Çuvaşlar: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k dz
k imla
58. satır:
|dipnotlar =
}}
 
'''Çuvaşlar''' ('''Çăvaşsem'''), Orta [[İdil]] bölgesinde özerk [[Çuvaşistan]] Cumhuriyeti'nde yaşamakta olan, [[Çuvaşça]] konuşan yaklaşık 2 milyon nüfuslu bir [[Türk halkları|Türk halkıdır]]. [[Hristiyan|Ortodoks Hristiyan]] olan iki Türk halkından (diğeri [[Gagavuzlar]]) biridir.
 
Satır 67 ⟶ 66:
 
== Kökenler ==
Çuvaşların milat yıllarında Orta Asya'dan doğu Avrupa'ya göç eden [[Hunlar]], [[Hazar Kağanlığı|Hazalar]], [[Peçenekler]] [[Ön Bulgarlar|Bulgarlar]] gibi Türk toplulukları arasında yer aldıkları bilinmektedir.<ref>Emine Yılmaz, “Çuvaşlar ve Çuvaşça”, Türkler, c. 20, 110-118, Yeni Türkiye yay., Ankara2002.</ref> Bugün [[Ön Bulgarlar]]'ın konuştuğu [[Ogur Türkçesi]]'ni (Batı Türkçesi ya da([[Hunca|Batı Hunca]])) konuşan tek halk olan Çuvaşların kökeninin Ön Bulgarlar dağıldıktan sonra bugünkü [[İdil]] bölgesine yerleşen [[İdil Bulgarları]]'ndan geldiği öne sürülmektedirdüşünülmektedir. 2-.4. yüzyıllardan başlayarak bölgeye yerleşen çok sayıda Türk topluluğu ile birlikte bazı yerli [[Fin-Ugor]] halklarının da Türkleşip Çuvaşların etnik kökeninde yer aldıkları düşünülmektedir.<ref>A. N. Kurat 1949a: 782.</ref>
 
== Tarih ==
1237 yılında Moğol-Türk ordusunun [[İdil Bulgarları|İdil Bulgar]] devleti'ni yıkmışlardır. Daha sonra aynı bölgede kurulan [[Altın Ordu]] devletinin sınırları bugünkü [[Çuvaşistan]] topraklarını kaplıyordu. 14. yüzyılda Altın Ordu devleti parçalanmaya başlamış, 15. yüzyıl sıralarında ise [[Kazan Hanlığı]] bugünkü Çuvaşistan topraklarını içine alıyordu. Daha sonra Kazan Hanlığı Rus çarı [[Korkunç İvan]] tarafından 1552'de yıkılmıştır. Çuvaş adına da ilk defa 15. yüzyılın ilk çeyreğinde, Rus kaynaklarında rastlanmaktadır.<ref>Türkler: "Çuvaşlar ve Çuvaşça", Yeni Türkiye yayınları.2002</ref>
 
Bu tarihlerdentarihten sonra ellerindeki bütün topraklarını yitiren ve Ruslara haraç ödemek zorunda kalan yoksul Çuvaş köylüleri, daha önce uğraşmakta oldukları çiftçiliğiçiftçiliklerini bırakmak zorunda kalıpbırakıp işçilik ve taşımacılık yapmaya başlamışlardır. İş arayan Çuvaşların bir bölümü de Türkiye göç etmiştir.<ref>Sh. Akiner 1983: 71.</ref> 1650 yılında Moskova ve Çuvaşistan birleşmiş, Çuvaşistan toprakları 17. yüzyılda [[Simbirsk]] ve [[Kazan]] eyaletleri arasında paylaşılmıştır.<ref>J. R. Krueger 1961: 8-10.</ref>
 
=== Hristiyanlaşma ===
9. yüzyıl ileyılla birlikte daha sonra [[Altın Ordu]] devleti sıralarında çoğu Müslümanmüslüman olan Çuvaşlar, Rus egemenliği altında girdikten sonra hızla Hristiyanlaşmışlardırhristiyanlaşmışlardır. [[Tatarlar]]ınTatarların tersine Çuvaşların çoğu vaftiz olmuştur. Ruslar bu bölgede misyonerlik amacı ile İncil'i [[Çuvaşça]]'ya çevirmeye çalışmış, misyonerlere Çuvaşça gramer eğitimi vermek amacıyla 1769'da ilk Çuvaşça gramer hazırlanmıştır. [[Kazan Üniversitesi]] "Doğu dilleri fakültesi" dil alanındaki çalışmalara öncülük yapmış, 1836'da V. P. Vishnevskiy'in gramer ve sözlüğü yayımlanmıştır.
 
=== Çuvaş Cumhuriyeti ===
20. yüzyılın başlarında bugünkü Çuvaşistan bölgesinde hükümet karşıtı gelişmelerin yaşanması ile birlikte 1917'nin Mart ayında [[Çeboksarı]]'da bir [[Sovyet]] gücü oluşturulup 1918 yılının Mayıs ayında bütün Çuvaşistana yayıldı. Karşıt görüşler sivil savaş boyunca bu bölgede sürekli çatışma halindeydi ve sonunda [[Bolşevikler]] kontrolü kazandı. Bunun sonucunda 24 Haziran 1920 yılında [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği]] içerisinde Çuvaş Özerk Bölgesi oluşturuldu. 1925'te de adı ''Çuvaş Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'''ne (Çuvaş ASSR) dönüştürüldü.<ref>Sh. Akiner 1983: 71.</ref> 1990'dan sonra Sovyetler birliğinin dağılmasını ardına [[Rusya Federasyonu]] içerisinde ''Çuvaş Cumhuriyeti'' adını aldı.
 
 
== Ayrıca bakınız ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Çuvaşlar" sayfasından alınmıştır