Lazlar: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Gerekçe: + nedensiz içerik silinmesi |
Azure.azure (mesaj | katkılar) Değişiklik özeti yok |
||
10. satır:
| nüfus2 = 5.000<ref name="ref513">http://bianet.org/biamag/bianet/126224-devlet-yok-sayiyor-lazca-yasamaya-calisiyor</ref><br /> 32.000<ref>[http://www.euskonews.com/0243zbk/gaia24303es.html Avrupa'da azınlıklar]</ref><ref>[http://www.scribd.com/doc/9100139/Tariel-Putkaradze-Some-Aspects-of-the-Geopolitical-Strategy-of-Georgia www.scribd.com]</ref>
| bölge3 ={{bayraksimge|Avrupa Birliği}} [[Avrupa Birliği]]
| nüfus3 =
| bölge4 ={{bayraksimge|ABD}} [[ABD]]
| nüfus4 =10.000 tahmini
17. satır:
| diller = '''[[Lazca]]''' <br />[[Türkçenin lehçeleri|Türkçe]], [[Gürcüce]]
| dinler = [[Sünni]] [[İslam]] ([[Hanefi]]) <br /> çok küçük bir [[Ortodoks]] azınlık [[Batum]]'da
| ilgili gruplar = [[Megreller]], [[Abhazlar]], [[Gürcüler]], [[Svanlar]]
}}
'''Lazlar'''<ref>Trabzon ve Rize'de Lazca konuşan halk bizzat Lazca olan mohti "gel" ve komohti "geliver" terimleriyle adlandırılmaktadır. Bu adlandırmanın sebebi ana dili Türkçe olan diğer [[Karadeniz]] Türklerinin kendilerini -veya ülkenin geri kalanının tüm Karadenizlileri- [[Laz]] olarak tanımlamaları, dolayısıyla bir ayrıma ihtiyaç duyulmasıdır. Bkz. Öztürk, 2005 s. 867; Rize Ağızları 24/7{{fact}}</ref> ([[Lazca]]: "Lazi" (tekil) "Lazepe" (çoğul); [[Gürcüce]] ''Lazi'' / ლაზი veya ''Çani'' / ჭანი ; [[Antik Yunanca]]: Λαζοί (Lazi)<ref>Arrian, Peripl. s. 11; Plin. vi. 4; [[Özhan Öztürk]]. [[Karadeniz]], 2005 s. 757</ref> ya da Λαζαι(Laze)<ref>Ptol. v. 10. § 5; [[Özhan Öztürk]]. [[Karadeniz]], 2005 s. 757</ref>) Güneybatı [[Kafkasya]] ve Kuzeydoğu [[Anadolu]]'da tarih boyunca varlığı bilinen bir etnik [[Güney
[[Lazca]] konuşan [[halk]], [[Türkiye]]'nin kuzeydoğusunda, -tarihte [[Lazistan]] olarak adlandırılan- [[Doğu Karadeniz Bölgesi]]nde, [[Artvin]]'in [[Hopa, Artvin|Hopa (Xopa)]], [[Arhavi|Arhavi (Arkabi)]], [[Borçka, Artvin|Borçka (Borçxa)]] ilçeleri ve [[Rize]]'nin [[Fındıklı, Rize|Fındıklı (Vi{{unicode|ǯ}}e)]], [[Ardeşen, Rize|Ardeşen (Artaşeni)]], [[Pazar, Rize|Pazar (Atina)]], [[Çamlıhemşin, Rize|Çamlıhemşin (Vijadibi)]] ilçelerinde; göçmen olarak [[İkizdere]]'nin Merkeze yakın 6 Köyünde, Güneyce beldesi,[[Kalkandere]]'nin bazı köyleri ve [[93 Harbi]] olarak bilinen 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşından dolayı [[Batum]], [[Hopa, Artvin|Hopa]] ve [[Arhavi, Artvin|Arhavi]]'den göç ederek yerleştikleri [[Gölcük, Kocaeli|Gölcük]], [[Yalova]], [[İzmit]], [[Bilecik]], [[Karamürsel, Kocaeli|Kocaeli]], [[Sapanca, Sakarya|Sapanca]], [[Kocaali, Sakarya|Kocaali]], [[Karasu, Sakarya|Karasu]], [[Düzce]], [[Bolu]], [[Akyazı, Düzce|Akyazı]], [[Hendek]], [[Akçakoca, Düzce|Akçakoca]], [[Samsun]], [[Ordu]], [[Baruthane]], [[Çarşamba, Samsun|Çarşamba]], [[Vezirköprü]], [[Ladik]] , [[Kavak, Samsun|Kavak]], [[Havza, Samsun|Havza]], [[Bafra, Samsun|Bafra]] Sinop-Dikmen gibi yerlerde yaşamaktadırlar.
31. satır:
1810 yılında tüm [[Lazistan]] Sancağı'nın nüfusu 600.000'den fazla iken bunun 400.000'i Osmanlı'nın iskan politikaları yüzünden yurtlarından sürüldü. 1900'lere gelindiğinde ancak 200,000 kadar insan otokton yerinde kaldı.<ref name="russ" />
1935 nüfus sayımında "İslâm Azınlık Dilleri" altında 72.000 kişi [[Lazca]] konuştuğunu belirtmişti. Bu da o zamanki Türkiye'nin %0,53'ünü oluşturmaktaydı. 1975 Türkiye köy sayımında Doğu Karadeniz bölgesinde yaklaşık 90.000 kişi, Batı Karadeniz bölgesinde 25.000 kişi<ref name="Andrews">Peter Alford Andrews, ''Türkiye'de Etnik Gruplar'', Ant Yayınları, İstanbul, Aralık 1992, s. 250.</ref> [[Milliyet]] gazetesinin KONDA'ya yaptırdığı ankete göre Türkiye halkının %0,28'i<ref name=milli>[http://www.milliyet.com.tr/2007/03/22/guncel/agun.html 22 Mart 2007 tarihli Milliyet gazetesi]</ref> kendini Laz olarak tanımlamış ve 220 bin kişinin Laz olabileceği tahmin edilmiştir. Habertürk gazetesinin KONSENSUS araştırma şirketine Kasım 2009-Aralık 2011 tarihleri arasında yaptırdığı “Türkiye Gündemi, Aralık 2011-2012’ye Girerken Türkiye Görünümü” başlıklı araştırmanın sonuçlarına göre [[Türkiye]]'de Laz nüfusu 1.616.412 kişidir. Bu sonuç ile [[Türk]], [[Kürt]], [[Arap]] ve [[Çerkez]] nüfusundan sonra 5. sırada yer almaktadır.<ref>http://www.gelinkayadernegi.com/732/turkiye_de_arap_asilli_nufus_dagilimi.html</ref>
<ref>http://www.circassiancenter.com/cc-turkiye/cc_katilimcilari/026_turkiyedeki-cerkes-sayisi-01.htm</ref>
[[Dosya:Spruner von Merz, Karl; Menke, Th. 1865. Albania, Iberia, Colchis, Armenia, Mesopotamia, Babylonia, Assyria (B).jpg|thumb|right|310px| 1838'den kalma [[Milat]]'tan hemen önceki dönemi gösterir haritada [[Trabzon]]'un doğusundan [[Abhazya]]'ya değin Proto-Laz oymakları:[[Kolhis|Colchis]] ya da [[Lazika|Lazica]], '''Makron''lar, '''Sanni'''ler, ''Moshi''ler]].
39. satır:
Lazlar, konuştukları dile Laz Dili , Lazca anlamında "Lazuri" demektedirler. Lazca, dünya dil ailesinde [[Kafkas dilleri]]nin içinde [[Gürcüce]], [[Svanca]] ve [[Megrelce]] gibi [[Güney Kafkas dilleri|Güney Kafkas Dil Grubu]]'nda yer alıp [[Zan dili]] bölümüne mensuptur ve [[Laz alfabesi]] ile yazılır. Bu diller arasında Lazcaya en yakın olanı [[Megrelce]]dir.
Lazcanın yakın bir zamana kadar yazı dili bulunmamaktaydı. Antik [[Kolhis]] ve [[Lazika]] krallıklarının hüküm sürdüğü dönemlerden günümüze değin zengin sözlü bir edebiyata sahiptiler; destanları, masalları ve şiirleri ancak 19. yüzyılda yazıya dökülebilmeye başlanmıştır.
Türkiye nüfus sayımı istatistiklerine göre, Lazca konuşan kişi sayısı 1945'te 46.987 iken, 1965'te 26.007 kişinin anadili Lazca olup 59.101 kişi de ikinci dili olarak Lazca konuşmaktaydı. Wolfgang Feurstein'e göre 1983'de 250.000<ref name="Andrews"/>, Macar etnolog Ildiko Beller Hann'a göre de 250.000 kişi Lazca konuşurdu.
120. satır:
Laz insanın [[horon]]a olan tutkusu ve horonun arkaik biçimi en iyi şekilde bir Laz deyişi ile özetlenebilir: Tambis mo{{unicode|ǩ}}limei ixoronams (Çalıya tutunup horon oynuyor). [[Hopa]] ve [[Borçka]] yörelerinde Kafkasik etkiler gözlenir. Laz horon figürlerini açıklamak hiç de zor değildir. Tüm hareketler yaşamın içerisinden alınır: deniz işçiliğinde yinelenen el-kol-ayak hareketleri Laz oyunlarının figürlerine yansımıştır.
Geleneksel Laz halk danslarının yegane adı [[horon]]dur. Laz ve [[Hemşin]] horonlarının [[Trabzon]] horonlarından başlıca farkı horonlara sözlü iştirak edilmesi ve omuz silkme figürünün eksikliğidir. [[Batum]]'da ise kabarık Karadeniz figürleri ile "[[horumi]]" ve "gandagana" denilen danslar yapılır. Batum'da [[kemençe]] ve
=== Avcılık ===
| |||