Vikipedi

Sloan Dijital Gökyüzü Araştırması: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Nebra (mesaj | katkılar)
Devriyeler
35.610 değişiklik
Değişiklik özeti yok
Peykbot (mesaj | katkılar)
Botlar
463.024 değişiklik
k düzen. file→dosya
1. satır:
{{Gökbilimsel araştırma
|adı= Sloan Dijital Gökyüzü Araştırması
|resim= [[FileDosya:SDSS logo.png]]
|altyazı=
|kuruluş=
12. satır:
}}
 
'''Sloan Dijital Gökyüzü Araştırması''' ya da SDSS, New Mexico Apache Point Gözlemevi, Amerika Birleşik Devletleri’nde, 2.5 metre, geniş açılı optik teleskop kullanılarak yapılan çok filtreli görüntüleme ve spektroskopik kızıla kayma araştırmasıdır. Proje adını projeye önemli bir bağış yapan Alfred P. Sloan Kuruluşu’ndan almıştır.
2000 yılında başlayan veri toplama sürecinde nihai görüntüleme verileri 500 milyon civarında cismin fotometrik gözlemi ve 1 milyondan fazla cismin spektrumu ile gökyüzünün %35’ten fazlasını kapsamaktadır. Asıl örnek gezegenin z=0.1’in orta redshift’ine sahiptir; parlak kırmızı galaksiler için z=0.7 olduğu sürece redshift vardır, ve z=5 olduğu sürece kuasarlar da vardır; ve z=6’nın ilerisindeki redshiftlerdeki kuasarları gözlemlemek için görüntüleme anketlerde katıldılar.
Ocak 2011’de yayınlanan 8. veri sürümü (DR8) SDSS görüntüleme kamerasıyla yapılan gökyüzünün 14,555 kare derecesini (tam gökyüzünün %35’ini biraz aşkın) kapsayan bütün fotometrik gözlemleri içermektedir. 31 Temmuz 2012 tarihinde yayınlanan 9. veri sürümü Baryon Salınım Spektroskopik Araştırması’ndan (BOSS) gelen 800,000 den fazla yeni spektrum içeren ilk sonuçları kapsamaktadır. Bunların içinde 500,000den fazla spektrum evrende 7 milyar yıl önce (neredeyse dünyanın yarı yaşı) var olan nesnelere aittir. 31 Temmuz 2013 tarihinde halka açıklanan 10. veri sürümü (DR10) önceki sürümlerde yayınlanan tüm verileri ve APO Galaktik Evrim Deneyi (APOGEE) spektrografından gelen, Samanyolu Galaksisi’nin yıldızlarının 57,000den fazla yüksek çözünürlüklü (kızılötesi) spektrumunu içeren verileri kapsamaktadır. Ayrıca DR10 verileri uzak evrendeki galaksilerin ve kuasarların 670,000den fazla yeni BOSS spektrumunu içermektedir.
 
==== Gözlemler ====
20. satır:
SDSS 2.5 metre, geniş açılı özel bir teleskop kullanır ve görüntüleri u, g, r, i ve z olarak adlandırılan beş filtrenin fotometrik sistemini kullanarak kaydeder. Bu görüntüler gözlenen nesnelerin ve çeşitli parametrelerin listesini yapmak için kullanılır. Örneğin nesnelerin noktasal ya da geniş (bir galaksi gibi) görünüp görünmediğini ve çeşitli astronomik büyüklüklerle ilişkili CDDler üzerindeki parlaklıklarını listeler.
SDSS teleskopu, teleskopu sabit tutan ve dünyanın dönüşü sayesinde gökyüzünden küçük şeritler kaydeden kayma tarama tekniği kullanır. Yıldızların odak düzlemindeki görüntüleri paletli teleskoplar gibi sabit kalmak yerine CCD çipi üzerinde sürüklenir. Bu yöntem, hassasiyeti teleskop izleme hatalarından etkilenmemekle birlikte mümkün olan en geniş alanda tutarlı gök ölçümlerine olanak verir. Dezavantajları ise küçük bozulma etkileri ve CCDnin eş zamanlı yazılması ve okunması zorunluluğudur.
Teleskobun kamerası her biri 2048x2048 piksel, toplamda yaklaşık 120 mega piksel çözünürlüklü otuz CCD çipinden oluşur. Çipler içinde altı çip bulunan beş sıra şeklinde düzenlenmiştir. Her satırın farklı optiksel filtresi vardır ve ortalama dalga boyları şöyledir; 355.1, 468.6, 616.5, 748.1 ve 893.1  nm, tipik görme bütünlüğü ise %95’dir, büyüklük olarak 22.0, 22.2, 22.2, 21.3, ve 20.5, sırası ile u, g, r, i, z dir. Filtreler kameraya r, i, u, z, g sırasında yerleştirilmiştir. Sesi azaltmak için kamera sıvı azotla 190 kelvine (yaklaşık -80  °C ye) soğutulur. Bu foto metrik veriler kullanılarak yıldızlar, galaksiler ve kuasarlar da spektroskopi için seçilir. Spektrograf alüminyum bir plaka içinde açılan bir delikten her hedef için bağımsız bir optik fiber besleme ile çalışır. Her delik seçili bir hedef için özel konumlandırılmıştır, bu nedenle içerisinde spektrumların elde edildiği her alan için özel bir levha gerekir. Teleskopa bağlı orijinal spektrograf anlık 640 spektrum kaydedebilirken, SDSS III için son güncellenen spektrograf tek seferde 1000 spektrum kaydedebilmektedir. Spektrumları kaydetmek için her gece boyunca tipik olarak altı ile dokuz levha arsında levha kullanılır. Teleskop her gece 200 GB civarında veri üretir.
{|
|
| [[FileDosya:SDSS spectrograph cartridge.JPG|thumb|upright|SDSS spectroscope kartuş]]
| [[FileDosya:SDSS spectrograph plate.JPG|thumb|upright|Alüminyum levha optik fiberler]]
|}
 
==== Projeler ====
 
[[FileDosya:Quasars Acting as Gravitational Lenses.jpg|thumb|Kuarslar yerçekimsel lensler gibi davranırken. Lens gibi davranan galaksi-kuars kombinasyonları bulmak gerekir, astronomlar SDSS’den gelen 23.000 gökcismi spektrumları seçtiler.<ref>{{cite news|title=Quasars Acting as Gravitational Lenses|url=http://www.spacetelescope.org/images/potw1212a/|accessdate=19 March 2012|newspaper=ESA/Hubble Picture of the Week}}</ref>]](.)
===== SDSS-I: 2000-2005 =====
41. satır:
 
==== Sloan Extension for Galactic Understanding and Exploration (SEGUE) ====
Saman yolu galaksisinin daha detaylı üç boyutlu haritasını oluşturabilmek için, Galaktik Anlama ve Keşifin Sloan uzatması 240.000 yıldızın spekturumunu elde etti(tipik radyal 10 &nbsp;km / s hız ile). SEGUE yaş için kanıt olan datalar sağlar, kompozisyon ve faz uzayı çeşitli galaktik bileşenlerin içindeki yıldızların dağılımlarıyla, yapıyı anlaşılması için önemli ipuçları temin ederler, galaksimizin oluşumunu ve evrimini.
Yıldız spektrumları, görüntüleme verileri, ve türetilmiş parametre katalogları incelemeleri halka açık olmasını sağlamıştır, SDSS Verilerinin parçaları 7 (DR7) serbest bıraktıklarında.
 
67. satır:
Proje 2008’in sonbaharında başlamıştır, ve 2014’ün ilkbaharına kadar devam edecektir.
 
 
Satır 73 ⟶ 72:
Galaktik Anlayış ve Keşif için orijinal Sloan Uzatma (SEGUE-1) neredeyse 240.000 spektral tip dizili yıldızların spektrumlarını elde eder. Bu başarıya ulaşırken, SEGUE-2 spektroskopik bir şekilde neredeyse 120.000 yıldız gözlemledi, 10’dan 60 kpc’ye varan uzaklıktan, galaksinin yerindeki yıldız halosuna odaklanarak.
SEGUE-1 ve 2’yi birleştirmek kompleks bir kinematik ve kimyasal bir Galaktik halo ve disklerinin altyapılarını ortaya çıkarıyor, Galaksilerin zenginleştirilmiş ve montajlı tarihçesine temel ip uçları temin eder. Özellikle, dış haloda geç-zaman yığılma olaylarının gerçekleşmesi bekleniyor. SEGUE mevcut yıldızlar halosunun oluşumu sınırlamakta yardımcı olabilir ve sonraki nesillere galaksinin yüksek çözünürlük simülasyonlarının oluşumunu bildirir. Ek olarak, SEGUE-1 ve SEGUE-2 nadiri ortaya çıkarmakta yardımcı olurlar, kozmik yıldızların önceki jenerasyondaki oluşumlarının fosilleri olan kimyasal ilkel yıldızlardır.
Bu 240.000 yıldızlı bir spektrum ile Samanyolu'nun dış ulaşır eşleştirmek için tasarlanmış bir astronomik araştırmadır. Bu inceleme SEGUE-1’in örneğinin boyutunu ikiye katlayacaktır.
 
==== Veri ulaşımı ====
 
[[FileDosya:LRG-4-606.jpg|thumb|LRG-4-606 bir ışıklı kırmızı galaksidir. LRG SDSS’de bulunan parlak kırmızı bir gökada katalog verilen kısaltmadır.]]
Araştırma verileri internet üzerinden ulaşılabilir hale getirir. SkyServer temel bir Microsoft SQL Sunucuna bir dizi ara yüz sağlar. Örneğin, gökyüzünün SDSS ile alınmış herhangi bir bölgesinin tam renkli görüntülerinin sadece koordinat belirterek elde edilebilmesi gibi kolaylıklar için spektrumlar ve görüntüler bu yolla ulaşılabilir durumdadır ve ara yüzler kolay kullanılabilir haldedir. Veriler yazılı izin olmaksızın sadece ticari olmayan kullanımlar için ulaşılabilir durumdadır. SkyServer aynı zamanda öğrencilerden profesyonel gökbilimcilere kadar herkesi amaçlayan bir dizi dersleri temin eder. Temmuz 2013 yılında yayımlanan onuncu önemli veri sürümü DR10, görüntüler, katalog görüntüleme, spektrumlar ve kızıla kaymalar hakkında çeşitli arama arayüzleri üzerinden bilgi verir.
Satır 89 ⟶ 88:
==== Sonuçlar ====
[[FileDosya:Sloan Digit Sky Survey 1.25 Declination Slice 2013 Data.jpg|thumb|Merkezinde Dünya’yı bulunduran galaksilerin dağılımı SDSS’deki 3 boyutlu harita üzerinden dilimleri.]]
Anket kendisini açıklayan yayınlar ile birlikte, SDSS verileri birçok şekilde büyük alanda astronomik başlıklarda kullanılmıştır. SDSS sitesi gözlemlenebilir evrenin sınırlarına uzak kuasar kapsayan bu yayınların tam bir listesi vardır, galaksilerin dağıtımı, bizim galaksimizdeki yıldızların özellikleri ve ayrıca evrende karanlık madde ve karanlık enerji gibi konularının da vardır.
Satır 98 ⟶ 97:
==== Kaynakça ====
{{Kaynakça}}
1. Jump up 
 ^ "SDSS Data Release 8". sdss3.org. Retrieved 2011-01-10.
2. Jump up 
 ^ "SDSS Data Release 9". sdss3.org. Retrieved 2012-07-31.
3. Jump up 
 ^ http://www.nyu.edu/about/news-publications/news/2012/08/08/new-3d-map-of-massive-galaxies-and-black-holes-offers-clues-to-dark-matter-dark-energy.html
4. ^ Jump up to: 
a a b "SDSS Data Release 10". sdss3.org. Retrieved 2013-08-04.
5. Jump up 
 ^ David Rabinowitz (2005). Drift Scanning (Time-Delay Integration) (PDF). Retrieved 2006-12-27.
6. Jump up 
 ^ "Key Components of the Survey Telescope". SDSS. 2006-08-29. Retrieved 2006-12-27.
7. Jump up 
 ^ "SDSS Data Release 7 Summary". SDSS. 2011-03-17.
8. Jump up 
 ^ Newman, Peter R.; et al. (2004). Mass-producing spectra: the SDSS spectrographic system. Proc. SPIE 5492. p. &nbsp;533. arXiv:astro-ph/0408167. doi:10.1117/12.541394. Retrieved 3 December 2012.
9. Jump up 
 ^ "Quasars Acting as Gravitational Lenses". ESA/Hubble Picture of the Week. Retrieved 19 March 2012.
10. Jump up 
 ^ "About the SDSS Legacy Survey".
11. Jump up 
 ^ "Sloan Extension for Galactic Understanding and Exploration". segue.uchicago.edu. Retrieved 2008-02-27.
12. Jump up 
 ^ Yanny, Brian; Rockosi, Constance; Newberg, Heidi Jo; Knapp, Gillian R.; et al (1 May 2009). "SEGUE: A Spectroscopic Survey of 240,000 Stars with g = 14-20". The Astronomical Journal 137 (5): 4377–4399. arXiv:0902.1781. Bibcode:2009AJ....137.4377Y. doi:10.1088/0004-6256/137/5/4377.
13. Jump up 
 ^ Sako, Masao; et al. (2008). "The Sloan Digital Sky Survey-II Supernova Survey: search algorithm and follow-up observations". Astronomical Journal 135 (1): 348–373. arXiv:0708.2750. Bibcode:2008AJ....135..348S. doi:10.1088/0004-6256/135/1/348.
14. Jump up 
 ^ http://www.sdss3.org/surveys/
15. Jump up 
 ^ "Sdss-III". Sdss3.org. Retrieved 2011-08-14.
16. Jump up 
 ^ "SDSS-III: Massive Spectroscopic Surveys of the Distant Universe, the Milky Way Galaxy, and Extra-Solar Planetary Systems". Jan 2008. pp. &nbsp;29–40.
17. Jump up 
 ^ "BOSS: Dark Energy and the Geometry of Space". SDSS III. Retrieved 26 September 2011.
18. Jump up 
 ^ "BOSS measures the universe to 1-percent accuracy".
19. ^ Jump up to: 
a a b c d "Sdss-III". Sdss3.org. Retrieved 2011-08-14.
20. Jump up 
 ^ Publicado por Fran Sevilla. "Carnival of Space #192: Exoplanet discovery and characterization". Vega 0.0. Retrieved 2011-08-14.
21. Jump up 
 ^ "The Multi-Object APO Radial-Velocity Exoplanet Large-area Survey (MARVELS)". aspbooks.org. Retrieved 2011-08-14.
22. Jump up 
 ^ Matt Rings (2011-01-23). "Collaboration results in largest-ever image of the night-time sky". Gizmag.com. Retrieved 2011-08-14.
23. Jump up 
 ^ "Sdss-III". Sdss3.org. Retrieved 2011-08-14.
24. Jump up 
 ^ "Google Earth KML: SDSS layer". earth.google.com. Archived from the original on 2008-03-17. Retrieved 2008-03-24.
25. Jump up 
 ^ "When did Microsoft first starting looking at the sky?". worldwidetelescope.org. Retrieved 2008-03-24.
26. Jump up 
 ^ "SDSS Scientific and Technical Publications". sdss.org. Retrieved 2008-02-27.
27. Jump up 
 ^ "SDSS Science Results". sdss3.org. Retrieved 2012-08-08.
 
==== Ek Okuma ====
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Sloan_Dijital_Gökyüzü_Araştırması" sayfasından alınmıştır