Böriler: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
|||
1. satır:
{{Eski ülke bilgi kutusu
|kendi_dilindeki_adı = Böriler<br/>(بوريون)
|tam_adı = Böriler Şam Atabeyliği
|yaygın_adı =
|statü = Buyuk Selcuklular Devleti'ne tabi atabeylik
|yönetim_biçimi = [[Monarşi]]
|kuruluş_yılı = 1104
|yıkılış_yılı = 1154
|olay1 = Tuğtekin|Zahireddin Tuğtekin]]'in Şam Atabeyi olması
|olay_tarihi1 = 1104
|olay2 = [[I. İmadeddin Zengi]]'nin basarisiz Sam'i fetih girisimlerinin ilk
|olay_tarihi2 = 1135
|olay3 = [[Ikinci Hacli Seferi]] Sam kusatmasi
|olay_tarihi3 = 1148
|olay4 = [[Nureddin Mahmud Zengi|Nureddin Zengi]]'nin Sam'i fethi ve Boriler devleti sonu
|olay_tarihi4 = 1154
|öncel1 = Büyük Selçuklu Devleti'ne tabi Suriye Selcuklu Sam Melikligi
|bayrak_öncel1 =
|resim_öncel1 =
|öncel2 =
|bayrak_öncel2 =
|öncel3 =
|bayrak_öncel3 =
|öncel4 =
|bayrak_öncel4 =
|öncel5 =
|bayrak_öncel5 =
|ardıl1 = [[Zengiler]] Sam Atabeyligi
|bayrak_ardıl1 = Flag_of_the_Mongol_Empire.svg
|resim_ardıl1 =
|ardıl2 =
|bayrak_ardıl2 =
|ardıl3 =
|bayrak_ardıl3 =
|ardıl4 =
|bayrak_ardıl4 =
|ardıl5 =
|bayrak_ardıl5 =
|bayrak =
|bayrak_altyazısı =
|bayrak_bağlantısı =
|bayrak_türü =
|arma =
|arma_altyazısı =
|arma_bağlantısı =
|sembol_türü =
|harita = Orta_Dogu_1135.png|
|harita_altyazısı = 135'de I. Hacli Seferi ve II. Hacli Seferi donemlerinde Yakin Dogu ve Suriye]
|başkent = Șam
|latd = |latm = |latNS = |longd = |longm = |longEW =
|slogan =
|ulusal_marş =
|yaygın_diller = [[Arapca]] ve [[Türkçe]]
|din = [[İslam]]
|para_birimi =
|yönetici1 = [[Tuğtekin|Zahireddin Tuğtekin]]
|yönetici2 = [[Tacülmülk Böri]]
|yönetici3 = [[Şemsülmülk İsmail]] (1132-1135)
|yönetici4 = [[Şehabeddin Mahmud]] (1135-1139)
|yönetici5 = [[Cemaleddin Muhammed]]
|yönetici6 = [[Mucireddin Abak]] (1140-1154)
|yönetici_yılları1 = (1104-1128)
|yönetici_yılları2 = (1128-1132)
|yönetici_yılları3 = (1132-1135)
|yönetici_yılları4 = (1135-1139)
|yönetici_yılları5 = (1139-1140)
|yönetici_yılları6 = (1140-1154)
|yönetici_unvanı = Atabey
|vekil1 =
|vekil2 =
|vekil3 =
|vekil4 =
|vekil_yılları1 =
|vekil_yılları2 =
|vekil_yılları3 =
|vekil_yılları4 =
|dipnotlar =
}}
{{Türk tarihi}}
'''Böriler''' ya da '''Börüoğulları''', (''Arapça'': بوريون ) [[Şam]] ve çevresinde kurulmuş Büyük Selçuklu Devleti'ne tabi bir devlet olan bir atabeyliktir.
==Tarih==
Büyük Selçuklu Devleti yerel idaresi önemli yerel bölgelerde merkezden tayin edilen valiler tarafından yapılmakta idi. Devlet merkezinden uzak olan bölgelerin bir kısmı [[Selçuklu]] hanedanından olan tabi hükümdarlar tarafından yöneltilmekte idi ve bu Selçuklu hanedanından yöneticiler Sultan veya Melik unvanları taşımaktaydılar. Örneğin [[Suriye Selçuklu Devleti]] ilk kurulduğu zaman Selçuklu hanedanından olan ve Sultan veya Melik unvanı taşıyan [[Tutuş]] yönetimi altında bir tabi devletti. Merkezden uzak olan bölgelerden bir kısmı kalıtsal olan ama Selçuklu hanedanından olmayan hükümdarlar tarafından idare edilmekte idi. Bu tip tabi hükumetlerin bazılarının hükümdarları "Atabey" olarak ve yönettikleri tabi devlet Atabeylik olarak isimlendirilmekte idi. Bunlardan en önemlilerinden biri [[Muhiddin Bektaş]]'ın tahttan indirilmesi ile sona eren Suriye Selçuklu Sultanlığı Şam Melikini takip eden Tuğtekin idaresindeki Böriler Şam Atabeyliği idi.<ref>Ali Sevim ve Erdoğan Merçil (1995), ''Selçuklu Devletleri Tarihi: Siyaset, Teşkilât ve Kültür'', TTKY, Ankara 1995, ISBN 9789751606907 </ref>
[[Muhiddin Bektaş]]'in 8 Haziran 1104'de tahttan indirilmesinden itibaren Şam bölgesindeki tabi devleti efektif olarak idare eden [[Tuğtekin|Zahireddin Tuğtekin]] yine Şam'ı idarede devam etti. Ama o ve ahvadına Şam Atabeyliği olarak anılan bu bölgenin idaresi kalıtsal olarak verildi. Bu tabi ama Tuğtekin'in ahfadından kalıtsal hükümdarlar tarafından idare edilen devlete "Böriler Şam Atabeyliği" adı verildi. Tuğtekin'den sonra Böriler hanedanından 7 kişi Şam Atabeyliği adlı tabi devlet idarecileri olarak Büyük Selçuklu Devleti'nin Şam bölgesini yönetmişlerdir.<ref>R. LeTourneau, "Burids", H.A.R.Gibb, J.H.Kramers, E. Levi Provencal ve J. Schacht (ed.), ''The Encyclopedia of Islam, Vol. I'', London 1986. {{ing}}</ref>
Satır 8 ⟶ 93:
Böriler Hanedandan ikinci atabey Tuğtekin'in oğlu [[Tacülmülk Böri]] idi. "Kurt" anlamına gelen Böri adını taşıdığı için Şam Atabeyliğini yöneten hanedan da bu adla tanınır olmuştur.
Böriler Şam Atabeyi [[Mucireddin Abak]]'in atabeylik döneminde Temmuz 1148'de [[İkinci Haçlı Seferi]] sırasında Haçlıların Şam'a hücumlarını neticesiz bırakmayı başarmışlardır.<ref>
Son Böriler Şam Atabeyi Mucireddin Abak olup 26 Nisan 1154'te Şam dahil tüm toprakları bir diğer atabeylik [[Zengiler]] tarafından fethedilince tarih sahnesinden silindiler.
Satır 44 ⟶ 129:
| boxstyle19=background:#cfc; |border=1}}
{{soyağacı| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |!|}}
{{soyağacı| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | ABA | ABA=[[Mucireddin Abak]] | boxstyle25=background:#cfc; |border=1}}
{{soyağacı/bitir}}
==Ayrica
* [[Zengiler]]
* [[[[I. İmadeddin Zengi]]
* [[Nureddin Mahmud Zengi|Nureddin Zengi]]
* [[Ikinci Haçlı seferi]]
* [[Kudüs Krallığı]]
== Kaynakca ==
{{Kaynakça}}
== Dis kaynaklar==
* Maalouf, Amin (çev. Ali Berktay), (2006) ''Arapların Gözünden Haçlı Seferleri'', İstanbul:Yapı Kredi Kültür Yayınları, ISBN 975-80-121-6
* Runciman, Steven (çev. Fikret Işıltan) (1992), ''Haçlı Seferleri Tarihi: II. Cilt Kudüs Krallığı ve Frank Doğu'', Ankara:Türk Tarih Kurumu Yayınları ISBN 975-16-0497-4
* René Grousset, Rene, (1936. Yen.bas.:1999) ''Histoire des croisades et du royaume franc de Jérusalem'', Perrin:Paris, Perrin
** Cilt 1. L’anarchie musulmane, 1934, (ISBN 2-262-02548-7)
** Cilt 2. L’équilibre, 1935, (ISBN 2-262-02568-1)
[[Kategori:Atabeylikler]]
| |||