Sezen Aksu: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
-imla +düzen/üslup |
Stultiwikia (mesaj | katkılar) Bir ton düzeltme düzenleme |
||
35. satır:
Sezen Aksu, [[Denizli (il)|Denizli]] ilinin [[Sarayköy, Denizli|Sarayköy]] ilçesinde doğdu. Fen bilgisi öğretmeni olan annesi Şehriban Hanım, [[Selanik]]'ten [[Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi|mübadele]] ile gelen bir ailenin kızıdır. [[Pazar, Rize]]li olan [[Lazlar|Laz]] kökenli babası Sami Yıldırım ise bir [[matematik]] öğretmenidir.<ref>{{Web kaynağı| url = http://www.ensonhaber.com/sezen-aksu-lazin-agababasiyim-2014-06-16.html| başlık = Sezen Aksu: Laz’ın ağababasıyım| yayıncı = En Son Haber| dil = | tarih = 16 Haziran 2014| erişimtarihi = 24 Haziran 2014}}</ref> Aksu, üç yaşına kadar Denizli'de oturduktan sonra, ailesiyle [[İzmir]]'e taşındı.<ref name="biyografi">{{Web kaynağı| url = http://www.biyografi.info/kisi/sezen-aksu | başlık = Sezen Aksu biyografisi | erişimtarihi = Ekim 2008 }}</ref> Nihat adındaki kardeşi ile beraber büyüyen Aksu, gençlik yıllarında birçok sanat dalına merak saldı. Bir süre [[Cengiz Bozkurt]]'tan resim dersleri aldı. Tiyatro ve dans derslerini de bu süreye sığdırdı. Bu sürede asi kişiliğiyle dikkat çeken Aksu, dansöz olma hayali kurmaya başladı.
Sanatçı, daha sonrasında, bu süreç için "
1974'ün son aylarında plak yapımı için [[İstanbul]]'a yerleşti.
=== Özel hayatı ===
Sezen Aksu genç yaşta Hasan Yüksektepe ile kısa süren evlilik yapmıştır. Müzik kariyerinde albüm yayınlamadan önce Ali Engin Aksu ile evlenmiş, "Aksu" soyadını bu evliliğinden almış ancak evliliği kısa sürmüştür. 3 aylık hamileyken 10 Temmuz 1980 tarihinde Sinan Özer ile evlenen Sezen Aksu 1983 yılında evliliğini sonlandırmıştır. Aynı yıl gazeteci Ahmet Utlu ile evlenen sanatçının bu evliliği de kısa sürmüştür.<ref>{{haber kaynağı|url=http://www.aksam.com.tr/guncel/sezen-aksunun-yeni-aski--136968h/haber-136968|başlık=Sezen Aksu'nun yeni aşkı|tarih=5 Eylül 2012|yayımcı=Habertürk|erişimtarihi=28 Mayıs 2014|iş=Akşam}}</ref>▼
Evliliklerinin yanı sıra [[Uzay Heparı]] ile yaşadığı kısa aşkıylada bilinen<ref>{{haber kaynağı|url=http://www.hurriyet.com.tr/magazin/magazinhatti/18619398.asp|başlık=Ortada masum bir sevişme var|yazar=Onur Baştürk|tarih=1 Eylül 2011|erişimtarihi=28 Mayıs 2014|iş=Hürriyet}}</ref><ref>{{haber kaynağı|url=http://rehber.uzmantv.com/sezen-aksu-ile-yildiz-tilbe-dargin-mi|başlık=Sezen Aksu ile Yıldız Tilbe dargın mı?|tarih=|yayımcı=|erişimtarihi=28 Mayıs 2014|iş=Uzman TV}}</ref> Sezen Aksu 4 evlilik yapmıştır.[[Dosya:Sezen Aksu signature.png|thumb|200pik|Sezen Aksu'nun kullandığı kişisel imzası.]]▼
== Müzik kariyeri ==
=== Şarkı yazarlığı ===▼
{{Daha fazla|Sezen Aksu tarafından yazılmış şarkılar listesi}}▼
[[Dosya:Sezen Aksu2009 018.jpg|thumb|200pik|Sezen Aksu kariyeri boyunca konserlerini ağırlıklı olarak [[İstanbul]]'da [[Harbiye Açıkhava Tiyatrosu]], [[Bostancı Gösteri Merkezi]] gibi mekanlarda vermekte olup konserleri yoğun ilgi<ref>{{haber kaynağı|url=http://haber.gazetevatan.com/Sezenden_korkutan_saka/261280/8/magazin|başlık=Sezen’den korkutan şaka!|tarih=26 Eylül 2009|erişimtarihi=1 Eylül 2013|iş=Vatan}}</ref> görmektedir.<ref>[http://www.sezenaksu.com.tr/Tr/Duyuru/Duyuru/2013 Konser duyuruları, Seze Aksu internet sitesinde] ''SezenAksu.'' Erişim tarihi: 1 Eylül 2009</ref>]]▼
=== 1975-1982: Kırk beşlikler dönemi ===
Sanatçı, sonrasında, 1976 yılında ilk sahne çalışmasına başladı. Bebek Belediye Gazinosu'nda sahne almaya başlayan Aksu, 1977 yılında [[Allahaısmarladık (albüm)|Allahaısmarladık
{{quote|Yıllar yılı seviştik de neden mutlu olmadık.
Aşkımıza aşk değil yıllarca yalan kattık.
Sana son bir sözüm var, O da 'Allahaısmarladık' | ''[[Allahaısmarladık]]'' kapağında da bulunan bir dörtlük. }}
1978 yılında Hurşid Yenigün'ün iki bestesi için söz yazan Aksu, [[Gölge Etme (albüm)|Gölge Etme/Aşk]] kırk beşliğini yaptı. Yine aynı yıl, piyasadaki en eski Sezen Aksu albümü olma özelliğini taşıyan ''[[Serçe (albüm)|Serçe]]'', çift [[Uzunçalar|LP]] olarak piyasaya çıktı. 1979 yılında ''[[İlk Gün Gibi (albüm)|İlk Gün Gibi/Yalancı]]'' ve ''Allahaşkına/Sensiz İçime Sinmiyor'' kırk beşlikleri piyasaya çıktı. Aynı yıl sanatçı, sinema sektöründe de göründü. Sanatçının ilk filmi, başrolünü [[Bulut Aras]]'la paylaştığı; "A Star is Born" (Tr: ''Bir
1979 yılında [[Atıf Yılmaz]]'ın yönettiği "Minik Serçe" filminde oynadı. "Minik Serçe", Aksu'nun rol aldığı ilk filmdir.<ref name="sezen-aksu idolün"/>
Satır 65 ⟶ 61:
=== 1983-1985 ===
▲[[Dosya:Sezen Aksu2009 018.jpg|thumb|200pik|Sezen Aksu kariyeri boyunca konserlerini ağırlıklı olarak [[İstanbul]]'da [[Harbiye Açıkhava Tiyatrosu]], [[Bostancı Gösteri Merkezi]] gibi mekanlarda vermekte olup konserleri yoğun ilgi<ref>{{haber kaynağı|url=http://haber.gazetevatan.com/Sezenden_korkutan_saka/261280/8/magazin|başlık=Sezen’den korkutan şaka!|tarih=26 Eylül 2009|erişimtarihi=1 Eylül 2013|iş=Vatan}}</ref> görmektedir.<ref>[http://www.sezenaksu.com.tr/Tr/Duyuru/Duyuru/2013 Konser duyuruları, Seze Aksu internet sitesinde] ''SezenAksu.'' Erişim tarihi: 1 Eylül 2009</ref>]]
1983 yılında Sezen Aksu, [[Eurovision]]'a katılma kararı aldı. Söz ve müziği Ali Kocatepe'ye ait "Heyamola" parçası, [[Ali Kocatepe]] ve Coşkun Demir ile birlikte seslendirildi. Türkiye finaline kalan bu parça Eurovision finallerinde Türkiye'yi temsil edemedi. 1983 yılında "Heyamola" parçasının 45'liği "Hey Dergisi" tarafından yılın plağı seçildi. Aynı yıl Aksu, Sinan Özer'den boşandı.
1984 yılında sanatçı tekrar Eurovision adayı oldu. ''Halay'', ''1945'' ve ''Merhaba Ümit'' adlı parçalarla Türkiye finaline kaldı. İlk olarak "Merhaba Ümit"i eleyen Aksu Türkiye finalinde "Halay" ve
1985 yılında Aksu,
=== 1984-1989: Seksenler ===
Satır 81 ⟶ 78:
=== 1990-1999: Doksanlar ===
[[Dosya:Sezen Aksu Bodrum2009.jpg|thumb|200pik|Sezen Aksu'nun [[Bodrum]] konserinden bir görünüm.]]1990'larda Sezen Aksu, [[albüm yapımcısı|yapımcı]] olarak dinleyicilerin karşısına çıktı. Böylelikle 1990'ların müziğinde çok önemli bir yer ettiği gibi [[Sertab Erener]], [[Harun Kolçak]], [[Aşkın Nur Yengi]], [[Levent Yüksel]], [[Işın Karaca]], [[Hande Yener]], [[Yıldız Tilbe]] gibi birçok ismi müzik piyasasına kazandırdı ve birçok önemli sanatçıya destek oldu.<ref name="biyografi"/><ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.sabah.com.tr/2008/09/25/gny/haber,C2AD682678A44D6983BF661D5C4E4103.html |başlık= Ferhat Göçer'in Aksu hakkındaki beyanatları|yayımcı=[[Sabah gazetesi]]|erişimtarihi=2008-09-03}}</ref>
1990'lı yıllarda [[Kanal 6]]'da Sezen Aksu Show programını yapmaya başladı.<ref name="sezen-aksu söylüyor">{{Web kaynağı| url = http://www.sezen-aksu.com/biyografi/sezen-aksu-soyluyor/| başlık = Sezen Aksu Söylüyor | erişimtarihi =25 Ağustos 2011 }}</ref>
1990'da ilk olarak Sezen Aksu'nun o sıralardaki vokalisti
1991'de Aşkın Nur Yengi'nin ikinci albümü "''Hesap Ver''"in yapımını da üstlendi. Albüm Yengi'nin ilk albümü gibi yüksek bir satış elde etti. Aynı yıl müzik yönetmenliğini Onno Tunç'un yaptığı
1992'de Aksu vokalistlerine albüm yapmaya devam etti.
Sanatçı, aynı yıl kendi albümü olan "[[Deli Kızın Türküsü]]"nü piyasaya sürdü. Albümde [[Uzay Heparı]] ile çalışan Aksu, farklı tarzlar denedi. Bu farklı albümden "Küçüğüm" ve "Masum Değiliz" gibi tanınan Aksu şarkıları çıktı. Albümün etkisi sürerken, 20 Mayıs 1994 tarihinde albümde beraber çalıştığı Heparı, motosikletiyle oyuncu [[Demet Akbağ]]'ın duran haldeki arabasına çarparak bitkisel hayata girdi. O dönemde altı aylık evli olan ve kazadan önceki gün baba olacağını öğrenen Heparı, 31 Mayıs tarihinde öldü. Aksu, bu olayın ardından, Uzay Heparı'yı anmak üzere "Yas" adlı bir şarkı besteledi. Ancak kendisi bu şarkıyı okumak yerine, Levent Yüksel'in sonraki albümüne koydu. Tüm bu çalkantılardan sonra, Aksu, Sertab Erener'in ikinci albümü
Bir sene sonra, 1995 yılında Aksu,
{{Ksöz|''Bu Anadolu var ya bu Anadolu. Bu misli menendi görülmemiş cömert ana. Bu her yanı meme, bu her yanı dudak, bu her yanı gül. Bu zırnık almadan veren, habire veren yedi gül.''}}
Satır 101 ⟶ 98:
Aralık 1997'de satışa çıkan "[[Düğün ve Cenaze]]" yine eleştirilen bir Aksu albümüydü. Albüm yoğun eleştiriler sonucunda yüksek bir satış rakamı elde edemedi. Albüme adını veren şarkıyla beraber dokuz tane Goran Bregoviç, bir tane Kurtis Jasavev bestesinden oluşan albümün sözlerini Aksu, [[Pakize Barışta]] ve [[Meral Okay]] ile birlikte yazdı. 1998 yılında albümün en ses getiren şarkısı "Erkekler"in teklisi yayımlandı. 1998'in Nisan ayında ise Levent Yüksel'in üçüncü albümü "Adı Menekşe" piyasaya çıktı.
1998'in Aralık ayında Aksu, ''[[Adı Bende Saklı]]'' adlı albümünü piyasaya çıkardı. '80'lerin melankolik, yer yer arabesk Sezen Aksu albümlerini anımsatan "Adı Bende Saklı" farklı çevreler tarafından beğenildi. Sözü ve müziği [[Selami Şahin]]'e ait olan "Ben Sevdalı Sen Belalı", "Tutuklu" ve "Adı Bende Saklı" şarkıları o dönemin en bilinen şarkıları haline geldi. 1999'da bunu
=== 2000-2009 ===
[[Dosya:Nilüfer ile Sezen Aksu 2012.jpg|thumb|200pik|[[Cemil Topuzlu Açıkhava Tiyatrosu]]'nda gerçekleşen konserde Sezen Aksu ve [[Nilüfer (şarkıcı)|Nilüfer]] aynı sahnede, 2012.]]
2 Haziran 2000
2001 yılında sağlık sorunlarıyla uğraşan Aksu'nun o yaz verdiği altı konser büyük ilgi gördü. Aksu'nun altı yıldır vokalistliğini yapan
20 Mayıs 2002 tarihinde Sezen Aksu,
Bu konser dizisi sadece [[Türkiye]]'de değil birçok ülkede de haber oldu. AP ajansının çektiği bir fotoğraf birçok ülkede yayımlandı. 2003 yılının başında [[Beşiktaş, İstanbul|Beşiktaş]]'ta BKM'de Unplugged konserler veren Sezen yoğun ilgi üzerine konserlerine önce Maltepe Yayla Sanat Merkezi'nde daha sonra Türkiye'nin değişik şehirlerinde devam etti. 2003 yazı bitmeden sanatçının yeni albümü "[[Yaz Bitmeden]]" çıktı. Biri enstrümantal olmak üzere dört yeni şarkı içeren albümde ayrıca daha önce başka yorumcuların seslendirdiği Sezen Aksu şarkıları vardı. Yeni şarkılardan biri olan "Farkındayım"a [[Van]]'ın [[Gevaş]] ilçesinde klip çekildi.
Satır 121 ⟶ 118:
=== 2010'lar ===
[[Dosya:Sezen Aksu İTÜ Konseri 1.JPG|thumb|200pik|[[İstanbul Teknik Üniversitesi]] konserinden görünüm]]
2010 yılında Amerikan [[NPR]] radyosu tarafından belirlenen "50 Büyük Ses" listesinde yer alan<ref>{{Web kaynağı| url = http://www.npr.org/templates/archives/archive.php?thingId=122287224 | başlık = 50 Great Voices | erişimtarihi = 28 Nisan 2010 | yayımcı = NPR }}</ref> Sezen Aksu'nun, Nisan 2010'da İsveç'in başkenti [[Stockholm]]'de,
▲==== Şarkı yazarlığı ====
{{Daha fazla|Sezen Aksu tarafından yazılmış şarkılar listesi}}Sezen Aksu'nun bugüne kadar 400'den fazla şiir ve bestesi vardır. Bu şiirlerden 197 tanesi [[Eksik Şiir]] kitabında yayınlanmıştır.
==Diğer==
===
2013 yılında [[2013 Taksim Gezi Parkı protestoları|Taksim Gezi Parkı protestoları]]nın ilk günlerinde protestolara katılan gençler için "Dünyadaki ilk gençlik devrimi
=== Gey ikonluğu ===
133. satır:
Sezen Aksu'nun [[kadın düşmanlığı]], [[okuma yazma]], [[ayrımcılık]] gibi toplumsal konularda söylemleri olup [[transgender]] ile [[eşcinsellik|eşcinsellere]] karşı zorbalık ve [[homofobi]]ye karşı söylemleri mevcuttur. Türkiye'de LGBT topluluğu tarafından sevilen<ref name="Metrosfer">{{internet kaynağı|url=http://www.milliyet.com.tr/2002/09/17/cumartesi/cum04.html|başlık=Gay’ler hangi şarkıcıları sever?|tarih=17 Eylül 2002|yazar=Semra Kardeşoğlu|erişimtarihi=6 Ocak 2013|iş=Milliyet}}</ref> sanatçı LGBT'lere açık destek vermektedir<ref name="Metrosfer">{{internet kaynağı|başlık=Sezen Aksu'dan Gezi'ye ve eşcinsellere inadına destek!|url=http://metrosfer.com/sezen-aksu-escinsellere-mektup-gonderdi/|tarih=10 Ağusot 2013|yazar=Arascan Dönmez|erişimtarihi=6 Ocak 2013|iş=Metrosfer}}</ref>. Sezen Aksu 2008 yılında 'genel ahlaka aykırı olduğu' gerekçesine dayanan mahkeme kararı ile kapatılan LGBT derneği [[Lambdaistanbul]]'a kapatılmaması için destek vermiştir.<ref>{{haber kaynağı|url=http://www.magazinhaberi.com/magazin-haberleri/38125/sezenden-escinsellere-destek|başlık=Sezen'den Eşcinsellere Destek|tarih=15 Temmuz 2008|erişimtarihi=4 Nisan 2013|iş=Magazinhaberi}}</ref>
==
▲Sezen Aksu genç yaşta Hasan Yüksektepe ile kısa süren evlilik yapmıştır. Müzik kariyerinde albüm yayınlamadan önce Ali Engin Aksu ile evlenmiş, "Aksu" soyadını bu evliliğinden almış ancak evliliği kısa sürmüştür. 3 aylık hamileyken 10 Temmuz 1980 tarihinde Sinan Özer ile evlenen Sezen Aksu 1983 yılında evliliğini sonlandırmıştır. Aynı yıl gazeteci Ahmet Utlu ile evlenen sanatçının bu evliliği de kısa sürmüştür.<ref>{{haber kaynağı|url=http://www.aksam.com.tr/guncel/sezen-aksunun-yeni-aski--136968h/haber-136968|başlık=Sezen Aksu'nun yeni aşkı|tarih=5 Eylül 2012|yayımcı=Habertürk|erişimtarihi=28 Mayıs 2014|iş=Akşam}}</ref>
=== Diskografi ===▼
▲Evliliklerinin yanı sıra [[Uzay Heparı]] ile yaşadığı kısa aşkıylada bilinen<ref>{{haber kaynağı|url=http://www.hurriyet.com.tr/magazin/magazinhatti/18619398.asp|başlık=Ortada masum bir sevişme var|yazar=Onur Baştürk|tarih=1 Eylül 2011|erişimtarihi=28 Mayıs 2014|iş=Hürriyet}}</ref><ref>{{haber kaynağı|url=http://rehber.uzmantv.com/sezen-aksu-ile-yildiz-tilbe-dargin-mi|başlık=Sezen Aksu ile Yıldız Tilbe dargın mı?|tarih=|yayımcı=|erişimtarihi=28 Mayıs 2014|iş=Uzman TV}}</ref> Sezen Aksu 4 evlilik yapmıştır.
▲== Diskografi ==
*''[[Allahaısmarladık (albüm)|Allahaısmarladık]]'' (1977)
*''[[Serçe (albüm)|Serçe]]'' (1978)
|