Muhammed Tapar: Revizyonlar arasındaki fark

}}

 

 

Yeğeni [[Muizzeddin Melikşah]]'tan sonra [[Bağdad]]'da Selçuklu tahtına çıktı. Bağdad'da hüküm sürmesinden dolayı Selçuklu hanedanının başı olarak sayılıyordu ama [[Horasan]] ve [[Maveraünnehir]]'de hüküm süren kardeşi Sultan [[Ahmed Sencer]] daha büyük bir güce sahipti.

 

 

Muhammed Tapar hemen yarı kardeşi olan ve Sultan olarak tahta geçen [[Berkyaruk]] ile gayet ciddi askeri mücadeleye başladı. Kronik-tarihçi Hamdullah Müstevfî-i Kazvînî'nin "Tarih-i Guzide" adlı eserine göre Mayıs 1100'da (Hicri Recep 493'de) Muhammed Tapar kardeşine karşı bir muharabede galip geldi; ama 1101'de mağlup oldu ve 1102'deki muharabede de yenik düştü. Fakat iki taraf arasında yapılan antlaşmaya göre Muhammed Tapar'a Melik unvanı verilip Suriye, [[Diyarbakır]]; Irak'ın [[Fırat Nehri]] kıyıları bölgeleri, Ermenistan, Mugan, Gürcistan ve Azarbeycan yörelerinde hükümdarlığı kabul edildi.<ref name="cawley"/>

Bundan çok geçmeden Muhammed Tapar Emir Çavlı komutasında bir Selçuklu ordusunu [[Bavendiler]]'in önemli merkezi olan [[Sari, İran|Sari]]'yi zaptetme hedefi ile Tabaristan'a gönderdi. Fakat IV. Şehriyar ve oğlu III. Karin komutasında olan [[Bavendiler]] ordusu, üzerine gelen Selçuklu ordusunu hiç beklenmedik bir şekilde mağlup etti.

 

 

1106/1107'de ünlü Selçuklu veziri olan [[Nizam-ül Mülk]]'un oğlu [[Ahmed bin Nizam-ül Mülk]] yaşamakta olduğu [[Hamedan]]'in basyoneticisi (reisi)'ne karşı bir şikayette bulunmak için Sultan Muhammed Tapar'ın sarayına gitmişti. Tam bu sırada Selçuklu Veziri olan Saadelmülk Ebumuhsin Abi dinî dalalet ile suçlanmış ve idam edilmişti. Ahmed'in babası Nizam-ül Mülk'in üstün devlet idareciliğinden dolayı oğlu olan Ahmed'in de bu yetenekleri haiz olduğu kabul edilerek Muhammed Tapar tarafından hemen Selçuklu Devleti Veziri olarak atanmıştır. Babasına verilmiş şeref ünvanları olan "Kevamedin", "Sadülislam" ve "Nizam-ül Mülk" ünvanları oğlu Ahmed'e de verilmiştir. Vezir olarak Ahmed bin Nizam-ül Mülk 1107/1109'da Muhammed Tapar'ın Irak'ta Mazeedi hükümdarı Sayfeldavla Sadaka bin Mansur'a karşı askeri seferinde bulunmuştur ve onun muharebede mağlup edilip öldürülmesine neden olmuştur. 1109'da Vezir Ahmed bin Nizam-ül Mülk ve askeri komutan Çavlı Sakavu Sultan Muhammed Tapar tarafından Haşhaşilerin kurdukları merkez olan [[Alamut]]] kalesini ve diğer güçlü kaleleri olan Ostavand kalesini fethetmek görevi ile bir askeri sefere gönderilmişlerdir. Fakat bu kaleleri almamışlar ve başarısız olarak geri dönmüşlerdir. 1010 başlarından Ahmet bin Nizam-ül Mülk Bağdad'da bir camiide iken bir [[Haşhaşiler]] fedaisinin suikast saldırısına hedef olmuştur. Ama bu suikast başarısız kalıp Ahmed bin Nizamülmülk hayatını kurtarmıştır. Ahmed bin Nizam-ül Mülk dört yıl Sultan Muhammed Tapar'ın döneminde Vezir olarak görev yapmıştır. 1110 yılında azledilmiş ve yerine Hatirelmülk Ebu Mansur Maybudi Vezir olarak atanmıştır. Tarihçi Ali İbnülesir'e göre Ahmed bin Nizam-ül Mülk bundan sonra Bağdad'a çekilmiştir. Anuşirvan bin Halid adlı tarihçiye göre Muhammed Tapar eski vezirini 10 yıl zindanda hapsetmiştir.<ref>Bosworth, C. E. (1984) "Ahmed B. Nezam-al-Molk". ''Encyclopaedia İranica, Cilt İ, Fas. 6 Say 642–643 [[http://www.iranicaonline.org/articles/ahmad-b-nezam]] {{ing}}</ref>

Muhammed Tapar [[1118]]'de Bağdad'da öldü. Yerine Büyük Selçuklu Devleti'nin batı yörelerini yönetim için oğlu [[II. Mahmud (Selçuklu)|II. Mahmud]] geçti. Ancak [[Ahmed Sencer]] [[Horasan]] ve [[Maveraünnehir]]'de [[Selçuklu]] dünyasının en kuvvetli hükümdarı olarak hüküm sürmeye devam etti.

 

{{Kaynakça}}

 

== Dış bağlantılar ==

* Özaydın, Abdülkerim (1990),''Sultan Muhammed Tapar devri Selçuklu tarihi:498-511/1105-1118'', Ankara:Türk Tarih Kurumu Basımevi ISBN:9789751602404.

* Köymen, Mehmet A. (1954) ''Büyük Selçuklu imparatorluğu tarihi, II. İkinci imparatorluk devri'', Ankara,

* C. L. Klausner, (1973) ''The Seljik vezirate'', Cambridge (Massachussets), 1973 {{ing}}

* Cawley, Charles, (2008-07) ''West Asia & North Africa, Chapter 5. Iran and Iraq. Seljukid Sultanat'', Foundation for Medieval Genealogy [[http://fmg.ac/Projects/MedLands/ TURKS.htm#_Toc179089990]] {{ing}}

 

{{başlangıç kutusu}}

{{s-reg}}

{{bitiş kutusu}}

 

{{Selçuklu sultanları}}

{{Selçuklular Hanedanı}}

 

[[Kategori:Büyük Selçuklu sultanları]]