Bazı değerlendirmelere göre, İslami literatürde kullanılan ümmi kelimesi okuma yazma bilmeyen değil, mevcut dinlerin kutsal kitaplarını okumamış anlamında kullanılan bir ifadedir.<ref>http://www.muhammedmustafa.net/tr/altsayfavecdiakyuz.php?sayfa=yazilar/vecdiakyuz/ummi</ref>
Buna karşın farklı bazı hadislerin ifadelerine ve Muhammed'in uzun yıllar zengin bir kadın olan Hatice’nin ticari faaliyetlerini yürütmesi gibi bilgilere dayanılarak O’nun okur-yazar olduğunu düşünenler de vardır. <ref>http://www.aliaksoy.net/2007/03/01/ummi-peygamberin-okur-yazarligi/</ref><ref>http://answering-islam.org/Hoaxes/illiterate.html</ref><ref>http://www.bible.ca/islam/islam-myths-muhammad-not-illiterate.htm</ref> Bu görüşte her iki anlamda da ümmi ifadesi şüpheyle karşılanır. Vahiy öncesi dönemde, eski dini birikimlerin şairler, kıssa anlatıcıları, hanifler ve Yahudi-Hıristiyan din bilginlerinin yazılı-sözlü anlatılarından oluşan zengin mitolojik kültürün geniş toplum kesimlerince bilindiği, Muhammed’in de içinde yaşadığı toplumun bu kültürel birikimine sahip olduğu düşünülmektedir. <ref>[http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:63euWUyHwiIJ:http://www.dinbilimleri.com/DergiPdfDetay.aspx%3FID%3D598%2Bvaraka+muhammed+%22vahiy+%C3%B6ncesi%22&hl=tr&gbv=2&ct=clnk Din bilimleri dergisi İslam öncesi Arap toplumunda hikaye kültürünün bilinebilirlik durumu]</ref> Bu kapsamda Hatice’nin amcasının oğlu olması dolayısıyla sıklıkla görüşme ihtimali olan kişilerden biri olan, Tevrat, Zebur ve İncil'i de kapsayan Kitabı Mukaddes'e hâkim olan rahip Varaka'nın dinler tarihi konusundaki birikimlerini Muhammed’e aktardığı ve bu bilgilerin Kuran'daki Yahudi-Hıristiyan kültürüyle ilgili dini anlatımlara kaynak teşkil ettiği ifade edilmektedir. <ref>[http://www.islamic-awareness.org/Quran/Sources/BBwaraqa.html]</ref>
