Kürtler: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Ömer Berkay (mesaj | katkılar)
Gerekçe:Kaynaklı bilgiler çıkarılamaz.
Xweka (mesaj | katkılar)
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği
328. satır:
 
[[Dosya:CAEIPDS0.jpg|[[Sincar dağları|Sincar Dağında]] Ezidiler. Irak-Suriye sınırı, 1920'ler.|thumb|250px]]
Kürtler, dini bakımdan heterojen bir halk olup aralarında birçok farklı dine mensup gruplar vardır. Bununla birlikte Kürt kültüründeki baskın dinî yönelim Sünni İslamdır; nitekim bugün Kürtlerin çoğunluğu Sünni Müslümanlardır.<ref name="kreyen">{{Kitap kaynağı|son=Kreyenbroek|ilk= Philip G.| bölüm=Religion and Religions in Kurdistan| başlık=Kurdish Culture and Identity|yayımcı= Zed Books Ltd.|yıl=1996|isbn= 1856493296}}</ref> Özellikle, Türkiye ve İran sınırları içinde yaşayan Kürtlerin çoğunluğu [[Ehl-i Sünnet|Sünni]] mezhebine bağlı (Şafii ağırlıklı) olup bir kısmı ise [[Alevi]]dir. Ayrıca Şii, [[Ehl-i Hak]], Ezidi ve [[Yahudi]]<ref>{{Kitap kaynağı|ilk=Eşref |son=Günaydın|başlık=Yahudi Kürtler: Babil'in Kayıp Çocukları|yayımcı= Karakutu Yayınları|ay= Nisan |yıl=2003|isbn= 9758658379}}</ref><ref>"Eskiden [[Urfa]], Diyarbakır, Van ([[Başkale, Van|Başkale]]), Mardin ([[Nusaybin, Mardin|Nusaybin]] ve [[Cizre, Şırnak|Cizre]]) ve Hakkâri ([[Yüksekova, Hakkâri|Yüksekova]])'de Kürt kültürüyle özdeşleşme eğilimi gösteren Yahudilerin tanamı 1950'lerin başlarında İsrail'e göç etmişler." ([[Peter Alford Andrews]], ''Türkiye'de Etnik Gruplar'', ANT Yayınları, İstanbul, Aralık 1992, s.223, not: Sabar ve Epstein'den yararlamıştır)</ref> Kürtleri de mevcuttur. Büyük sayılarda Zerdüşt veya Hristiyan Kürt gruplarına rastlanmaz; bununla birlikte Zerdüştlükten, Manihaizme veya Hristiyanlığa kadar birçok farklı dinî akım Kürt topluluklarının dinî anlayışını etkilemiştir ve çağdaş Kürtlerin dinî inanışlarında ve ibadetlerinde bu farklı dinlerin çeşitli imgelerine rastlamak mümkündür.<ref name="kreyen" />
 
İlk Kürtlerin dinî inançları üzerinde çok fazla bilgi bulunmamakta; diğer [[İranî halklar]]la birlikte, [[Hint-İran]] antik inançlarına inandığı düşünülmektedir.<ref name="kreyen" /> Bu ilk inancın belirgin bir elemanı da [[kozmogoni]]si, yani evrenin yaratılışına ilişkin anlayış, inanç ve anlatısıdır. Bu kozmogoniye göre, tanrı evreni embriyonik bir formda yaratmıştır. Embriyonik haldeki evreni doğuran ise ateş tanrısı Mithra (Hint kültüründe ''Mitra'')dır ve bunu gerçekleştirmek için bir boğayı kurban etmiştir.<ref name="kreyen" /> Daha sonraları İranî inanç sistemlerinin evrilmesiyle, bu halklarla yan yana yaşayan ilk Kürtlerin de bu inanç sistemlerine yöneldiği düşünülmektedir. Özellikle Zerdüştlük Kürtlerin dinî inancını çok etkilemiştir; öyle ki bugünkü çoğu Kürt dinî akımlarında, örneğin Ehl-i Hakk ve Ezidilikte, Zerdüştlükteki çeşitli öğelere, liturjik (ibadetsel, ritüelle ilişkili) elemanlara rastlanmaktadır.<ref name="kreyen" /> Dinî anlayışın yazılı değil de sözlü bir kültüre dayanıyor olması ve çeşitli diğer etkenler sebebiyle bugün genel kanı Kürtlerin dinî anlayışının oldukça [[senkretizm|senkretik]] olduğuna yöneliktir; bu sebeple bilim insanları Zerdüştlüğün ilk Kürtlerin o dönemdeki inançlarına karışarak, senktretik bir şekilde Kürt kültürüne girdiğini düşünmektedir.<ref name="kreyen" /> Bunun tek taraflıdan ziyade çift taraflı bir etkileşim oluşturduğu düşünülmektedir; Zerdüşlüğün Batı İranî dinî akımlardan etkilenmiş olduğu bilinmektedir. Klasik Zerdüştlükten farklı olarak, Batı İranlılar arasında türeyen [[Zurvanizm]]in de Kürt inancında çeşitli etkileri olmuş olabilir; örneğin bu dinde çok önemli ve temel bir anlam ve değere sahip olan ''[[dört]]'' rakamı Ehl-i Hakk ve Ezidilikte de benzeri bir şekilde ele alınır.<ref name="kreyen" />
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kürtler" sayfasından alınmıştır