|
=== Fatımiler devleti kurulmasi ve idaresi===
6 Ocak 910'da Ubeydullah el Mehdi Rakkada'ya bir büyük alayla girdi. Kendisi bir siyah ipek cübbe giymişti ve veliahtı olan oğlu [[Kaim (FatimiFatımi)|El-Kaim]]' de portakal renkli ipekten cübbe giymişti. Hüküm eteği arazilerde bulunan tüm Arap ve Berber kabile liderleri ona biat ettiler. Yeni kurulan Fatımiler Devleti'nde İslam şeriat kurallarının uygulanacağı ve bu kuralların yasaklarının hiç toleranssız uygulanacağı ilan edildi. 11 Ocak 910'da Ubeydullah el Mehdi "Müminlerin Komutanı" ve Halife olarak ilan edildi. Bu sırada Bağdad'da sünnilerin kabul ettiği bir Abbasi halifesi hüküm sürmekteydi ve böylece İslam tarihinde ilke defa iki halife aynı zamnda hüküm sürmeye başladılar. Kuzey Afrika'da en son Sünni müslümanlara ait Aglebiler devleti böylece yıkıldı ve onun yerine İsmailiyye Şii İmamı ve halife ünvanları ile Ubeydullah El Mehdi hükümdarlığı altında bir teokrasi idaresi ile yönetilen Fatimiler Devleti kuruldu.
Ubeydullah el Mahdi dinsel İmam ve Halife ünvanlarını taşımaktaydı. Ubeydullah El Mehdi bunlar yanında dünyavı olarak devletini idareye başlamaya karar verdi. Ubeydullah el Mehdi'nin İfrakiye İfrikiye'ye gelmesine neden olan ve ordunun komutanı da olan dai Ebu Abdullah Şii onün sadece dinsel işlere bakacağını ve dünyavi işleri kendine bırakacağını sanmaktaydı. Fakat Ubeydullah bin Mehdi kurulan devletin tüm idari dizginlerini ele alıp tüm devlet işleri ile yakından ilgilenmeeye başladı. Bu nedenle birinci Fatimi hükümdar/halifesi ile dai Ebu Abdullah Şii'nin arası açıldı.
Ubeydullah el Mehdi özellikle devlet maliye işleri üzerine eğildi. Kurulmuş olan Berberi ordusunun askerlerinin dinsel kuralların gerektirdiğinden fazla kazanç yaptıklarını iddia etti. Bu nedenle askerlerin ganimet olarak aldıkları gelirlerin bir kısmını geri toplamak için askerlerin para ve malları üzerine haciz koydurdu ve bunları toplamak büyük çabalar harcamaya başladı. Bu da Fatimi ükümdar/halifesi ile dai Ebu Abdullah Şii'nin arasının daha fazla açılmasına neden oldu. .
Ebu Abdullah Şii'nin kardeşi olan ve toplanmış ordunun komutanlarından olan Ebu Abbas, halife ile kardeşinin arasınıdaki problemleri açıkça etrafta konuşmaya ve halifeyi tenkit etmeye başladı. Özellikle halifenin tüm iktidar gücünü elinde teksif etmesini şiddetle yerdi. Açıkça yaptığı bu uluorta konuşmalalar arasında Ebu Abbas halifenin kendi yanında oturarak halkın isteklerini dinlemesini ve halkın halifeden ne kadar hoşnutsuz kaldığını öğrenmesi gerektiğini açıkladığı halifenin casusları tarafından ona bildirildi. Bu Sultan-Halife Ubeydullah el Mehdi tarafından Ebu Abbas ve kardeşinin Halife'ye karşı sadakatlearındsadakatlarından şüphe edilmesine ve hatta Kutama berberleri arasında gayet ciddi bir ayaklanmaya önayak olacaklarına bir alamet olarak tefsir edildi. 18 Şubat 911'de, yeni devlet ve halifeliğin kurulmasından iki yıl sonra, halife Ubeydullah el Mehdi'nin emri üzerine, kendine büyük bir ülke vermiş olan, dai Ebu Abdullah bin Şii ve kardeşi Ebu Abbas bir suikastla öldürüldü. Fakat Ubeydullah el Mehdi, dai Ebu Abdullah bin Şii için büyük bir devlet cenaze töreni tertip ettirildi. Onun öldürülmesinin bir hata olduğu ifşa etti ve öldürülmesi gereken kişinin kardeşi Ebu Abbas olması gerektiğini de bildirdi. Berber kabileleri dai Ebu Abdullah bin Şii'nin öldürülmesi üzerine yeryer ayaklandılar. Bu kişinin yakın olduğu Kutama kabilesi mensupları dai'nin cenaze töreninde hoşnutsuzluklarını gösterdiler ama halifenin bunların tehditlerine aldırmayıp atı üzerinde onlar önüne gidip kabahatin Ebu Abbas'da olduğunu ve dai'nin hiç kabahati olmayaip öldürülmesinin hatalı olduğunu bildirmesi onları yatıştırdı.
912'de oğlu [[Kaim (FatimiFatımi)|El-Kaim]]'yii veliaht ilan etti. Bu dönemde bazı Berberi kabileleri ve özellikle Hariciler ayaklanmalar yaptılar. Ama oğlu Kaim emri altında olan Fatimiler ordusu bu isyanları bastırmayı başardı.
Önce Sicilya, Fas ve Mısır sınırlarına kadar arazilerini genişletmeya koyuldu. Bu genişleme stratejisi Mısır'ı eline geçirmeyi de hedeflenmişti. Ubeydullah el Mehdi Mısır'a denizden hücum edebilmek için bir deniz donanması hazırlattı.
[[Sicilya]] adası 878'de Aglebiler tarafından Bizanslılardan ele geçirilmiş ve tipik bir Arap ülkesi olmuştu. Aglebiler devleti Ubeydullah el Mehdi tarafından ortadan kaldırılınca Sicilya'nın yönetilmesi de Fatımiler eline geçti. Belgelere göre Sicilya'daki ilk Fatımiler valisi Bin Ebu'l Favaris idi. Bu vali yerine 910'da Bin Ebu Hınzır tayin edildi. Bu vali Güney İtalya'daki limanlara ve sahil korsanlarına yaptığı hücumlarla ün yaptı. Fakat idaresinin halk için gayet zulümkar olması dolayısıyla 912'de [[Palermo]] ve [[Agrigento|Girgenti]]'de yaşayan müslümanlar bu vali aleyhine bir isyan çıkardılar. Fatimiler Halifesi Ubeydullah bu isyana bir çare olarak isyancılarla müzakerelere girişti ve adaya Ali bin ömer el-Balavi adlı bir yeni vali atadı. Fakat isyancılar bu valiyi kabul etmeyip yerine kendilerinin tercih ettikleri Bin Kurhup'u vali olarak idare etmesine yolaçtılar. Bin Kurhup'da efektif olarak idaresi altındna bulunan Sicilya adasının FatimilerFatımiler tabiliğinden çıkarttı ve AbbasıAbbasi Halifesi [[Muktedir (AbbasıAbbasi)|Muktedir]]'e bağlı olduğunu ilan etti. Fakat sonra [Agrigento|Girgenti]]'de yaşaynyaşayan BebrberBerber asıllılaraasıllılar diğer Araplarla birleşip Bin Kurhup'a karşı isyan çıkartıp onu tutukladılar ve idam edilmek üzere Ubeydullah el Mehdi'ye gönderdiler. Bundan sonra küçük isyanlar olmakla beraber Sicilya adası Fatımilerin bir valiliği olarak idare edildi.
913'de veliaht olan [[Kaim (Fatımi)|El -Kaim]] komutasında bir deniz filosunu Mısır'a gönderdi. Bu filo Mısır'ın güney AkdenisAkdeniz kıyılarına yöneldi. Önce (günümüzdeki [[Libya]]'da) [[Trablusgarp]] şehrinin eline geçirdi. Fakat sonra Mısır'daki Abbasiler valisinin direnişe geçeceği haberi gelince geri döndü.
914'de Libya'da Fatimiler Trablusgarp valisi olan Hubasa bin Yusuf komutasında bir ordu Libya'da doğuya doğru ilerledi. [[ŞirteSirte]] ve [[AçabiyyeAcabiyye]]'yi ellerine geçirdiler. 6 Şubat 914'de Barka ([[Bingazi]]) de FatimilerFatımiler eline geçti. Aynı yıl 7 Temmuz 914 veliaht El-Kaim komutasındaki büyük bir kara ordusu devlet merkezi olan Rakadda'dan ayrılarak Mısır'a askeri sefere geçti. Fakat Libya'da FatimiFatımiler valisi olan HubaşaHubasa bin Yusuf daha El -Kaim'in ordusu kendine yetişmeden verilen emirlere de uymuyarakuymayarak 200 gemilik bir filo ile 27 Ağustos 914'de [[İskenderiye]]'yi eline geçirdi. El -Kaim'in FatimilerFatımiler ordusu 4 Kasım'da ona İskenderiye'de yetişti. Fakat Fatımiler, Mısır'da Abbasiler valisinin merkezi olan Fustat'da doğru daha ilerlemekteyten Emir Munis komutanlığında Bağdad'dan gönderilen takviyelerle gayet güçlenmiş olan Abbasiler ordusu ile çatışmaya girmekten kaçındılar. El -Kaim ve Hubasa komutasındaki Fatimi orduları geri çekilmek zorunda kaldılar. Ama El -Kaim Barka (Bingazi)'de bir ordu birliği bıraktı.
Ubeydullah el Mehdi önce AğlabıAğlabi saray şehri olan [[Rakkada]]'yi merkezi yapmıştı. Sonradan Kayravan'dan 20 km kadar güney-doğuda olan bir sahilde kendi hükümdarlığı başşehri olarak kendi adını taşıyan [[Mehdiye]] adlıiadlı bir şehir kurdurdu. Bu şehrin mevkii Gabes Körfezi üzerinde (günümüzde [[SuşaSusa]] ve [[Sfaks]] arasındnaarasınsa bulunan) Gabes Körfezi üzerinde Endülüs'lu coğrafyacı el Bekri'nin sözleri ile denizi doldurma suretiyle elde edilen "suni bir platform" olan, yaklaşık 1.5 km< uzunlukta ve 0.75 km genişlikte küçük bir yarımada idi. Yeni şehrin sadece iki kale kapısı bulunmakta idi ve gayet derinkalın ve önce 8 (sonradan 8 daha eklenmiş) kulesi bulunan sarp surları vardı. Kale içinde saray, büyük evler, dükkanlar, depolar ve camiler bulunmaktaydı. Bu yarımadanın güney kısmına 916'da [[MahdiyeMehdiye Büyük Camiii]]] inşa edilmişti. Yedi yıl süren inşaat çalışmalrındançalışmalarından sonra Ubeydullah el MahdiMehdi yeni başkentinde yapılmış 20 Şubat 921'de yapılan büyük bir törenle ikametini nakletti. Bu şehrin nüfusu beklenenden çok çabuk büyüdü ve daha Halife hayatta iken nüfus şehir surları içine sığmaz oldu ve Ubeydullah el Mehdi bu şehirinşehrin yanına Zavıla adlı bir peyk şehir de inşaa ettirmek gerektiettirdi.
Yeni kurulan Mehdiye başkenti bir deniz limanı olup Mısır'a denizden bir istila hareketine üs ölmayaolmaya gayet elverişli idi.
919'da Fatimiler yine veliaht El_KaimEl-Kaim, komutasında bir orduFatımiler ordusu ile ikinci bir Mısır seferineseferi çıktı veyaptı. yeniYeni kurulan donanma da bu sefere katıldı. 5 Nisan 914'de ayrılan ordunun öncüleri 9 Temmuz 914'de İskenderiyye önlerine yetişti. El -Kaim İskenderiye'ye girmeden şehir kenarından geçerek Mısır içinde buluan Abbasiler valilik merkezi Fustat'a gitmeye karar verdi. Fakat Abbasiler filosuna karşı, FatimiFatımi ordusunu destekleyen Fatımiler filosu, içinde gayet deneyimli Bizans asıllı denizciler de bulunmasına rağmen, [[Rosetta]]'da yaptığı bir deniz savaşında mağlup düştü. Böylece Fatımiler ordusu için ıaseiaşe ve erzak tedariki imkansızlaştı. Fatımiler ordusu Fustas yakınlarına ilerleyenilerledi Fatimiler ordusuama Emir Munis komutasındaki Abbasiler ordusu birlikleri ile yapılan nisbeten ufak çarpışmalarda FatimilerFatımiler birlikleri arka arkaya yenildiler. Bunun üzerine bu ikinci Mısır seferinde de El -Kaim Fatımiler ordusunu Barka (Bingazi)'ye doğru geri çekmek zorunda kaldı.
Bu sefer Halife Ubeydullah el Mahdi İfrikiye'nin doğusundaki Mağrip arazilerinde uğraşmak zorunda kaldı. 922'de bu Mağrip arazilerine eline geçirmek için bir askeri sefer gönderdi. Bu arazilerde kendi bağlı bir emirlik kurdurdu ama bu atanan emir bu arazileri kontrol edemedi. İberik yarımadasındaki Kurtuba'daki [[Endülüs Emevileri]] bu bölgenin kuzeyinde ve Fas'daki [[İdrisiler]] bu bölgenin batısında ayaklanmalar çıkartarak FatimilerinFatımilerin bu bölgeyi tümüyle ellerine geçirmelerin mani oldular.
Ubeydullah el Mehdi 4 Mart 934'de Mehdiye şehrinde vefat etti. Yerine Fatımiler Halifesi olarak oğlu [[Kaim (FatimiFatımi)|El -Kaim bi Emirullah]] geçti.
== Kaynakça ==
| 