde incelemek ve değerlendirmek gerekir. Giresun 1397 yılında Türkmen beyi BayramŞah'ın torunu Emir OgluOğlu Süleyman bey tarafından fethedilmiş ve Türk yurdu haline getirilmiştir. Bu tarihten sonra Giresun ve çevresinde yoğun [[Türk]] nüfusun yerleşmeye başladığı görülür.

Ancak Dereli Civarındacivarında Giresun MerkezdenMerkez'den çok daha önceki yıllrdayıllarda Türklerin var olduğu burada KUŞLUKuşlu HANHan ve ZIRHLIZırhlı HANHan isimli iki Türkmen beyinin hakimiyetinde olduğu çeşitli kaynaklarda yazar..Dereli'ye iki koldan (Kuşluhan ve Zırhlıhan) gelmişlerdir. [[Orta Asya]] Horasan'dan (bak. Horasan Erenleri) gelen Oğuz Türkmen boyları, [[Kelkit vadisi]] boyunca [[Şebinkarahisar]]'a ve Dereli'nin güneyine yerleşmeye başladılar. Diğer kol Harşit vadisineVadisi'ne yerleşmiş olup, bunlardan bir kısmı ilçe çevresine gelerek yerleşmişlerdir. İstanbul'un Haçlılar'ınHaçlıların eline geçmesinden sonra Sinop çevresindeki Çepni adlı Oğuz boyları doğuya doğru ilerleyerek Giresun çevresi ve Dereli ilçesine de yerleşmişlerdir.

Dereli ve civarına gelen Türkmenler Selçuklu döneminde bölgeye yerleşmişlerdir. 1398 tarihinde Yıldırım Beyazıt yöreyi Osmanlılar' aOsmanlılara bağlamak üzere yapmış olduğu seferde Canik BeyliğininBeyliği'nin merkezi Samsun'u ele geçirmiştir. Bu olay üzerine Dereli ve çevresinde yaşayan Türkler Osmanlılar'aOsmanlılara katılmışlardır. Ankara SavaşındanSavaşı'ndan sonra Timur yöreyi Türkmen, Hacı Emiroğlu Süleyman Bey'e iade etmiştir. Bu dönemlerde Dereli çevresinde [[Akkoyunlu]] Türkmen, Hükümdarı tarafından şahıslara vakfedilmiş topraklar bulunmaktadır. Dereli ve çevresi Selçuklular'dan bu yana Türk toprağıdır.Düşman işgali görmemiştir.

Prof.Dr.Faruk Sümer'in OguzlarOğuzlar/Türkmenler isimli eserinde Dereli de içinde olmak üzere

Giresun ve Trabzon'un bir bölümünün 1515 yılındaki tahrir defterlerndedefterlerinde Vilayeti Çepni

Türkçe oldugunu ve buralarda yaşayan Türkmenlerin Hacı Bektaşi VelininVeli'nin Müridlerimüridleri oldugunu yazar.

Dereli ve çevresi Giresun kazasının bir köyü olarak,tanzimat dönemineTanzimat Dönemi'ne kadar Trabzon' a bağlandı. Tanzimattan sonra [[Karahisar'ı Şarki]] ([[Şebinkarahisar]]) sancağınaSancağı'na, sonra yine salnamelere göre [[Trabzon]]'a bağlı kaldı. [[Gürcistan]]'ın Ruslar tarafından işgal edilmesiyle [[müslüman]] Gürcüler göç ederek 1892 yılında ilçeye bağlı bazı köylere yerleşmişlerdir. Cumhuriyet döneminde 1926 yılında Dereli, Giresun'a bağlı bir nahiye yapıldı. 1 Nisan l958 yılında 7033 sayılı Kanunlakanunla Dereli ilçesi kurulmuştur.

[[Giresun (il)|Giresun]] ilinin güneyinde, [[Şebinkarahisar]] yolunun 32. km. sinde kurulan ilçe Aksu Vadisi üzerine yerleşmiştir. Doğuda [[Keşap]], [[Yağlıdere]], batıda ise [[Bulancak]] ilçeleri yer almaktadır.İlçe "yaylalar diyarı" diye anılır.

Giresun’un diğer ilçeleri gibi son derece dik ve engebeli bir araziye sahip olan Dereli, 3000 metre yükseklikteki Karagöl-Kırklar dağınınDağı'nın rakımına kadar ulaşabilmektedir.Giresun DağlarınınDağları'nın en yüksek tepesi Olan Abdal Musa tepesininTepesi'nin Rakımırakımı 3331 metredir. [[İç Anadolu]]'ya doğru geçiş, Eğribel geçidiGeçidi üzerinden yapılmaktadır. İlçenin yüzölçümü yaklaşık 820 km2 dir. İlçedeki yağış ortalaması 1300 mm. ye ulaşmaktadır.

İlçede herhangi bir fabrika , önemli üretim tesisi yoktur ancak yeni hidroelektrik santrali kurulmaktadır.

İlçe halkı genellikle gurbetcidirgurbetçidir. İlçeyi sahile bağlayan Şebinkarahisar karayolu asfalt olup tüm köy yolları sıtabilizedirstabilizedir. Son zamanlarda bazı köy yollarında betonlama çalışmaları yapılmaktadır.

Ayrıca bölgede büyük ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliği yanında, tatlı su balıkçılığı da yapılmaktayapılmaktadır. Fazla ticari olmasa da kümes hayvanları yetiştirilmekte ve arıcılık yapılmaktadır.

Dereli ilçesi organik taımatarıma uygun olmasına karşıkarşın bölge insanınınüfusunun sürekli olarak göç vemesivermesi dolayısıylasebebiyle yapılmamaktadıruygulanamamaktadır.

İlçede eğitimiştahsilli insan oranı yüksektir.3 adet lise ve, 1 adet ortaokul ve 1 adet ilkokul bulunmaktadır.

Sağlık Meslek Lisesi maalesef ilgisizlikten dolayı kapatılmıştır. İlçe halkının yüzde 98'i okuma yazma bilir. İlçeye G.ÜGiresun yeÜniversitesi'ne baglıbağlı Meslek Yüksek Okulu kurulmuştur.

İlçede Turizmturizm henüz tam gelişmemiş olup ekonomiye katkısı sınırlıdır. Daha çok iç turizm, Doğadoğa ve Yaylayayla Turizmiturizmi hakimdir.Doğu Karadenizin en Önemliönemli Yaylalarındanyaylalarından Kümbet ve Bektaş yaylaları ilçe sınırları içinde bulunmaktadır. Turizmi geliştirmek için her yaz Temmuz ayının 2nciikinci pazar günü Kümbet yaylasındaYaylası'nda [[yayla]] şenlikleri düzenlenmektedir. Diğer taraftan çok eski yüzyıllardan bu yanayüzyıllardır her yıl Mayıs ayının 6ncıaltıncı günü Hıdırellez şenliklerininŞenlikleri'nin düzenlendigi Sütlüce Mahdüzenlenmektedir. Zırlıhan köyünde bulunan ,İlçenin, civar köylerin ve DenizinKaradeniz'in kuşbakışı görünümüyle muhteşem bir Kuşbakışımanzaraya muhteşensahip görüntüsüneolan hakimGuskun GUSKUNTepesi tepeside gerçekdengerçekten görülmeye değerdir.

İlçenin önemli tarihi eserleri arasında, Hisar KöyündekiKöyü'ndeki Meryem anaAna manastırıManastırı, Kuşluhan Kalesi, Yavuzkemal köyüKöyü hanlarını ve tarihi ören yeri, Akkaya KöyündekiKöyü'ndeki Çobankayası resimleri ve çok sayıda kemer köprüler , Tekkelertekkeler ve Ocakocak yerleri bulunmaktadır.S.T

Göçebe Türkmen Çepnilerin ortaOrta asyadanAsya'dan bu yana getirdikleri adetlerden olan yaylacılık ilçede yaygın olup, hayvanlarını otlatmak için yöre halkı yaylaya çıkmaktadır. Bektaş ve Kümbet yaylalarının ilçe sınırları içinde olması dolaysıyla yayla şenliklerinin yapıldığı aylarda ilçede sosyal ve kültürel açıdan bir canlılık yaşanmaktadır.

Kümbet Yaylası şenliğiŞenliği, Temmuzun 2.ikinci haftası (Cuma - Pazar) Kümbet yaylasındaYaylası'nda yapılmaktadır.

Bektaş Yaylası Şenliği, Ağustos ayının ilk haftası ( Cuma - Pazar) Bektaş yaylasındaYaylası'nda yapılamaktadır.

İlçe Örförf ve Adetadet bakımından Giresun iline benzerlik göstermekte olup, Türkmen/Çepni boylarına has geleneksel giysiler halk tarafından özel günlerde giyilmektegiyilmektedir. Yeni takvimle mayısın20 20sineMayıs'a tekabultekabül eden Mayıs yedisiYedisi kutlamalarıKutlamaları Aksu deresininDeresi'nin denize döküldüğü yerde yapılmaktayapılmaktadır. Mayıs ayının 6ncıaltıncı gününe raslayan Hıdırellez şenlikleriŞenlikleri de İlçeninilçenin, Civarcivar köylerin ve DenizinKaradeniz'in muhteşem görüntüsünemanzarasına hakimsahip Guskun tepesindeTepesi'nde yapılmaktadır.

Cenazelerde Talkımtalkım verilmekte ve 3 gece Mezarmezar başında ateş/ışık yakılmakta, 4 cumalık ve 52nci güne karsılık gelen 52 duası okunmaktadır.

Ramazan boyunca ''Tömbelekçi'' denen ve genellikle çocuklardan oluşan guruplargruplar maniler söyleyerek evlerin kapısını çalar ve yiyecek yufka/tatlı başta olmak üzere çeşitli hediyeler toplarlar.Muharrem ayında Aşure dagıtılırdağıtılır.

Alevi/Bektaşi inançlarına uygun olarak Ocakocak yerleri ziyaret edilir,hastalara şifa,dertlere deva aranır,Sacayaktan sacayaktan atlanır.

Bilindiği üzere Türkmen, Çepniler Hacıbektaş VelininVeli'nin ilk müridleri olup Alevidirler. Bu konuda Prof.Faruk Sümer'in

OguzlarOğuzlar isimli eserinde [[Trabzon]] yöresi Çepnileri bölümünde ayrıntılı bilgi mevcuttur.

İlçe deİlçede sosyal yaşam Zayıftırzayıftır. Eğitim seviyesi ortaokul düzeyindedir. Dereli Eskieskiden yerleşik rumlarınRumların ve göçebe türklerinTürklerin yaşam alanı olduğu için ortaya çıkan ortak kültür günümüzde yaşanmaktadır.

İlçe Giresun ilinin en çok ozan yetişen bölgesidir,. Bilhassa Bahçeli ve Saltuk köylerinden bir çok