Grafiti: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Gerekçe: + deneme amaçlı değişiklik |
k düzen |
||
2. satır:
[[Dosya:Graffiti - European train.jpg|thumb|right|Günümüz graffitilerinden bir metro "çalışması" örneği]]
[[Dosya:Kilroy Was Here - Washington DC WWII Memorial - Jason Coyne.jpg|thumb|right|Washington'dan bir graffiti örneği]]
[[Dosya:
[[Dosya:KRESS.jpg|thumb|right|Graffiti sanatını yapmaya yarayan spray boya.]]
[[Dosya:OlindaGraffiti.jpg|thumb|right|Brezilya'dan bir graffiti]]
'''Graffiti''', en temel anlamıyla, duvar yazıları ve resimler yoluyla kendini ifade eden bir görsel uygulamadır. [[Grafik]] sözcüğü kökeninden türetilmiştir.
Graffiti, kimi çevrelerce bir [[sanat]] dalı olarak kabul edilirken, bir başka bakış açısı da, graffitiyi
[[vandalizm]] olarak değerlendirmektedir.
==
Tarihsel olarak graffiti'nin oldukça eski bir geçmişe, mağara duvarlarına çizilen şekiller nedeniyle [[ilkçağ]], 4. veya 5. yüzyıl dönemlerine dayandığı, [[Pompei]]'deki duvar yazılarının graffiti sayıldığı söylenebilir. Eski Mısır döneminde insanların geçtikleri yerlerdeki duvar ve kayalara bıraktıkları çeşitli şekil ve yazılardan oluşan mesajlar, graffitinin ilk adımları sayılsa da, günümüzdeki anlamıyla graffitinin ana çıkış noktası 1940'lı [[II. Dünya Savaşı]] günlerine denk gelmektedir. Almanya'yı Doğu ve Batı şeklinde ikiye bölen [[Berlin Duvarı]]'nın her iki yanı protest kişilerce boyanarak, yazı ve [[slogan]]larla bezendi. 1960'lı yıllarda ABD'de politik grupların görüşlerini duyurmak için bu yöntemi tercih etmesi, gençlerden oluşan sokak çetelerinin, kendi denetimleri altındaki alanları belirlemek için duvar yazılarını kullanmasına yol açtı. Ardından bağımsız bireyler graffitiyi geliştirdi. Sosyal içerikli iletiler dışında, bireysel seçimleri de yansıtmaya başlayan graffitiler giderek renklendi. 1970'lere gelinirken, bu görsel uygulama, şehir duvarlarından metro duvarlarına geçerken, New York'tan ABD'nin hemen hemen tümüne yayıldı.
16. satır:
Dünyanın çeşitli ülkelerinde başta duvarlar olmak üzere uygun olan hemen hemen her zemin; graffitiler için
uygun yer oluşturuyor, [[sprey]] boya, fırça gibi çeşitli araçlar devreye girerek, neredeyse beğeni yarışması
haline dönüştürüldü.Graffitinin genel olarak [[illegal]] (yasadışı) bir uygulama olması, bu konuda yasa eksiklikleri, tarihsel eserler, özel konutlar dahil, herhangi birçok yerin rastgele boyanarak graffiti zemini kabul edilip uygulama yapılması, graffitiye bakış açısının ağırlıklı vandalizm olarak kabul edilmesinde rol oynamış, uygulayanlar hakkında yasal işlemler yapılmıştır. Özellikle hip-hop kültürünün yaygınlaşmasıyla modern ve asıl şu anki graffiti ortaya çıkmıştır. Graffitinin bugüne gelmesine kadar geçen süreçte, bu konuda Hugo Martinez, Bozo Texino, Taki 183 gibi isimlerin ünlenmesine yol açtı. Graffiti yapanların çok büyük bir çoğunluğu kimliklerini gizlemekte ve papo 184, junior 161, cay 161, stitch 171, barbara 62, ''TAKI 183'' gibi takma isimler kullanmaktadırlar. Örnek olarak TAKI 183, 1969 - 1974 yılları arasında Washington ve Manhattan'da [[metro]] istasyonlarında büyük ün yapmıştır.
Graffiti, kendi gelişimsel sürecini rekabet ortamının da teşvikiyle hızlı yaşamıştır. Bu gelişim sonucunda ''"tag"'' adı verilen graffiti yazarları imzalarına semboller, ilgi çekici resimler eklenmeye başlamış. Bazıları sayısal simgeler, bazıları logo vb. şekiller kullanmıştır. Zamanla kullanılan harflerin boyutları büyümüş, harflerin içi desenlerle süslenmeye başlanmış, herkes kendi yazım tarzını belirlemiş ve
kendine has renkleri kullanmış, hatta durum giderek [[kaligrafi]] sanatının bir yansımasına dönüşmüştür.
Graffiti uygulayıcıları, kendilerini ''sokak ressamı'' olarak tanımlarlarken, çoğu zaman işi gerektiren
maliyetleri kendi ceplerinden ya da sosyal çevrelerini oluşturan dernek, örgüt vb. topluluklardan karşılarlar.
''"Graffiti"'' adıyla müzik grupları, albümler vb. oluşumlar gerçekleşmiştir. İran gibi baskıcı yönetim altındaki ülkelerde bile görülen sanat; genellikle barış yanlısı, savaş karşıtı bir eğilim çizmektedir
Günümüz graffitisi, [[hip hop]] kültürünün temel unsurlarından biri olmuş, kimliğini açıklamaktan çekinmeyen, bu konuda yasal dernekler, sinema filmleri ,
33. satır:
Almanya'daki Türklerin Almanlar tarafından dışlanması sonucu Türkler çeteleşmiş, seslerini duyurmak için hiphop kültürüne yönelmişlerdir. Bununla birlikte graffiti sanatıyla tanışmışlardır. Gurbetçilerin Türkiye'ye gidip gelmesi, kişilerin arkadaş grubu gibi etkenlerden ötürü graffiti Türkiye'ye erişmiştir. Sprayin Türkiye'de ilk olarak komünistler tarafından kullanılmasından ötürü graffiti sanatçıları "komünist, anarşist" hatta ve hatta "satanist" diye nitelendirilmişlerdir. Günümüzdeyse yurdumuzun batı kesimlerinde bu tür olaylar azalmıştır.
İstanbul, Ankara, Bursa, Adana ve İzmir gibi metropol şehirlerin istinat duvarlarında, köprü kolonlarında ve ara sokaklarında sıkça graffitiye rastlayabilirsiniz.
[[Dosya:Graffiti i baggård i århus 2c.jpg|thumb|800px|[[Århus]], [[Danimarka]]'da üzerlerine graffiti yapılmış sokak arası bina duvarları]]
43. satır:
== Dış bağlantılar==
* [http://www.dadatart.com/2013/05/26/graffiti-nedir-sokak-sanatina-uzerine-notlar Graffiti Nedir? Sokak Sanatına Üzerine Notlar]
== Kaynakça ==
Satır 51 ⟶ 50:
{{Sanat-taslak}}
<!--kategori-->▼
<!---interwiki--->▼
▲<!--kategori-->
[[Kategori:Graffiti|*]]
▲<!---interwiki--->
| |||