Âmir (Fâtımî halifesi): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Düzeltme: Yedinci değil Onuncu Fâtımî Hâlifesi Onuncu Fâtımî Hâlifesi Olacak
Noyder (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
1. satır:
{{Hükümdar bilgi kutusu
| adı = '''Amir'''<br/>El-Âmir bi'Ahkâmillâh
| başlık = '''[[Fatımiler|Fatımi Halifesi]]'''
| resim = [[Dosya:Calif_al_Amir_Tyre_1118_CE.jpg|185px|Halife Amir döneminde darp edilmiş altın dinar sikke]]
| resim_boyutu = 185px
| başlıkresim =
| hüküm süresi = 8 Aralık [[1101]] - 7 Ekim [[1130]]
| tam adı = El-Âmir bi'Ahkâmi’l-LâhAhkâmillâh
| önce gelen = [[Mustali (Fatımi)|[Mustali]]
| sonra gelen = [[Hâfız (Fatımi)|Hâfız]]
| hanedan = [[Fatımiler|Fatımi]]
| babası = [[Mûstensir (Fatımi)|Mûstensir]]
| annesi =
| doğum tarihi = 31 Aralik [[1096]], [[Kahire]]
| ölüm tarihi = 7 Ekim 1130, Kahire
}}
21. satır:
 
 
'''Amir''' veya '''El-Âmir bi'Ahkâmi’l-LâhAhkâmillâh''' (d: 31 Aralık 1096 , Kahire – ö: 7 Ekim 1130, Kahire) Tam Adı: ''Ebû Ali Mansur ibni el-Mustâ‘lî el-Âmir bi'Ahkâmi’l-Lâh'' ({{lang-ar|'''أبو علي منصور بن المستعلي الآمر بأحكام الله '''}} , ) Onuncu [[Fâtımî]] [[Hâlife]]si ve [[İsmâilîyye]]-[[Mustâlîlik]] [[islam mezhepleri|Mezhebi]]'nin ''"Yirminci [[İmâm]]ı"''.
 
== Yaşamı ==
 
BabasıHalife Âmir babası [[Mustali (Fatımi)| Mustâ‘lî b'il-LâhMustâlî]] gibi o da [[Bedr el-Cemâli]]'nin oğlu [[vezir]] [[El-Efdâl Şehinşâh]]'ın gölgesi altında hilâfet makâmına yükseltilmişti. Vezir El-Efdâl aynen babası [[Bedr el-Cemâli]]'nin [[Hâlife]] [[Mûstensir (Fatımi)|Mûstensir]] devrinde yaptığı gibi, tek olarak devleti kendisi yönetti. Halife Amir'in siyâsî mes'elelersorunları hakkında çok az yetkisi bulumamaktaydıbulunmaktaydı.
 
1121 (H.515)'de [[Ramazan]] ayının son günü olan Bayram Arife/Pazar gecesi [[El-Efdâl Şehinşâh]] katledildi ve cesedi ırmağa atıldi. <ref> [[İbn-i Hallikân]], Cilt 1, sayfa 613-614.</ref> Bazi tarihciler bunun Halife Amir tarafından planlatılıp uygulmaya koyulduğunu belirtmişlerdir. Bu hükümet darbesi neticesinde [[El-Efdâl Şehinşâh]] katlinden sonra El-Memun İbni Bataihi Vezir oldu. Halife Amir böylece tedricen devletin yönetimini ele geçirmeğe başladı. 1128'de Vezir El-Memun İbni Bataihi de görevinden atıldı ve sonradan idam edildi. Bundan sonra Halife Amir hiç kimseyi Vezir olarak tayin etmemeye karar verdi ve bunu uyguladı. Fakat Halifenin gayet yakın baş danışmanı olan ve dini Hristiyan olan Ebu Naca vel Kanna Halife'ye yakınlığı dolayısiyla devlet politikalarına gayet büyük şahsi etki yapmıştır. Fakat 1129/30'da o da tutuklanmış ve idam edilmiştir.
 
Bu yıllarda Fatımiler tarafından Filistin'de kurulu Haçlılar [[Kudüs Krallığı]]'na karşı sıksık askeri seferler düzenlendi: Bunlar 1101'de Sad El-Devle El-Tavasi; 1102'de Şeref al-Maal İbni El-Afdal ; 1103'de İbni El-Ajam Kadu; 1104'de Camal El-Mülk; 1105'de Sana El-Mülk El-Hüseyn El-Afdal; 1112 El-Aazz ve 1113 Masud komutasında [[Aşkelon]] şehrinden yapılmıştır. Buna karşılık olarak Kudüs Krallığı Haçlılar orduları da Fatimiler elinde bulunan şehir ve arazilere akınlar yapmışlardır. Bunların hedefi 1109'da [[Trablusşam]]; 1111'de [[Sayda]] ve 1126'da [[Sur (şehir)|Sur]] olup Haçlılar bu şehri ellerine geçirmişlerdir. 1117'da Kudüs Krallığı kralı [[I. Baudouin (Kudüs Kralı)|I. Baudouin]] ordusu ile Mısır'a hücum etmiş ve yukarı Mısır'da Farama ve Tınnıs mevkilerine kadar ilerlemiş; ama hastalandığı için geriye dönmek zorunda kalmıştır. Kral I. Baudouin bu seferden [[Kudüs]]'e geri dönmekte iken yolda 2 Nisan 1118'de [[El Ariş]] (günümüzde [[Mısır]])'te ölmüştür.
 
Döneminde [[İsmâ‘îl’îyye]]'nin [[Nizâr’îyye]] ve [[Mustâ‘lîyye]] kolları arasındaki ayrılığın daha da büyümesi iktidârına büyük darbe indirmişti. 1122'de Kahire'de Nizariler aleyhinden büyük halk toplantısı ve gösterileri yapılmıştir. Bunun üzerine [[Nizârîler]]'in bazı ibadethaneler üzerine olan hakları ortadan kaldırılmıştır.
35. satır:
== Tâyyîbîlik ve Hâfızîlik mezheplerinin oluşumu ==
{{ana|Hâfızîlik|Tâyyîb’îyye}}
 
[[Nizâr’îyye]] taraftarları ile aralarından şiddetlenen iktidâr mücadeleleri sonucunda Halife Amir, [[Hasan Sabbah]]'ın [[Haşhaşin]] cephesi mensûplarınca 7 Ekim 1130 tarihinde katledildi.