Intel 8086: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Yazım hataları ve genel düzenlemeler |
|||
16. satır:
== Tarihçe ==
=== Öncesi ===
1972 yılında Intel ilk 8-bit mikroişlemci olan [[Intel 8008|8008]]'i piyasaya sürdü. [[:en:Datapoint|Datapoint]] firması tarafından [[:en:Computer terminal|CRT terminal]]ler için geliştirilmiş, aynı zamanda oldukça genel amaçlı kullanılabilen bir [[Komut kümesi|komut seti]] kullanmaktaydı. 18-pin [[bellek]] paketinde olduğu için ayrı bir adres yolu kullanımı imkanı olmadığından işlevsel bir bilgisayar oluşturabilmek için cihaza birtakım ek donanımlar eklenmesi gerekiyordu (O dönemde Intel öncelikli olarak DRAM bellek üreticisiydi).
İki yıl sonra, 1974 yılında Intel, [[hesap makinası]] çipleri için geliştirilmiş, ayrı bir adres yolu kullanımına imkan veren 40-pin [[:en:Dual in-line package|DIL paketi]]ne yerleştirilmiş olan [[Intel 8080|8080]]'i piyasaya sürdü. 8008 ile kod uyumlu ancak binary uyumlu olmayan genişletilmiş bir komut setine sahipti ve programlamayı kolaylaştırmak için bazı 16-bit komutlar eklenmişti. Bunu 1977 yılında çoklukla ilk kullanışlı mikroişlemci olarak da kabul edilen [[:en:depletion-load NMOS logic|depletion-load]] NMOS tabanlı [[Intel 8085|8085]] izledi. 8085 önceki çiplerin aksine sadece 5V besleme ile çalışabilmekteydi. Bu dönemde piyasaya çıkmış diğer belli başlı mikroşlemcilere örnek olarak [[:en:Motorola 6800|Motorola 6800]] (1974), [[:en:PIC microcontroller|Microchip PIC16X]] (1975), [[:en:MOS Technology 6502|MOS Technology 6502]] (1975), [[:en:Zilog Z80|Zilog Z80]] (1976) ve [[:en:Motorola 6809|Motorola 6809]] (1978) gösterilebilir.
=== İlk x86 tasarımı ===
8086 projesi Mayıs 1976'da başlatıldığında öncelikli hedefi iddialı ve gecikmiş olan [[:en:iAPX 432|iAPX 432]] projesine geçici bir alternatif olmaktı. Intel asıl olarak dikkatleri diğer üreticilerin daha az gecikmeli 16 ve 32-bit işlemci geliştirme programlarından başka yöne çekmek ve eski Intel çalışanları tarafından geliştirip piyasada çok başarılı olmuş [[:en:Zilog Z80|Zilog Z80]] ile rekabet edebilecek bir ürün oluşturmak istiyordu. Bu nedenle çip mimarisi ve fiziksel tasarım nispeten küçük bir teknik grup tarafından kısa sürede gerçekleştirildi. Tasarımda [[Intel 8085|8085]] ile benzer mikromimari ve fiziksel elemanlar kullanıldı (bu nedenle 8086, 8085'in devamı niteliğindedir).
'''8086''' makina dili 8008, 8080 ya da 8085 ile kod uyumluydu, yani bu cihazlar için yazılmış makina dili kodları çok az ya da hiç elle düzeltme gerektirmeksizin otomatik olarak optimize edilmemiş 8086 koduna dönüştürülebiliyordu. Bunu olanaklı kılabilmek için programlama modeli ve komut seti kaba olarak 8080 tabanlıydı. Ancak 8080 ve 8085'in aksine 8086 tasarımı sadece bazı temel 16-bit kabiliyetleri değil tüm 16-bit işlem desteği sunmaktaydı.
İşaretli tamsayılar için tam işlem desteği, adres tabanı + ofset adresleme, kendi-kendini tekrarlayan işlemler için eklenen yeni tip komutlar [[:en:Zilog Z80|Z80]] tasarımı ile benzeşmekteydi<ref>[http://www.pcworld.com/article/146957/birth_of_a_standard_the_intel_8086_microprocessor.html Birth of a Standard: The Intel 8086 Microprocessor. Thirty years ago, Intel released the 8086 processor, introducing the x86 architecture that underlies every PC-Windows, Mac, or Linux-produced today], PC World, June 17, 2008</ref>, ancak 8086 için hafifçe genelleştirilmişti. [[Pascal (programlama dili)|Pascal]] ve [[:en:PL/M|PL/M]] gibi [[:en:nested function|içiçe fonksiyonlar]] içeren [[ALGOL]] ailesi programlama dillerini doğrudan destekleyen komutlar da eklenmişti. Baş mimar ''Stephen P. Morse'''a göre bu, önceki Intel işlemci tasarımlarına göre daha yazılım merkezli bir tasarım yaklaşımının sonucu idi (tasarım ekibinin farklı derleyici uygulamaları ile çalışma tecrübesi vardı). Diğer iyileştirmeler arasında mikrokod bazında çarpma ve bölme komutları ve ileriki kuşak ([[:en:Intel 8087|8087]] ve[[:en:Intel 8089|8089]] gibi) işlemciler için daha uyumlu bir veriyolu yapısı gösterilebilir.
29. satır:
Komut seti ve üst seviye mimari tasarım neredeyse hiç [[CAD]] desteği kullanılmadan, eşzamanlı olarak çip üzerinde çalışan dört mühendis ve 12 tasarımcı tarafından yaklaşık 3 ay içinde tamamlandı. 8086, MC68000 ve diğer rakiplerine oranla daha az mikrokod kullanan sıralı yapıdaydı. ''Rasgele mantık'' kapıları ve mikrokod karışımı kullanmaktaydı ve ''depletion load nMOS'' teknolojisi kullanılarak geliştirilmişti. İçerisinde yaklaşık 20,000 aktif [[transistör]] (tüm [[ROM]] ve [[:en:Programmable logic array|PLA]] blokları da sayılırsa 29,000) bulunmaktaydı. Kısa süre içinde Intel'in asıl olarak [[SRAM]] ürünleri için geliştirdiği yeni ve daha rafine bir üretim prosesi olan [[:en:HMOS|HMOS]] (Yüksek performanslı MOS) teknolojisi ile üretilmeye başlandı. Bipolar [[RAM]] hızındaki [[MOSFET|MOS]] teknolojili SRAM'ler bu dönemde Intel'in önemli ürün kategorilerindendi. Daha sonra üretim prosesi HMOS-II, HMOS-III ve en sonunda pille beslenen tasarımlar için tamamen statik [[CMOS]] teknolojine dönüştürüldü ve Intel'in [[CMOS|CHMOS]] teknolojisi ile üretilmeye başlandı. Çipin boyutu 33 mm² ve minimum eleman boyutu 3.2 μm idi.
Çipin mimarisi ''[[:en:Stephen Morse (designer)|Stephen P. Morse]]'' tarafından tasarlandı ve son rötuşlar ve nihai revizyonun ortaya çıkarılmasında 8087'nin mimarı ''Bruce Ravenel'' tarafından destek verildi. Mantık tasarımcıları ''Jim McKevitt'' ve ''John Bayliss'' donanım düzeyi tasarım liderleriydi. Tasarım ekibinin diğer üyeleri ''Peter A.Stoll'' ve ''Jenny Hernandez'', proje müdürü ise ''William Pohlman'' idi. 8086 bugünün kişisel bilgisayarları ve sunucularına komut seti olarak kalıcı bir miras bırakmıştır. Ayrıca son iki basamağını sonraki geliştirilecek tasarımlar için ayırmış ve bunları kullanan [[I286|Intel 286]] ve [[Intel 80386|Intel 386]] işlemciler ile birlikte en sonunda [[x86]] ailesi olarak anılır olmuştur. Bir başka ilginç bilgi ise Intel çiplerinin [[:en:PCI Configuration Space|PCI Üretici No'su]] '''8086''''dır.
== Teknik özellikler ==
=== Veriyolları ve işlevi ===
Tüm dahili kayıtçılar({{dil-en|register}}), dahili ve harici veriyolları 16 bit uzunluğundadır. 20-bit uzunluğunda bir harici adres yolu 1 [[megabayt|MB]] (bölümlenmiş) fiziksel adres alanı sağlamaktadır (2<sup>20</sup> = 1,048,576). Standart 40-pin [[:en:dual in-line package|DIP]] paketine sığabilmek için veri yolu ile adres yolu çoğullanmış({{dil-en|multiplexed}}) olarak kullanılmaktadır. 16-bit Giriş/Çıkış adres formatı 64 [[Kilobayt|KB]] ayrılmış Giriş/Çıkış alanı anlamına gelmektedir (2<sup>16</sup> = 65,536). Dahili adres yolu uzunluğu 16 bit olduğundan maksimum ''doğrusal'' adres alanı 64 KB ile sınırlıdır. 64 KB üzerinde programlamak için bölümleme kayıtçılarını({{dil-en|segment register}}) kullanmak gerektiğinden oldukça kullanışsızdır ([[80386]] ya kadar da böyle devam etmiştir).
Cihazın ''min'' ya da ''max'' modlarında işletilmesine göre harici işlemler için gerekli işaretleri taşıyan kontrol pinlerinin bazıları birden fazla işleve sahiptir. ''Min'' modu küçük, tek işlemcili sistemleri için, ''Max'' modu ise orta ölçekli ya da birden çok işlemci kullanan büyük sistemleri için kullanılmaktadır.
<!-- === Komutlar ve kayıtçılar ===
8086'da sekiz adet 16-bit genel amaçlı [[processor register|kayıtçı]] bulunur. [[Stack-based memory allocation|Yığın gösterici]] ({{dil-en|stack pointer}}) bunlara dahil iken, komut gösterici({{dil-en|instruction pointer}}), durum kayıtçısı({{dil-en|flag register}}) ve bölümleme kayıtçıları dahil değildir. Bu kayıtçılardan dördüne, AX, BX, CX ve DX, aynı zamanda 2şer adet 8-bit kayıtçı olarak da erişilebilmektedir (şekle bakınız). Diğer dördü, BP, SI, DI ve SP ise yalnızca 16-bit olarak kullanılmaktadır.
8-bit işlemcilerden esinlenen kompakt kodlama ile komutların çoğu tek ya da çift adresli yapıdadır, yani işlem sonucu teimlerin birine aktarılır. Terimlerden en fazla bir tanesi bellekte tutulabilir, ancak diğeri yani ''kaynak'' ''kayıtçı'' ya da ''doğrudan'' adreslenebildiği gibi bu terim aynı zamanda ''hedef'' olarak da kullanılabilir. A single memory location could also often be used as both ''source'' and ''destination'' which, among other factors, further contributed to a [[instruction set#Code density|code density]] comparable to (often better than) most eight bit machines.
100. satır:
=== Floating point ===
The 8086/8088 could be connected to a mathematical coprocessor to add hardware/microcode-based [[floating point]] performance. The [[Intel 8087]] was the standard math coprocessor for the 8086 and 8088, operating on 80-bit numbers. Manufacturers like [[Cyrix]] (8087-compatible) and [[Weitek]] (''non'' 8087-compatible) eventually came up with high performance floating point co-processors that competed with the 8087 as well as with the subsequent, higher performing [[Intel 80387]].
== Çip versiyonları ==
== 8086 kullanan mikrobilgisayarlar ==
== Ayrıca bakınız == -->
[[Dosya:Wyprowadzenie mikroprocesora 8086.JPG|200px|thumb|8086 işlemci bacak (pin) dağılımı min ve max modlarında.]]
| |||