Vikipedi

Auger etkisi: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Addbot (mesaj | katkılar)
205.347 değişiklik
k Bot: Artık Vikiveri tarafından d:q719512 sayfası üzerinden sağlanan 24 vikilerarası bağlantı taşınıyor
Melisgelgec (mesaj | katkılar)
23 değişiklik
yanlış ve eksik ceviriler düzeltildi
1. satır:
=== '''Auger etkisi''' ===
'''Auger etkisi''', bir [[atom]]un iç kabuğunda bulunan [[elektron]]un yaptığı geçiş sonucu başka bir elektron yayınlanmasına sebep olması olayıdır. Bir atomun çekirdek enerji düzeyinden koparılan bir elektronun ardında bıraktığı boşluğu, daha üst enerji seviyelerinden bir elektron doldurabilir. Bu geçiş işlemi sonucunda bir enerji salınımı oluşur. Her ne kadar bazen bu enerji atomdan doğrudan bir [[foton]] olarak yayınlansa da, bazen atomda bulunan başka bir elektrona aktarılıp onu sökerek atomdan ayrılmasına sebebiyet verir. İşte yayınlanan bu ikincil elektrona Auger elektronu denir.
 
Helisel
Atomdan yayınlanan Auger elektronunun [[kinetik enerji]]si, ilk elektronik geçiş enerjisi ile Auger elektronunun [[iyonlaşma enerjisi]] arasındaki fark kadardır. Bu enerji seviyeleri atomun tipine ve hangi kimyasal ortam içinde bulunduğuna bağlıdır. Auger elektronu [[spektroskopi]]si, bir örneği [[x-ışını|x-ışınları]] veya yüksek enerjili elektronlar ile bombardımanlayarak ortaya çıkan Auger elektronlarının şiddetini enerjilerinin fonksiyonu olarak ölçme temeline dayanır. Buradan elde edilen [[tayf|spektrum]] kullanarak yayınım yapan atomun kimliği ve bulunduğu çevre ile ilgili bazı bilgiler elde edilebilir.
etkisi / oʊʒeɪ / bir atomun, aynı atom arasında bir elektron emisyon ile
atomdaki boşlukları doldurması olayıdır. [1] bir çekirdek elektron
kaldırıldığında, bir boşluk bırakır ve daha yüksek enerji düzeyinden bir
elektron bu boşluğu doldurur. Çoğu zaman bu enerji salınan bir foton şeklinde
adlandırılmasına rağmen, kimi zaman da transferle aktarılır. Bu ikinci kopan
elektrona  Auger elektron denir [2]
keşfeden, Pierre Victor Auger.
 
Auger
== Keşfi ==
elektrona elektronunkinetik enerjisi ilk enerjisi ve iyonlaşma enerjisi
arasındaki fark kadardır. Bu enerji seviyeleri atomun türü ve atomun bulunduğu
kimyasal ortama bağlıdır. Auger elektron spektroskopisi, X-ışınları veya
enerjik elektronlar ya da bombardıman ederek Auger elektron emisyonunu bulur ve
Auger elektron enerjisinin bir fonksiyonu olarak Auger elektron yoğunluğunu
ölçer. Sonuçta elde edilen spektrum atomun kimliğini ve çevre ile ilgili bazı
bilgiler belirlemek için kullanılabilir. Auger rekombinasyon yarıiletkenlerde
de benzer Auger etkisi oluşur. Bir elektron ve elektron deliği (elektron-delik
çifti) enerjisini arttırarak, iletim bandında bir elektronun kendi enerjisini
kaybettirerek tekrar birleşebilir. Ters etki iyonizasyon olarak bilinir.
 
=== '''Bulunuşu ''' ===
Auger yayınım süreci 1920'lerde Avusturyalı fizikçi [[Lise Meitner]] tarafından gözlemlenmiştir. Auger etkisi 1925 yılında Pierre Victor Auger tarafından bir Wilson sis odası deneyinin analizi üzerine keşfedilmiştir. Yüksek enerjili x-ışınları iyonize gaz parçacıkları üzerine uygulanmış ve fotoelektronlar gözlemlenmiştir. Bu fotoelektronların yollarının gelen fotonların enerjisinden bağımsız olması, elektron iyonlaşma mekanizmasının atom içinde gerçekleşen bir [[iç dönüşüm]] olayı olduğu fikrinin doğmasına neden olmuştur. Ancak kuantum mekaniği göz önünde bulundurularak yapılan çalışmalar olayın bir iç dönüşümden çok verilen radyasyon tarafından sökülen alt enerji seviyesindeki bir elektronun yerini üst yörüngelerden başka bir elektronun doldurması ile açığa çıkan enerjinin, atom içindeki başka bir elektronu söktüğü modelini oluşturmuştur.
Auger
emisyon süreci 1922 yılında İngiliz fizikçi Charles Drummond Ellis ve Lise
Meitner, [3] (İsveçli fizikçi) nükleer beta elektronlar deneyi yaparken beta
elektronların bir yan etkisi olarak, bulunmuştur. Fransız fizikçi Pierre Victor
1923 te bir sis odası deney analizi üzerinde doktora çalışmaları sırasında
keşfetti ve onun doktora çalışmalarının merkezi haline geldi. [5]Fotoelektrik
elektronlar Yüksek enerjili X-ışınları gaz parçacıklarının iyonizesini  gözlemlemek için kullanılmıştır. Olay fotonun frekansı bağımsız elektron parça gözlem radyasyonsuz
geçiş enerjinin bir iç dönüşüm neden oldu elektron iyonizasyon için bir
mekanizma önerdi. Daha fazla araştırma ve teorik çalışma sonucu
radyasyonsuluğunun iç dönüşüm etkisinden daha fazla olduğu kuantum mekaniği ve
geçiş hızı, geçiş olasılık hesaplamaları kullanılarak kanıtlanmıştır. [6]
 
== Kaynakçareferanslar ==
[[:en:Auger_effect|https://en.wikipedia.org/wiki/Auger_effect]]<!-- kategoriler -->
 
* {{kaynak wiki | url=http://en.wikipedia.org/wiki/Auger_effect | tarih=27 Mayıs 2009 | dil=İngilizce | madde=Auger Effect}}
* Arya, Atam P. Çekirdek Fiziğinin Esasları ISBN 975-6755-00-8
<references/>
 
 
<!-- kategoriler -->
 
[[Kategori:Atom fiziği]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Auger_etkisi" sayfasından alınmıştır