Nehir: Revizyonlar arasındaki fark

'''Nehir''' ya da '''ırmak''', genellikle [[deniz]]lere, [[göl]]lere ya da bir başka büyük [[akarsu]]ya dökülen, özellikle genişliği ve taşıdığı su miktarı bakımından büyük akarsulara verilen genel isimdir.<ref>[http://tdkterim.gov.tr/seslisozluk/?kategori=yazimay&kelimesec=030886 TDK ırmak tanımı]</ref> BazıKimi durumlarda ise bir başka suya ulaşmadan yer altında kaybolduğu ya da tamamen kuruduğu da görülmektedir. Büyük akarsular nehir ya da ırmak olarak adlandırılırken daha küçükleri ise [[Çay (akarsu)|çay]] ve [[dere]] olarak adlandırılırlar.

NehirIrmak, [[su döngüsü]]nün önemli bir öğesidir. NehirlerdekiIrmaklardaki suyun temel kaynağı yağışlardır. Yağmur ya da kar yağışı ile yer yüzüne inen su [[yüzey akıntıları]], [[yer altı suları]] biçiminde nehirleri beslerken [[buzul]]lar gibi doğal kaynakların erimesiyle oluşan suları da bu kaynaklara ekleyebiliriz.<ref name="Britannica">[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/504801/river "river." Encyclopædia Britannica. 2008. Encyclopædia Britannica Online. 17 Nov. 2008]</ref> Nehirlerin doğduğu yere kaynak, denize döküldüğü yere [[ağız (akarsu)|ağız]] denir. Büyük ırmaklara katılan görece küçük ırmaklar genellikle ''kol'' diye adlandırılır.

Bir çay ile nehirırmak arasındaki fark açık ve net olarak tanımlanamamıştır. Çay dereden büyük amaancak ırmaktan küçük akarsu olarak<ref>[http://tdkterim.gov.tr/seslisozluk/?kategori=yazimay&kelimesec=013992 TDK'ya göre çay tanımı]</ref> tanımlansa da bu büyüklük kavramı görecelik göstermektedir. BazenKimileyin bu ayrım akarsunun üzerinde yapılan aktivitilereetkinliklere (taşımacılık, suyun ekonomikiktisadi değeri, çevreselçevrelik faktörler) göre belirlenebilir.

NehirlerdekiIrmaklardaki sukayıplarısu kayıpları nehir yatağından veya derindeki [[akifer]]den meydana gelen su sısıntıları ve kısmen de buharlaşma neticesinde olur.<ref name="Britannica"/> NehirlerdekiIrmaklardaki toplam su miktarı dünyadaki toplam su miktarının sadece küçük bir parçasını oluşturmaktadır;.

NehirlerIrmaklar, kaynaklarından başlamak üzere [[yer çekimi]]nin etkisiyle yokuş aşağı yönde akarak bu akışlarını bir deniz ya da göle ulaşıncaya kadar sürdürürler. Ancak [[kurak]] alanlarda nehirlerin sularının tamamını [[buharlaşma]] yoluyla kaybettiği durumlarda mevcuttur.Bazı Kimi durumlarda ise bir nehrin belli yerde yer altına girerek bazı kayaç türlerinin içinden yer altı suyu oluşturacak biçimde yoluna devam ettiği de olmaktadır. Yine bazıkimi nehirler insan eliyle yaratılmış edüstriyelsanayilik bölgelerde aşırı yoğun olarak kullanılmakta ve bu da nehrin sularının doğal akıntısına devam edemeden tükenmesine neden olabilmektedir. Dünya üzerimndeki suyun %97'si okyanuslarda bulunurken içilebilir su miktarının üçte biri ise kara buzullarında bulunmaktadır, ve geri kalanının neredeyse tamamı yer altı kaynaklarındadır. Göller içilebilir suyun sadece %0,5'lik bir kısmı içerirken nehir kanallarında bulunan suyun oranı ise bunun yarısı olan %0,025'tir ve bu da dünyadaki toplam su reservininrezervinin dört binde birine denk gelmektedir.<ref name="Britannica"/>

Bir nehrin suları genellikle [[Nehir yatağı|yatak]] dediğimiz doğal bir kanal içinde akar. BazıKimi büyük nehirler, özellikle [[ova]]lar gibi düz alanlarda akarken belli dönemlerdezamanlarda ya da sürekli olarak nehrin her iki kıyısından taşacak biçimde [[sel]] benzeri biçimde de akarlar. Nehrin başladığı yani kaynağının olduğu kısım yukarı nehir olarak adlandırılırken nehrin akış yönü doğrultusu ise aşağı nehir olarak adlandırılır.