Vikipedi

Otomatik Tanımlama Sistemi: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Gerekçe:
AliUfukÜlker (mesaj | katkılar)
37 değişiklik
Değişiklik özeti yok
1. satır:
'''Otomatik Tanımlama Sistemi''' ('''Automatic Identification System - AIS'''), [[deniz]] trafiğinde yüzerlerin, tanımlanmasının ve konumlandırılmasının, bir merkezden ya da taşıyıcı diğer [[gemi]]lerden otomatik olarak yapılmasını sağlayan bir [[donanım]] ve [[yazılım]] sistemidir. Daha çok görüş kısıtlarının olduğu durumlarda (acil durumlar, sis v.s.) gemilerin birbirlerinin rota-sürat-konum gibi bilgilerini paylaşarak öğrenebildikleri bir ortam sağlamak amacıyla planlanmıştır.
 
AIS, sistemle donanmış bir gemiye ya da bir Taşıt Trafik Servisi'ne ('''Vessel Traffic Services (VTS)'''), temel olarak diğer yüzerler hakkında tanım ve konum bilgisi sağlar. Bu bilgi: kimliklendirme, pozisyon, kerteriz, hız, tanıdığı diğer gemiler ve VTS istasyonlarıdır. Sistem bütün bu bilgileri elektronik ortamda diğer istemcilere ulaştıran bir cihaz ve bu cihazın verdiği bilgileri değerlendirip kullanıcının dikkatine sunan yazılımlardan oluşur. Bu sisteme bir anten, uyumlu bir konumlayıcı (GPS) ve gemiden bilgi toplayan ( gyro (cayro), pusula (kerteriz, sürat), resmi-gemi adı, rota ve yük tipi vb.) alt-yapı eklenmelidir.
 
'''Otomatik Tanımlama Sistemi-OTS (Automatic Identification System - AIS)
Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO)'nün belirlediği SOLAS kuralları, 300 GRT ve daha büyük yük gemilerde olmak üzere her türlü yolcu gemisinde bulundurulmasını zorunlu kılmaktadır.
'''
Deniz Trafiğinde ve GMDSS(Global Distress and Safety System)Küresel Denizcilik Tehlike ve Emniyet Sistemi)içinde A1 Alanında-VHF(Very High Frequency)eriminde-bulunan gemilerin ve sabit istasyonların kendilerine ait;
 
SABİT VERİLERİNİ(Kimlik Bilgileri,Teknik Ölçüleri ve Karakter/Özellikleri)
== Kullanım Alanları ve Kısıtlar ==
 
SEFER BİLGİLERİNİ(Draft,Tehlikeli Yük,Varış Limanı,ETA(Tahmini Varış Zamanı)
=== Çarpışmadan Kaçınma ===
AIS temel olarak denizde çarpışmadan kaçınma ve kurtulma amacıyla kullanılır. Radyo iletişiminin kısıtlı oluşu ve her gemide olmaması sebebiyle seyre yardımcı ekipman statüsündedir. Asla tek başına seyir kararı vermede kullanılmaz.
 
DEVİNGEN BİLGİLERİNİ(Pozisyon,Pozisyon Doğruluk Kodu,Pozisyon Zamanı,Gerçek Rota,Pruva Değeri,Gerçek Hız,Hareket Durumu)
=== Seyir Bilgisi ===
AIS bazen sanal-AIS olarak kullanılarak gerçekte var olan bir durumu haber vermek için normalde kullanılması gereken ekipmanın yerine kullanılabilir. Örneğin denizde olması gereken bir iz-şamandırasının kopması durumunda onun yerine sentetik bir iz yaratılarak diğer kullanıcılar bilgilendirilebilir.
 
AIS için belirlenmiş olan VHF Cihazı 87B ve 88B Kanallarından otomatik olarak yayınlamasına ve bilgilerin alıcı istasyonlar tarafından otomatik olarak algılanmasına,işlenmesine ve ayrıca karşılıklı haberleşme özelliklerine sahip bir yazılım ve donatım bir sistemidir.
=== Arama-Kurtarma ===
Kara vericiler, arama ve kurtarma sırasında hayati önem taşıyan, gemilerin konumları, olay mesafesi ve olaya yakınlık gibi bilgilere AIS üzerinden erişerek, değerlendirmeye alabilirler.
 
'''Sistemin Amaçı'''
=== İkili (Binary) Mesajlaşma ===
1.ISPS(Internetional Ship and Port Facility Security)-Uluslararası Gemi ve Liman Tesisleri Güvenliği Kodu içinde Gemilerin devamlı olarak izlenmesi.
Bazı kuruluşlar AIS üzerinden sığ sularda seyir için gereken anlık derinlik bilgisini, diğer alıcılara eşzamanlı olarak yayınlanmasında kullanırlar.
 
2.Gemi-Gemi bazında Seyir Emniyetine katkı sağlaması.
 
Alıcı Ais İstasyonu kendi monitöründe; Gönderici Ais İstasyonunun kendisine olan Mesafesini,CPA-Azami Yaklaşma Mesafesini, TCPA-Azami Yaklaşma Mesafe için Süresini görerek muhtemel bir Çatışmayı Önlemek üzere rota düzeltmesi/sakınma manevrası yapabilir.
 
3.Gemi-VTS(Vessel Traffic Service)-GTH(Gemi Trafik Hizmetleri) bazında emniyet,planlama,yönlendirme,yönetime katkı sağlaması.
Geleneksel olarak radar bazlı olarak çalışmaya devam edecek olan VTS Merkez ve Ripiter İstasyonlarının AIS donatımı ve entegrasyonuyla radar monitörlerinden bağımsız olarak
ECDIS(Electronic Chart Display and Information System) monitörlerinde ikinci bir izleme
boyutu yaratır.
ECDIS ve Radar sistemleri eşlenerek tek monitör üzerine hibrit bir gösterimle üstün özelliklere sahip izleme gerçekleşir.
AIS’in sağladığı sessiz elektronik bilgi akışı ile SILENT VTS-Sessiz Vts- ortamında acil ve tehlikeli durumlar için sesli haberleşme etkin olur.
 
4.Gemi-GMDSS(Global Distress and Safety System)Küresel Denizcilik Tehlike ve Emniyet Sistemi) bazında operasyonlara katkı sağlaması
 
5.Gemi-SAR(Search and Rescue)Arama Kurtarma bazında operasyonlara katkı sağlaması.
 
6.ATON(Aid to Navigation)Seyir için Yardımcı bazında Seyir Yardımcılarının (şamadıralar,fenerler),Hidrografik Sensörlerin(yüzer/sabit),Meteorolojik Sensörlerin(yüzer/sabit/uçar) kendilerine ait bilgi ve parametreleri alıcı istasyonlara otomatik olarak göndererek bilgi akışı ve emniyet gereklerini yerine getirmesi,
 
7.Kılavuzluk Bazında kanal geçişleri ve yanaşma manevralarına Katkı sağlaması.
 
8.Liman Kontrol ve Terminal Bazında resmi makamlar ve acentaların WEB Tabanlı olarak işlem ve işletmelerine Katkı sağlaması.
 
9.Filo ve Yük Takip ve İzleme bazında katkılar sağlaması.
 
10.Doğal Alanların Korunması bazında katkılar sağlaması.
 
11.Balıkçılık Faaliyetlerinin izlenmesi bazında katkılar sağlaması.
 
12.Deniz Kazalarının incelenmesi bazında katkılar sağlaması.
 
Yukarıda numaralandırılan her başlık,kendi başına detay ve açıklamaları olan konulardır.
 
'''Tarihçe'''
Gemi-gemi,gemi-kara haberleşmesinde VHF menzili içinde karşılıklı otomatik veri aktarımının seyir emniyetine getireceği yararlar uzun bir süreden beri fark edilmesine rağmen;gelişen teknolojiyle birlikte GMDSS içinde 01.02.1999 tarihinde DSC(Digital Selective Calling) tekniği ile hayat bulmuş ve DGNSS(Differential Global Navigation Stallite Service) kara istasyonlarının getirdiği yeni olanaklarla temelleri atılarak ilk etapta 4S tanımı ile projelenmiş ve daha sonra Automatic Identification System-AIS adını almıştır.
 
IMO(International Maritime Organization) Uluslararası Denizcilik Organizasyonu ‘nun uygulama programına aldığı AIS, performans ve standartları belirlenerek; SOLAS- Denizde Can Güvenliği Uluslararası Sözleşmesi-(Böl:V,Kural:19)’a dahil edilmiştir.
 
AIS’in gemilere donatılma tarihi 2008 yılı olarak belirlenirken ;11 Eylül 2001 tarihiyle dünyada beliren güvenlik krizinde alınan kararlarla , ISPS(International Ship and Port Facility Security)- Uluslararası Gemi ve Liman Tesisleri Güvenliği Kodu ile birlikte eş zamanlı olarak dört senelik öncelleme ile yürürlüğe girmiştir.
Bu bağlamda AIS; ISPS içinde GÜVENLİK gereklerini tamamlamak gibi önemli bir görevide
yerine getirmiştir.
 
 
‘’’Ais Cihazi/Sistemi Bulundurma zorunluluğu’’’
 
Tüm Dünya'da 31.Aralık.2004 Tarihinden itibaren Uluslararası sefer yapan 300GRT üzerinde tüm gemiler Ais Klas-A bulundurmak zorundadır.
 
Savaş gemilerinde Ais Bulundurma zorunluluğu yoktur.
 
Kabotaj seferleri yapan gemi ve tekneler için Ais Klas-B bulundurma zorunluluğu Ülkelerin Ulusal idarelerine bırakılmıştır.
Ais İstasyonu Çalışma ve Teknik Özellikler
 
 
Bir Ais İstasyonu aşağıdaki Ünitelerden oluşur:
1x Monitör ve Kontrol Ünitesi
1x Merkezi İşlemci Ünitesi-CPU-
1x Çok Kanallı VHF Göndericisi.
2x Çok Kanallı VHF Alıcısı.
1x Kanal 70 VHF Alıcısı-Kanal yönetimi için-
1x Dahili GNSS Alıcısı-Zamanlama ve Pozisyon amaçlı-
Seyir için EPFC alıcı Arayüz’leri(Cayro,Parakete ve diğer sensörlerden)
Radar Arayüzleri(ARPA,ECS,ECDIS,TÜMLEŞTİRİLMİŞ SEYİR SİSTEMLERİ için)
 
elemanlarından oluşur.
World Radio Conference-WRC 1997 yılında,AIS 1 için 87B(161.975MHz),AIS 2 için 88B(162.025MHz) VHF-FM kanallarını tahsis etmiştir.
AIS 25KHz ve 12.5KHz simplex kanal genişliklerinin her ikisini de kullanabilir ve her kanalda 2250 slot/dakika transmisyon oranı ile 9600bits/saniye veri yayınlama kapasitesine sahiptir.
SOTDMA-Self Organizing Time Division Multiple-Access yayın teknolojisini kullanır ve her 2 saniyede bir çıkışla, veri kontrolü ve düzeltmesi yaparak güvenli ve sağlam bir yayın gerçekleştirir.
Rutin yayın çıkış gücü 12.5W
Acil Durum yayın çıkış gücü 25W'dır
 
Ais İstasyonu Yayın Periyotları
 
Statik/Sabit Bilgilerini;
 
Her 3 Dakikada bir kontrol ve düzeltmesini yaparak devamlı yayınlar.
 
Dinamik Bilgilerini-Kendi Sürat ve Pozisyon Değişimlerine göre- ;
 
Demirli veya manevrada sürati 3Knts’dan daha küçükse her 3 Dakikada bir
 
Demirli veya manevrada sürati 3Knts’dan daha büyükse her 10 Saniyede bir
 
Seyirde sabit rotada sürati 0-14Knts arasında ise her 10 Saniyede bir
 
Seyirde rota değiştiriyorsa ve sürati 0-14Knts arasında ise her 3.33 Saniyede bir
 
Seyirde sabit rotada sürati 14-23Knts arasında ise her 6 Saniyede bir
 
Seyirde rota değiştiriyorsa ve sürati 14-23Knts arasında ise her 2 Saniyede bir
 
Seyirde/Rota değiştiriyorsa sürati >23Knts ise her 2 Saniyede bir
 
Kontrol ve düzeltmesini yaparak devamlı yayınlar.
 
Ais İstasyonu Elektrik Güç Beslemesi
 
Ais sistemine bağlı cihazlar gemi ana elektrik güç kaynağından ayrı olarak Acil Güç Akü sistemine bağlı olmalı,
 
Ana güç kesintisinde otomatik olarak Acil Akü Güçünü Kullanmalıdır.
 
Uzun Erimli Tanımlama ve Takip Sistemi (LONG RANGE IDENDIFICATION AND TRACKING-LRIT)
 
Gemilerin, A1 Bölgesi dışında -uzun erimde- talep eden kıyı otoritelerince tanınması, izlenmesi ve hareketlerinin denetlenmesine olanak sağlamaktadır. LRIT gerçek zamanlı hareket izlemesi yerine gemiden otomatik olarak gönderilen şifreli format raporların 1 saat içinde 2 ila 4 kez güncellenmesi esasına dayanır.LR-AIS rapor gönderme gereğini yerine getirecek bir gemide mevcut AIS cihazı , uygun bir aktif arayüzle uzun erim haberleşme cihazına bağlanması gerekmektedir.Bu entegrasyonda; genel çağrı,grup çağrı,belirli bölge için çağrı özellikleri ve diğer teknik-ekonomik avantajları ile INMARSAT-C haberleşme sistemi en uygun seçim olmuştur.
 
Gemi tanıma ve izleme sistemlerini, Can-Mal-Çevre ve Ulusal Emniyet adına LRIT ile titizlikle yürüten kuruluşların başında;
 
AUSREP(Australian Ship Reporting System),
 
REEFREP(Great Barrier Reef and Torres Strait Ship Reporting System),
 
TEZ(Tanker Exclussion Zone)on the West Coast of Canada,
 
AMVER(Automated Mutual-assistance Vessel Rescue System),Bulunmaktadır.
 
Uydu Bazlı AIS(Satellite-Based AIS)
 
Gmdss A1 bölgesinde tam, A2 bölgesinde kısıtlı çalışan Ais;A3 Bölgesinde Uzun Erimle devamlılığını kaybederek 15/30 dakikalık format mesajlarla yayın yapmakta ve A4 Kutupsal Bölgelerde ise Kapsam dışı kalmaktadır.
 
Ais Sisteminde DEVAMLI ve KESİNTİSİZ Sinyal alımı ve İzlemesi esas alınmıştır.Buna bağlı olarak Tüm Seyir alanlarını ve bölgelerini kapsayacak Uydu Bazlı Ais Sistemi projesi Norveç tarafından yürütülerek;12.07.2010 tarihinde AISSat-1,08.07.2014 tarihinde AISSat-2 Uyduları Norveç Uzay Merkezi tarafından fırlatılmştır.AISsat-3 ve NorSat-1 Uydularının bu amaçla yapımı devam etmektedir.Uydu Bazlı Ais sisteminde Ais İstasyonlarının yayınları doğrudan uydu tarafındanda algınlanarak ilgili birimlere geri gönderilmektedir
 
Ais Sisteminin Zayıf Yönleri
AIS Cihazı zorunluluğu olmayan tekne/gemilerin varlığı,
AIS Cihazı arızalı/kapalı veya VHF-FM yayın sisteminden kaynaklanabilecek teknik zayıflıklardır.
 
ÖNLEM
Gemi Vardiya Zabitleri , AIS Cihazını Çatışmayı Önleme Tüzüğündeki “Gözcülük-Çatışma riskini tespit etmek -Gerektiğinde haberleşme kurmak” Kurallarına alternatif bir bilgi sağlayıcısı olarak görmesi ve daima STCW-Vardiya Tutma Kuralları uygunluğunda hareket etme zorunluluğunu aklından çıkarmaması gerekmektedir.
 
'GÜVENLİK
Sistemin ve birimlerin güvenliği açısından sadece yetkilendirilmiş kullanıcıların bu bilgilere ulaşımı önemlidir.
Mobil AIS İstasyonlarda ise radyo yayınlarının tüm alıcılara açık olması, olası terör ve korsan tehditi altındaki tekne/gemiler için bir güvenlik sorunu olarak ortada kalmaktadır.
 
=== Ağ Tabanlı (Web Based) Paylaşım ===
Web üzerinden AIS bilgisinin verilmesi yüzünden yaşanan bazı olaylar, bu tür kullanımın bazen zararları olabileceğini göstermiştir. Bu konuda Uluslararası Deniz Güvenliği Kurulu, kötü niyetli kişilerin diğer gemiler hakkında bilgi edinmesini sağlayan bu tür yaklaşımları bir bildiri yayımlayarak kınamıştır.
=== Teknik Detaylar ===
Ais VHF frekans bandını kullanır (156-174 MHz) yani ais kısa mesafelerde kullanır yaklaşık olarak 25 ile 30 deniz mili arasındadır. Ais VHF bandı içerisinde 161,975 MHz ( VHF kanal 87b ) ve 162,025 MHz ( VHF kanal 88b ) frekanslarını kullanır. Ais çıkış gücü 12,5 watt dır.AIS sisteminin uzun mesafelerde kullanılan türü ise LRIT sistemidir. Uzun Menzilli Gemi Tanıma Sistemi (Long Range Identification and Tracking System - LRIT ) LRIT hizmeti alan ülke, limana yanaşan gemiye 1000 milden itibaren Inmersaat-C uydusu kanalıyla izlemesini ve tanımlamasını sağlar doğacak maliyet ise o ülkenin idaresi tarafından ödenir.
<ref>[http://www.imo.org/About/mainframe.asp?topic_id=848&doc_id=4574#ais Maritime security - AIS ship data - 1-10 December 2004]</ref>
 
== Referanslar ==
[1] <ref>IALA GUIDELINES ON AIS-VOL1-PART I</ref>
<references/>
[2] <ref>IALA GUIDELINES ON AIS-VOL1-PART II</ref>
 
== Dış bağlantılar ==
{{Commons cat|AIS}}
* [http://www.shippingexplorer.net/ ShippingExplorer] Oct-12 Vessels - Worldwide - free for sharers
* [http://www.portmaps.com/eng/aiss Portmaps.com - AIS pozisyonları, gemi izleme, Bilgi Veritabanı, Gemi Arama (İngilizce/Almanca)]
* [http://www.GemiTrafik.com İstanbul Boğazı, Marmara Denizi ve İzmit Körfezi için AIS Verilerine dayalı canlı gemi trafik izleme]
 
[[Kategori:Teknoloji sistemleri]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Otomatik_Tanımlama_Sistemi" sayfasından alınmıştır