Küresel yıldız kümesi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Uzaylıfeza (mesaj | katkılar) çeviriye devam |
Uzaylıfeza (mesaj | katkılar) çeviriye devam |
||
146. satır:
Shapley'in ölçümleri gösteriyor ki Güneş göreceli olarak galaksi merkezinden uzakta. Daha önce çıkarılan sonucun aksini söyler, önceki sonuçlar sıradan yıldızların dağılımlarıyla neredeyse aynı olduğunu gösteriyordu. Gerçekte, sıradan yıldızlar galaksi diski içindedirler. Genellikle gaz ve toz bulutları sebebiyle gizlenirler. Küresel yıldız kümeleri galaksi diski dışında konumlanmışlardır ve olduğundan çok daha fazla mesafelerde görünürler.
===Küresel yıldız kümelerinin sınıflandırılması===
{{main|Shapley–Sawyer Concentration Class}}
Shapley sonradan kümeler hakkındaki çalışmaları sebebiyle [[Henrietta Hill Swope|Henrietta Swope]] ve [[Helen Sawyer Hogg|Helen Battles Sawyer]] tarafından desteklendi. 1927 ve 29 yıllarında, Harlow Shapley ve Helen Sawyer kümeleri merkeze doğru olan yoğunluk derecesine göre sınıflandırmaya başladı. En fazla yoğunluğa sahip kümeler Sınıf 1 olarak belirlendi. Azalan yoğunluğa göre, kümeleri Sınıf XII’ye kadar başarıyla belirlediler. Bu sınıflandırma Shapley-Sawyer Yoğunluk Sınıflandırması (''[[Shapley–Sawyer Concentration Class]]'') olarak biliniyor. Bazen Romen rakamları yerine Sınıf 1-12 olarak sayılarla ifade ediliyor.
<ref name="Hogg1965">{{cite journal
| last = Hogg | first = Helen Battles Sawyer | date= 1965
| title = Harlow Shapley and Globular Clusters
| journal = Publications of the Astronomical Society of the Pacific
| volume = 77 | issue = 458 | pages = 336–46
| bibcode = 1965PASP...77..336S | doi = 10.1086/128229 }}</ref>
<div style="clear: both"></div>
==Oluşum==
[[File:NGC 2808 HST.jpg|right|thumb|[[NGC 2808]] üç ana yıldız oluşum bölgesi içeriyor.<ref>{{cite journal
| author=Piotto, G. |author2=et al. | title=A Triple Main Sequence in the Globular Cluster NGC 2808
| journal=The Astrophysical Journal | volume=661| issue=1
| pages=L53–L56 |date=May 2007
| doi=10.1086/518503 | bibcode=2007ApJ...661L..53P |arxiv = astro-ph/0703767 }}</ref> ''NASA image'']]
Küresel yıldız kümelerinin oluşumu, az anlaşılmış bir olguyu geride bırakıyor. Küresel yıldız kümelerindeki yıldızların tek bir nesilden ortaya çıkıp çıkmadığını veya yüzlerce milyon yıl içinde birçok nesilden meydana gelip gelmediğini belirsiz bırakıyor. Bir çok küresel yıldız kümesinde, çoğu yıldız neredeyse yıldız evriminin aynı evresinde. Bu da aynı zamanlarda oluştuklarını destekliyor. <ref name="chaboyer2001">{{cite conference
| author=Chaboyer, B. | title=Globular Cluster Age Dating | work=Astrophysical Ages and Times Scales, ASP Conference Series | volume=245
| pages=162–172 | bibcode=2001ASPC..245..162C}}</ref> Bununla birlikte, yıldız oluşumunun tarihçesi kümeden kümeye değişiyor. Bazı yıldız kümeleri yıldız popülasyonunun açıkça gösteriyor. Buna örnek olarak, [[Büyük Macellan Bulutu]]’ndaki küresel yıldız kümeleri çift modlu popülasyon örneği sergiliyorlar. Büyük Macellan Bulutu’ndaki küresel yıldız kümeleri, gençlikleri boyunca büyük [[moleküler bulut]]larla çarpışmış olabilirler ve bunun sonucunda yıldız oluşum evresinin ikinci aşamasına geçmiş olabilirler. <ref name="iau258">{{cite conference
| last=Piotto | first=Giampaolo |date=June 2009
| title=Observations of multiple populations in star clusters | work=The Ages of Stars, Proceedings of the International Astronomical Union, IAU Symposium
| volume=258 | pages=233–244
| doi=10.1017/S1743921309031883
| bibcode=2009IAUS..258..233P }}</ref> Bu yıldız oluşumu, bir çok küresel yıldız kümesinin yaşı düşünüldüğünde göreceli olarak kısadır.<ref>{{cite news
| author=Weaver, D.; Villard, R.; Christensen, L. L.; Piotto, G.; Bedin, L.
| title=Hubble Finds Multiple Stellar 'Baby Booms' in a Globular Cluster
| publisher=Hubble News Desk | date=2007-05-02
| url=http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2007/18/full/
| accessdate=2007-05-01 }}</ref>
Aynı zamanda evrendeki bu popülasyonun çok katlılığına sebep olarak dinamik bir kökeni olduğu önerildi. Örneğin [[Hubble Uzay Teleskobu]] [[Anten Gökadaları]]nda kümelerin kümesini gözledi, buralar galaksi içindeki yüzlerce parsek genişliğinde bölgeler. Bu bölgelerde kümelerin bir çoğu en sonunda çarpışıp iç içe geçeceklerdir. Birçoğu önemli bir yelpazede asırlardır mevcuttur, iç içe geçmeleri kümelerin çiftli veya çoklu popülasyon dağılımlarına sahip olmalarına izin veriyor.<ref>{{cite journal
| author = Amaro-Seoane, P.; Konstantinidis, S.; Brem, P.; Catelan, M.
| title=Mergers of multimetallic globular clusters: the role of dynamics
| journal=[[Monthly Notices of the Royal Astronomical Society]] | date=2013 | volume=435
| issue=1 | pages=809
| bibcode=2013MNRAS.435..809A
| doi=10.1093/mnras/stt1351 }}</ref>
[[File:The globular star cluster Messier 54.jpg|thumb|left|Küresel yıldız kümesi [[Messier 54]].<ref>{{cite web|title=This Star Cluster Is Not What It Seems|url=http://www.eso.org/public/news/eso1428/|website=www.eso.org|publisher=European Southern Observatory|accessdate=12 September 2014}}</ref>]]
Küresel yıldız kümesi gözlemleri gösterdi ki yıldız oluşumları, etkin yıldız oluşumlarının olduğu bölgelerde yavaşça artıyor. Buralardaki yıldızlararası ortamda, normal yıldız oluşumunun olduğu bölgelere göre daha fazla kütle çekimi var. Küresel yıldız kümesi oluşumları yıldız yağmuru denen bölgelerde ve etkileşim halindeki galaksilerde yaygın. <ref>{{cite journal
| author = Elmegreen, B. G.; Efremov, Y. N.
| title=A Universal Formation Mechanism for Open and Globular Clusters in Turbulent Gas
| journal=Astrophysical Journal | date=1999 | volume=480
| issue=2 | pages=235
| bibcode=1997ApJ...480..235E
| doi=10.1086/303966 }}</ref> Araştırmalar, merkezdeki süper kütleli kara deliğin kütlesi ile eliptik ve merceksi galaksilerdeki küresel küme sistemlerinin boyutları arasında bir ilişki olduğunu gösteriyor. Bunun gibi galaksilerdeki, süper kütleli kara deliğin kütlesi genellikle galasinin içindeki tüm küresel yıldız kümelerinin toplam kütlesine yakındır.<ref name="BurkertTremaine2010">{{cite arXiv
| author=Burkert, Andreas; Tremaine, Scott
| title=A correlation between central supermassive black holes and the globular cluster systems of early-type galaxies
| date=April 1, 2010
| quote=A possible explanation is that both large black-hole masses and large globular cluster populations are associated with recent major mergers.
| eprint=1004.0137
| class=astro-ph.CO }}</ref>
Bilinen hiç bir küresel yıldız kümesi aktif yıldız oluşumu sergilemiyor. İstikrarlı bir görünümle, küresel yıldız kümeleri genellikle galaksideki en yaşlı objelerdir ve yıldızların kümelendiği ilk oluşumlardır. Çok büyük yıldız oluşum bölgeleri olarak bilinen [[süper yıldız kümesi]], örneğin [[Samanyolu]] galaksisindeki [[Westerlund 1]], küresel yıldız kümelerinin öncüleri olabilir. <ref>{{cite news
| title=Young and Exotic Stellar Zoo: ESO's Telescopes Uncover Super Star Cluster in the Milky Way
| date=2005-03-22 | publisher=ESO
| url=http://www.eso.org/outreach/press-rel/pr-2005/pr-08-05.html
| accessdate=2007-03-20 }}</ref>
| |||