Analog televizyon vericisi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Bot: Artık Vikiveri tarafından d:Q1285993 sayfası üzerinden sağlanan 1 vikilerarası bağlantı taşınıyor |
k Ülkemizde->Türkiye'de AWB ile |
||
3. satır:
Televizyon vericileri [[televizyon]] yayını yapan, yani stüdyolarda oluşturulan haber ve programların konutlardaki alıcılara ulaştırılmasını sağlayan en önemli teknik araçlardır. Kablo ve uydu gibi alternatif yayın araçlarıyla karıştırmamak için TV vericileri bazen yer vericileri olarak da isimlendirilir.
TV vericisi olarak bazen verici cihazlarının yerleştirildiği altyapı kastedilir. Ancak bu altyapılar televizyon verici istasyonu olarak tanımlandırılmalıdır. (Resim) Burada [[analog]] TV vericilerinden bahsedilecektir.
== Verici türleri ==
* Ses ve görüntünün birleştirilme tekniği,
* Stereofoniye uygunluk ve
* Son yükselteç katında kullanılan devre elemanın tipi
gibi hususlara bağlı olarak farklı türleri vardır.
Bunların dışında tek görevi başka bir vericiden aldığı yayını yeniden yayınlamak olan daha farklı yapıda küçük sistemler de vardır ki, bu sonunculara [[Aktarıcı (Transposer)|aktarıcı]] denilir.
Bütün bu sayılanlar yedekli veya yedeksiz olabilirler.
[[Dosya:Kanal tablosu 1.jpg|right
== Verici girişindeki sinyaller ve Modülasyon tekniği ==
Bir televizyon vericisinin girişinde [[görüntü sinyali]] ile bir veya ([[Stereofoni (TV)|stereofonik]] yayın vb.için) iki [[ses sinyali]] vardır. Bu sinyaller stüdyolardan fiber kablo, radyo link ağı veya uydu yoluyla alınırlar. Maksimum giriş düzeyleri görüntü sinyali (bileşik görüntü sinyali, '''VF''') için 75 Ω [[empedans]] üzerinden '''1''' '''[[volt]],''' ses sinyali ('''AF''') için ise '''600 Ω''' empedans üzerinden '''0 dBm''' dir. VF bant genişliği '''5 MHz'''., AF bant genişliği ise '''15 kHz'''. dir.
Giriş sinyalleri çeşitli düzeltme devrelerinden geçtikten sonra, modülatörlere uygulanırlar.
▲Bir televizyon vericisinin girişinde [[görüntü sinyali]] ile bir veya ([[Stereofoni (TV)|stereofonik]] yayın vb.için) iki [[ses sinyali]] vardır. Bu sinyaller stüdyolardan fiber kablo, radyo link ağı veya uydu yoluyla alınırlar. Maksimum giriş düzeyleri görüntü sinyali (bileşik görüntü sinyali, '''VF''') için 75 Ω [[empedans]] üzerinden '''1''' '''[[volt]],''' ses sinyali ('''AF''') için ise '''600 Ω''' empedans üzerinden '''0 dBm''' dir. VF bant genişliği '''5 MHz'''., AF bant genişliği ise '''15 kHz'''. dir.
▲Giriş sinyalleri çeşitli düzeltme devrelerinden geçtikten sonra, modülatörlere uygulanırlar. Ülkemizde kullanılan B/G standardına göre, [[ara frekans]] taşıyıcıları ses için '''33.4''' MHz, görüntü için de '''38.9''' MHz dir. Ses sinyali taşıyıcıyı [[frekans modülasyonu]] tekniği (FM) ve '''1 kHz'''. de maksimum '''50 kHz''' lik [[frekans sapması]] yapacak şekilde modüle eder. Görüntü sinyali ise taşıyıcıyı [[genlik modülasyonu]] (AM) tekniği ile ve maksimum '''% 90''' derinlik ile modüle eder. Görüntü için modülasyon negatiftir. (Yani görüntü sinyali genliğindeki artış taşıyıcı genliğinde düşüş anlamına gelir.)
Daha sonra görüntüye ait ara frekans sinyali [[artık yan bant]] (VSB) [[Elektronik filtre|filtresi]] adını alan bir devreden geçer Bu devrenin görevi '''10 MHz''' genişliğindeki görüntü ara frekans bandını '''6.25 MHz''' olacak şekilde sınırlamaktır (Gerçi sınırlandırma görüntü taşıyıcısına göre asimetriktir. Ama bunun yol açtığı bozukluk alıcılardaki Nyquist filtrelerinde giderilecektir.).
Satır 31 ⟶ 29:
== Çıkış Katları ==
Modülatör ve artık yan bant filtresini ([[mikser]]) veya frekans konvertörü adını alan bir başka devre izler. Bu devrede taşıyıcı frekansı ara frekanstan yayın frekansına ([[radyo frekans]],RF) dönüştürülür. B/G sisteminde yayın kanallarının frekansları yandaki tabloda gösterilmiştir. Birinci sütunda kanalların sayıları, ikinci sütunda bu kanalların radyo frekans spektrumu üzerindeki konumları ve üçüncü sütunda da görüntü taşıyıcı frekansı gösterilmiştir (Tabloda
Daha sonra sinyal çeşitli yükselteçlerden (amfilerden) geçerek yayına hazır hale getirilir. [[Yükselteç]]lerde genellikle devre elemanı olarak yarı iletkenler kullanılır. Bununla birlikte yüksek güçlü katlarda [[elektron tübü]] (tetrot) veya klaystron gibi elemanlar da kullanılabilir (
▲Modülatör ve artık yan bant filtresini ([[mikser]]) veya frekans konvertörü adını alan bir başka devre izler. Bu devrede taşıyıcı frekansı ara frekanstan yayın frekansına ([[radyo frekans]],RF) dönüştürülür. B/G sisteminde yayın kanallarının frekansları yandaki tabloda gösterilmiştir. Birinci sütunda kanalların sayıları, ikinci sütunda bu kanalların radyo frekans spektrumu üzerindeki konumları ve üçüncü sütunda da görüntü taşıyıcı frekansı gösterilmiştir (Tabloda ülkemizde kullanılmayan yayın kanalları ile kablo yayınına tahsis edilmiş kanallar gösterilmemiştir.).
▲Daha sonra sinyal çeşitli yükselteçlerden (amfilerden) geçerek yayına hazır hale getirilir. [[Yükselteç]]lerde genellikle devre elemanı olarak yarı iletkenler kullanılır. Bununla birlikte yüksek güçlü katlarda [[elektron tübü]] (tetrot) veya klaystron gibi elemanlar da kullanılabilir (Ülkemizde yüksek güçlü televizyon vericilerinin bir bölümünde tetrot kullanılır. Buna karşılık klaystron uygulaması yoktur.).
Ses ve görüntü sinyalleri bazı sistemlerde modülatör çıkışında bazı sistemlerde ise yükselteç çıkışında birleştirilir. Bu ikinci durumda gerek konvertör gerekse yükselteçlerin (ses ve görüntü için) çift olması gerekir. Ayrıca, güçlendirilmiş sinyalleri birleştirmek için birleştirici (diplexer) adını alan pasif rezonans devreleri kullanılır. Buna karşılık düşük düzeyli sinyallerin modülatör çıkışında birleştirilmeleri halinde konvertör ve yükselteçlerden tasarruf edilir. Birleştiriciye de gerek yoktur. Ne var ki, bu durumda bir arada yükseltilen sinyallerin sebep olduğu intermodülasyon ürünlerini bastırmak için bastırma (notch) [[Elektronik filtre|filtreleri]] kullanılır.
== Antenler ve Etkin Güç kavramı ==
Sinyal, anten sitemine uygulanır. Televizyon vericilerinde kullanılan antenler yönlendirilmiş antenler olup, bu antenlerin kazancı genellikle '''7-13 dB''' kadar olur. Bu sebepten her verici cihazı için iki ayrı güçten söz etmek mümkündür; verici cihaz çıkışındaki güç ve -anten kazancını da göz önüne alan- anten çıkışındaki güç. Ancak terminolojide karışıklığa yol açmamak için anten çıkış gücü, [[etkin yayın gücü]] ( ERP) olarak isimlendirilir. (Mesela izotropik (eş yönlü) sanal bir antene göre '''10 dB''' anten kazancı olan '''5 kilowatt''' gücündeki bir verici için etkin güç '''50 kilowatt''' olarak belirtilir.)
Satır 51 ⟶ 47:
* [[Televizyon]]
* [[Anten]]
== Kaynakça ==
Nedim Ardoğa : ''TV Verici Tekniğine giriş''
[[Kategori:Televizyon teknolojisi]]
| |||