IV. Edward: Revizyonlar arasındaki fark

| ölüm_tarihi = {{DeathÖlüm datetarihi andve ageyaşı|1483|4|9|1442|4|28||df=yes}}

| ölüm_yeri = [[WestministerWestminster]], [[Londra]], İngiltere

[[Güller Savaşı|İngiltere Güller Savaşı]]'nin baslangicindabaşlangıcında 22 MayisMayıs 1455'de "Birinci St. Albans Muharebesi"'nde Edward Yorklu'nun babasibabası olan "Richard Yorklu, 3. York DukuDükü", kuzeni olan "Richard Nevillle, 16. Warwick Kontu"'nun destek ve yardimiyardımı ile LancasetrLancaster HanedaniHanedanı'ndan o;lanolan Ingiltereİngiltere KraliKralı'ninnın ordusunu buyukbüyük bir maglubiyetemağlubiyete ugrattiuğrattı. Bu savastasavaşta Lancaster HanedaniHanedanı'ninı tutan ilerigelen soylulardan "Edmund Beaufort, 2. Somerset DukuDükü", "Henry Percy, 2. Northumberland| Kontu" ve "Thomas Clifford, 8. Cliford Baronu"''da hayatlarinihayatlarını kaybettiler.<ref name="ross"/>

1360'da "Richard Yorklu, 3. York DukuDükü" Ingiltereİngiltere KralligiKrallığı tahtinatahtına olan mesrumeşru hakkinihakkını koruyarak KrallaikKrallık tahtinatahtına gececeginigeçeceğini ilan etti ve bu "İngiltere Güller Savaşı"'nin daha da kizismasinakızışmasına baslicabaşlıca neden oldu. Fakat "RicharadRichard Yorklu, 3. YrkYork DukuDükü" Ingiltereİngiltere KrallikKrallık tahtindnatahtında bulunan Lancaster HanedaninnaHanedanına mensup kralla 30 AralikAralık 1460'da yaptigiyaptığı "Wakefield Muharebesi"'nde maglupmağlup dustudüştü ve bu savastasavaşta hayatinihayatını da kaybetti. Fakat York HanedaniHanedanı'ninnın mesrumeşru Ingiltereİngiltere KraliKralı olama hakkininhakkının savunuculugusavunuculuğu ogluoğlu "Edward Yorklu, 4. York DukuDükü"'ne gectigeçti ve o Ingiltereİngiltere KralligiKrallığı'na olanaolan mesrumeşru hakkinihakkını korumak iciniçin svasasavaşa devam etti. <ref name="ross"/>

Bundan sonra Edward Yorklu ve kuzeni "Richard Nevillle, 16. Warwick Kontu" Lancaster HanedanindanHanedanından olan Ingiltere Kraliİngiltere Kralı'na karsikarşı bir seri muharebeler yaptilaryaptılar. <ref name="ashley">Maurice Ashley, Maurice (1961), ''Great Britain to 1688'' Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press.</ref> 7 Temmuz 1460'da [[Northampton Muharebesi]]'nde Yorklular galip gelip Lancaster HanedaniHanedanı mensubu Ingiltereİngiltere KraliKralı [[VI. Henry]]'yi esir aldilaraldılar. Fakat Yorklulara esir dusendüşen karalinkaralın karisikarısı olan [[Margaret Anjulu]] LancasterlilerinLancasterli'lerin ordusunun basinabaşına gecipgeçip [[Midland]] yoresindeyöresinde savasasavaşa devam etti. 2-3 SubatŞubat 1461'de [[Mortimer's Cross Muharebesi]]'nde Yorklular galip geldi. 17 SubatŞubat 1461'de [[Ikinciİkinci St Albans Muharebesi]]'nde Lancaster HanedaniHanedanı ordusunordusu galip geldi. Bu muharebede Lancaster HanedaniHanedanı'ndnandan olan Kral VI. Henry'yi esaretten kurtardilarkurtardılar. Ama St Albans Londra'dan 30 kusurküsur kumkm. kuzeyde olmakla beraber Lanacasterlilermuharebede galip gelen Lancasterliler ulkeninülkenin baskentibaşkenti olan Londra'yiyı YorklularinYorkluların tehdidinden kurtaramadilarkurtaramadılar. GuneydeGüneyde bulunan Yorklular ordusu 26 SubatŞubat 1461'de krallikkrallık baskentibaşkenti Londra'yiyı ele gecirdilergeçirdi. YorklularinYorkluların Londra'yiyı ele gecirmelerigeçirmeleri ve bu sehrinşehrin senbolik prestiji ve malimalî gucugücü Yorklulara buyukbüyük avanatajavantaj kazandirmayakazandırmaya basladibaşladı. 29 Mart 1461'de [[Towton Muharebesi]]'nde de Yorklular buyukbüyük bir galibiyeti aldilaraldılar. <ref name="ross"/><ref name="ashley"/>

Mart 1461'de Londra'da bulunan Yorklular komutanikomutanı "Richard NevillleNeville, 16. Warwick Kontu" EdwaradEdward YorkluYörklu'yu IIIIV. EdwaradEdward adiadı ile Ingiltereİngiltere KraliKralı olarak ilan etti ve IV. Edward için 28 Haziran 1461'de tactaç giyme torenitöreni yapildiyapıldı. 1461 yiliyılı boyunca IV. Edward IngiltereIngıltere KralligiKrallığı'na layiklayık oldugunuolduğunu gostermekgöstermek iciniçin Lancaster;]lil;araiLancasterlileri tutan askeri birliklerbirlikleri ulekesiniülkesini butunbütün yuzyindenyüzeyinden silmek iciniçin kampanayaya giristigirişti ve bunda da muvaffak oldu. Ama Lancater HanedanininHanedanını tutatanalratutanlara karsikarşı en son muharabe 15 MayisMayıs 1464'de [[Hexham Muharabesi]] olarak yapildiyapıldı. Bu muharebede LanacasterLancasterlilerin li orduordusu tamamiyle kirildibozguna veuğratılıp bundnayeniden kurulma imkanı kırıldı. Bundan sonra LanacasterlilerinLancasterlilerin Yorklulara karsikarşı ciddi olarak direnisedirenişe de oratadanortadan kalktikalktı. Bu muharebede Lancasterliler ordusu basindabaşında buluananbulunan sabiksabık kral ViVI. Henry kuzey ingiltereİngiltere'de bulunan [ve o zaman cokçok isssizıssız ve izsiz PeninePeninne DaglariDağları vadilerinde saklandi Fakat sonunda kaçıp saklanmasından 2 yilyıl sakalanabildisonra IV. FakatHenry sonundayakalanabildi. Tutuklanan I=VI. Henry yakaladiLondra'ya vegönderilip [[Londra Kulesi]]'de hapse atildiatıldı. <ref name="ross"/><ref name="ashley"/>

Bu siradasırada 19 yasindayasında olan IVİV. Edward buyukbüyük bir askeri yetenek gostermistigöstermişti. FizikHem bakimdanfizik dabakım hemgöşterişli insanalarave karsiyakışıklı yakinlikbir delikanlı olmuştu ve sevgihem de insanlara karşı gosterenyakınlık ve yakisiklisevgi birgöstermesi delikanliile olmustutanindı. Boyu 1.93 cm olup IV. Edward gunumuzegünümüze kadar kadar gelmisgelmiş gecmisgeçmiş Ingiltereİngiltere, Iskocyaİskoçya ve BuyukBüyük Britanya krallarikralları arasindaarasında en uzun boylu olaniolanı idi. <ref>''[[Guinness Book of Records]]''</ref>

IV. EdwaradEdward tahta ikinci defa gectiktengeçtikten sonra hichiç tahtinatahtına karsikarşı hak eden digerdiğer ayaklanamacilaraayaklanamacılara ortayortaya ciknmadiçıkmadı. Lancaster Hanedeni uyeleriüyeleri hemen hemen oratadortadan silinmislerdisilinmişlerdi. Ingiltereİngiltere KralligiKrallığı'na ona rakip olarak tek mesrumeşru hak iddia edip ayaklanabilecek kisikişi [[VII. Henry|Henry Tudor]] idi ve Avrupa kitasdiankıtasında surgunesürgüne goderilmistigonderilmişti.

1475'de IV. EdwaradEdward Fransa'ya karsikarşı savassavaş ilan etti ve Haziran'dda aordusuordusu ile MansManş Denizi'ni gecipgeçip [[Calais]'ye ciktiçıktı. Fakat bu girismdegirişimde kendine destek saglayacaginisağlayacağını umduguumduğu muttefikimüttefiki olan Burgundi DukuDükü [[Charles Cesur]], Ingiltereİngiltere ordusunsordusuna pak az yardimdayardımda bulunabildi. BunuBunun =uzerineüzerine IV. Edward Fransa ile bir barisbarış anllamasiantlaşması yapmak uzereüzere muzakerelermüzakerelere giristigirişti. Ikiİki taraf analasipanlaşıp [[Picquigny AntlasamsiAntlaşması]]'ninı imazaldialrimazaldılar. Bu anlasmayaantlaşmaya goregöre Fransa KralligiKrallığı IV. Edward'a hemen taksitsisztaksitsiz toptan odenmeködenmek uzereüzere 75.000 altinaltın kron tazminat verdi ve her yilyıl 50,000 alinalın kron maasmaaş da odemeyiödemeyi garanti etti.

IV. EdwaradEdward ayniaynı yillardayıllarda [[Iskocyaİskoçya KralligiKrallığı]] icislerineiçişlerine de karismayakarışmaya baaladibaaladı. 1482'de Iskocyaİskoçya KraliKralı olarak tahttahta gecmekgeçmek uzereüzere tesebbuseteşebbüse gecengeçen ve tahato zaman tahtta bulunan Iskocyaİskoçya KraliKralı ii>[[II. James]]'in kardesikardeşi olan "Alexander Stewart, 1. Albany DukuDükü"'nun girisiminegirişimine destek sagladisağladı. Ingiltereİngiltere ordusu ''Gloucester DukuDükü'' komutanligindankomutanlığında Iskocyaİskoçya baskentibaşkenti olan [[Edinburg]]'u ve boyleceburada bulunan Kral II. James'i eline gecirmekgeçirmek hedefiyelhedefiyele bir sefer duzenledidüzenledi> veBu busefer hedefeibaşari basardiile sonuçlandı. İngiltere ordusu Edinburg'u eline geçirdi. Fakat "Alexander Stewart, 1. Albany DukuDükü" tam bu siradasırada girisimindengirişiminden ve ve Ingiltereİngiltere KraliKralı olan anlasmasindananlaşmasından vazgectiginivazgeçtiğini ilan etti. Inguilizİngiliz ordusu ve Glocester DukuDükü Edinburg'dan cekilipçekilip ayrilmakayrılmak zaoynda kaldikaldı. Fakat bu askeri seferin bir neticesi olan Kuzey Denizi kiyisindnakıyısında Isl=kocyaİskoçya-Ingiltereİngiltere arasindnaarasında sinirdasınırda olan [[Berwick -on-Twick]] tekrar Ingiltereİngiltere eline gectigeçti.

IV. Edward'inın sihhatisıhhati bozulmaya basladibaşladı ve bir seri degisikdeğişik hastaliktahastalıkta muzdarip olamayaolmaya basladibaşladı. 148831483 yiliyılı Paskalya Yortusu'ndan kendini olumeölüme goturecekgötürecek en son hastaliktanhastalıktan sikayetşikayet etmeye basladibaşladı. Bu uzunca surensüren hastalkigihastalığı sirasindasırasında daha onceönce hazirlamaishazırlamış olduguolduğu veasayetenamlerevesayetnameye ekler yapmayiyapmayı basardibaşardı. Bu eklerden en onemlisineönemlisine goregöre olumundenölümünden sonra Ingiltereİngiltere'nin gercekgerçek idaresi "Ingiltereİngiltere'nin Koruyucusu" unvaniunvanı ile kardesikardeşi [[III. Richarad|Richard, Glocester DukuDükü]]]'ne gececektigeçecekti. IV. Edward [[Windsor Kalesi]]'nde 9 Nisan 1831483'de vefat etti. WindassorWindasor Kalesi'nde Ingiltereİngiltere KralalrininKrallarının mezarlarinnmezarlarının bulundudgubulunduğu "St George SapeliŞapeli"'nde topragatoprağa verildi. Onun yerienyerine Ingiltereİngiltere KraliKralı olarak 12 yasindayaşında daha yetiskinyetişkin olmayan ogluoğlu [[V. EdwaradEdward]] tahta gecirildigeçirildi. anaAma bu kralinkralın tactaç giyme torenitöreni yapilamadiyapılamadı. IV. Edward'inın kardesikardeşi olaanolan ve "Ingiltereİngiltere'nin Koruyucusu" unvaniunvanı ile tahtataht naipliginaipliği yapmaya baslayanbaşlayan kardesikardeşi "Richard, Glocester DukuDükü" yegenininyeğenini tahtantahttan indirip [[III. RicharadRichard]] adiadı ile Ingiltereİngiltere KraliKralı olaraakolarak tahta gectigeçti.

IV. Edward'inın olumunnunölümünün gercekgerçek nedeni hangi hastalikhastalıktan olduguolduğu iyice bilinmemktedir. OlumÖlüm nedenin [[pnemoni|zaturriyezatürre]] veya [[tifo]] ve hatta kasden zehirlenme oldguolduğu degisikdeğişik kisilerkişiler tarafindantarafından iddia edilmistiedilmişti. BircokBirçok tarihcitarihçi olumunuölümünü hayatininhayatının son yillarinayıllarına gayaategayat sagliksizsağlıksız bir yasamyaşam tarzitarzı yanindayanında hicbirhiçbir sekildeşekilde eksersiz yapmamasiyapmaması dolayisiyladolayısıyla hareketsizlesmesihareketsizleşmesi ve gayet sismanlamasişişmanlaması ile vucudununvücudunun direncini kaybetmesine atfederler.