Herbig-Haro cismi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
|||
8. satır:
==Herbig–Haro Nesnesi==
Herbig-Haro (HH) nesneler, yeni doğmuş
ilişkilendirilen [[nebula|bulutluluğun]] küçük parçalarıdır ve dar gaz jetleri her bir
saniyede yaklaşık birkaç yüz kilometre hızında olan gaz ve toz bulutlarıyla
çarpışan yıldızlar tarafından atıldığında oluşurlar. Herbig-Haro (HH) nesneler
[[yıldız oluşumu]] bölgelerinde hazıdırlar ve çoğu tek bir yıldızın [[dönme
aynı hizada görünürler.
HH nesneleri birkaç bin yıldan fazla olmayan geçici
olaylardır. Ana yıldızlarından yıldızlarası (yıldızlarası ortam veya ISM) gaz
bultlarına doğru çok hızlı hareket ettiklerinden, oldukça kısa [[astronomik]] zaman
çizelgeleri üzerinde görülebilirler.
Nebulanın parçaları yok olurken diğerleri [[yıldızlarası
materyali ile çarpıştığı için parladığıdan, [[Hubble Space
gözlemleri bir kaç yıl süresince HH
nesnlerininin complex oluşumunu ortaya çıkarmıştır.
İlk nesneler [[Sherburne Wesley Burhnam]] tarafından 19 yy
sonlarında gözlemlenmiş ancak 1940 lara kadar belli bir tür [[emisyon]]
olarak kabul edilmemiştir. Onları detaylı olarak ilk çalışan gökbilimciler,
daha sonra da adlarıyla adlandırılan, [[George Herbig]] and [[Guillermo Haro]] idi. Herbig ve Haro
nesneleri ilk incelediklerinde yıldız oluşumu çalışmalarından bağımsız olarak
çalışıyorlardı ve onların [[yıldız oluşumu]] işleminin ürünü olduğunu farketitiler.
==Keşfi ve Gözlemlerin Tarihi ==
Lick
ilk HH nesnesi 19. Yüzyılda Burnham tarafından gözlemlendi ayırıca yanında
küçük bir bulutluluk parçasını da not etti. Ancak bu yalnıca bir emilim nebulaı
olarak kategorize edildi ve daha sonra [[Burnham’ın Nebulası]] olarak bilinmeye
başlandı ve ayrı bir tür nesne olarak kabul edilmedi. Ancak T Tauri çok genç ve
gözlemlenebilen bir yıldız olarak bulundu ve [[T Tauri yıldızı]] olarak
bilinen [[yerçekimsel çöküntü]] ve
merkezlerindeki
ilk örneğidir.
Satır 49 ⟶ 48:
de Herbig bu çeşitli nesnelerin 1940 lar boyunca bağımsız gözlemlerini yaptı. Ayrıca Herbig,
Burnham’ın nebulasını da gözlemledi ve
onun gözeçarpan [[hidrojen]], [[sülfür]], [[oksijen]] [[emisyon]] çizgileriyle olağanüstü bir
[[Elektromanyetik spektrum|elektromanyetik spekturum]] sergilediğini keşfetti. Haro bu türdeki bütün nesnelerin
[[kızılötesi]] ışık olduğunu buldu.
Bağımsız
keşiflerini takiben, Herbig ve Haro
odaklanarak keşfettiği nesnelere fazla önem vermedi ancak Haro’nun bulduklarını
duyarak bu nesneler üzerinde detaylı çalışmalar yürüttü. Sovyet astronot Viktor
[[Hambardzumyan]] nesnelere yanında bulunan
genç yıldızlara (bir kaç yüzyıl yaşında) bakarak onların adını verdi ve bu nesnelerin T Tauri
yıldızlarının erken dönemlerini temsil edebileceğini
Çalışmalar HH nesnelerinin oldukça [[İyonizasyon|iyonize]] olmuş olduğunu gösterdi ve ilk teoriciler bu
nesnlerin düşük parlaklıklı sıcak yızları kapsayabileceğini tahmin etti. Ancak,
nebuladan kaynaklanan kızılötesi radyasyon eksikliği, bunlar fazla kızılötesi
ışınları emeceğinden bu nesnelerin içinde yıldız olamayacağını anlamına
gelebilirdi. Daha sonraki çalışmalar, nebulanın ilkel yıldızlar içeribileceğini
önerdi ancak sonunda HH nesneler, ISM ile [[süpersonik]] hızlarla çarpışarak gözle
görülebilir ışık oluşturan şok dalgalarına sebep olan yakındaki genç
yıldızlardan çıkan materyaller olarak kabul edildi.
| |||