Belirsizlik ilkesi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
k Düzenleme. -Kaynakça (Kaynakça alanı boş) |
||
1. satır:
[[Belirsizlik ilkesi]], [[1927]] yılında [[Werner Heisenberg]] tarafından öne sürüldü. [[Kuantum]] fiziğinde Heisenberg'in '''
== Genel bakış ==
Bir parçacığın konumu ne denli doğrulukla ölçülürse (yani konumunun belirsizliği ne denli küçük olursa), buna karşılık momentumunun belirsizliği aynı oranda büyük olur. Tersine, momentumdaki belirsizlik küçüldükçe, aynı oranda konumunun belirsizliği büyür. Ancak bu belirsizlik deneysel ölçümlerden değil doğrudan matematikten elde edilmiştir. Fourier analizinde x ve k uzayları arasındaki dönüşümler ele alınırsa
<math>\Delta x \Delta k > 1\,</math>
▲Bir parçacığın konumu ne denli doğrulukla ölçülürse (yani konumunun belirsizliği ne denli küçük olursa), buna karşılık momentumunun belirsizliği aynı oranda büyük olur. Tersine, momentumdaki belirsizlik küçüldükçe, aynı oranda konumunun belirsizliği büyür. Ancak bu belirsizlik deneysel ölçümlerden değil doğrudan matematikten elde edilmiştir. Fourier analizinde x ve k uzayları arasındaki dönüşümler ele alınırsa <math>\Delta x \Delta k > 1\,</math> eşitsizliğinden yola çıkılarak De Broglie-Einstein denklemlerinden momentum ile ilgili anlatım yerine konulursa <math>p=\hbar k </math>
eşitsizliğinden yola çıkılarak De Broglie-Einstein denklemlerinden momentum ile ilgili anlatım yerine konulursa;
<math>\Delta x \Delta p_x > \frac \hbar2</math> elde edilir. Burada <math>\Delta x</math>, x konumunda ki belirsizliği, <math>\Delta p_x</math> ise x yönündeki momentumdaki belirsizliği temsil eder. Görüldüğü üzere birbirine dik eksenlerde herhangi bir belirsizlik yoktur, diğer bir deyişle y yönündeki konumla x yönündeki momentum aynı anda sonsuz duyarlılıkla elde edilebilinir.▼
<math>p=\hbar k </math>
Belirsizlik ilkesi [[enerji]] ve [[zaman]] ilişkisi için de geçerlidir. Belirsizlik ilkesinin daha iyi anlaşılması için benzer bir örnek: Bir elektromanyetik dalganın [[sıklığ]]ını (titreşim sayısını) ölçmek için belli bir süre beklemek gerek. Yani dalganın sıklığını belli bir anda ölçmek olanaksızdır. Bekleme süresi uzadıkça zaman belirsizleşir.'''Titreşim sayısı ve enerji nicelği az''' <math> \Rightarrow </math> '''Dalga boyu uzun''' <math> \Rightarrow </math> '''Bekleme süresi uzun''' <math> \Rightarrow </math> '''Belirsizlik büyük'''▼
<math>\Delta x \Delta p_x > \frac \hbar2</math>
▲
▲Belirsizlik ilkesi [[enerji]] ve [[zaman]] ilişkisi için de geçerlidir. Belirsizlik ilkesinin daha iyi anlaşılması için benzer bir örnek: Bir elektromanyetik dalganın [[sıklığ]]ını (titreşim sayısını) ölçmek için belli bir süre beklemek gerek. Yani dalganın sıklığını belli bir anda ölçmek olanaksızdır. Bekleme süresi uzadıkça zaman belirsizleşir.
'''Titreşim sayısı ve enerji nicelği az''' <math> \Rightarrow </math> '''Dalga boyu uzun''' <math> \Rightarrow </math> '''Bekleme süresi uzun''' <math> \Rightarrow </math> '''Belirsizlik büyük'''
'''Titreşim sayısı ve enerji niceliği çok''' <math> \Rightarrow </math> '''Dalga boyu kısa''' <math> \Rightarrow </math> '''Bekleme süresi kısa''' <math> \Rightarrow </math> '''Belirsizlik küçük'''
Satır 13 ⟶ 22:
Enerji niceliği ne denli azsa, aynı oranda dalga boyuyla bağlantılı olarak bekleme süresi uzar ve ölçülen zaman belirsizleşir.
Tersine; Enerji niceliği ne denli çoksa, aynı oranda dalga boyuyla bağlantılı olarak bekleme süresi azalır ve ölçülen zamanın belirsizliği azalır.
{{kuantum-taslak}}
| |||