Baba İlyas: Revizyonlar arasındaki fark

=== Fikirleri ===

Baba İlyas, Tanrı sevgisinin dinin katı kurallarıyla oluşmayacağını, bunu ancak insanın kendi sevgisiyle yaratabileceğini söylüyordu. Kadın-erkek ayrımına karşı çıkıyor, bütün insanların eşitliğini savunuyordu. Türkmenlerin o zamanki yaşamlarına son derece uygun olan ortak mülkiyete dayalı bir toplumsal düzen öneriyordu. [[Anadolu Selçuklu]] yönetimi altında kötü koşularda yaşayanlar arasında da çok sayıda izleyicisi vardı. Torunu Elvan Çelebi'nin sağladığı yeni bilgilerin ışığı atında İbn-i Bîbî'nin çelişkili ifadeleri tekrar değerlendirildiğinde Bâbâ'î isyânının asıl tertipçisinin [[Baba İshâk Kefersudî]] değil, Baba İlyas'ın kendisi olduğu anlaşılmaktadır.<ref>[[Ahmet Yaşar Ocak|Ocak, Ahmet Yaşar]] ''XII yüzyılda Anadolu'da Babâîler İsyânı,'' sahife 83-89, İstanbul, 1980.</ref>

=== Kayseri Kadılığı’na tâyini ===

Manevî bir hayat sürdüğü Amasya'nın Çat köyünde müridleri tarafından mucizeler yaratan çok saygın bir üst düzey azîz olarak görülmekteydi. [[Melik Gazi|Melik]] [[Dânişmendliler|Dânişmendiye]] devrinde ise bütün Anadolu’da meşhur olan Horasanlı Baba İlyas, “İbrahim Bey’in oğlu Yağ Basan Bey” zamanında Kayseri’ye kadı olarak atandı.

[[I. Alaeddin Keykubad|Birinci Âlâ’ed-Dîn Key-Kûbâd]] tahta geçtiğinde, Amas’ya Kadılığı’na Taky’ed-Dîn’i, Mes’udiye Müderrisliği’ne Tâc’ed-Dîn Yûsuf Tebrizî’yi, Hankah Mes’udiye Şeyhliği’ne de [[Ebu'l Vefâ|Tâc’ed-Dîn Ebû’l Vefâ Harezmî]]’yi atadı. [[Ebu'l Vefâ]]’nın ölümü üzerine de yerine onun hâlifelerinden Kayseri Kadısı ve [[Şia|Şîʿa]]-i [[Bâtıni]]yye’nin en meşhurlarından olan [[Babâîler]] pirî Şücâ’ed-Dîn Ebû’l Bekâ Baba İlyâs Horasanî’yi tâyin etti.

{{Ayrıca bakınız|Alevî-Bâtınîlik tarihi|Anadolu Selçukluları devrinde Alevîler|Alevî-Bâtınîliğin tarihi devirleri}}

=== Baba İlyâs’ın i'dam edilmesi ===

Mürîdi [[Baba İshâk Kefersudî]]'nin topladığı göçebe [[Türkmenler]]'den oluşan ordusu ile [[Malatya]]'da ''"Selçuklu Valisi Muzaffer’ûd-Dîn Ali Şîr"'' kuvvetlerini bozguna uğratmasının ve ordusu ile [[Amasya]] üzerine yürümesinin ardından Selçuklular aleyhine vuku bulan tüm bu olumsuz gelişmelerin yegâne müsebbibi olarak algılanan "Baba İlyâs" ''"[[Amasya]]'daki Selçuklu Ordusu Komutanı Mübâriz’ûd-Dîn-i Armağanşâh"'' tarafından i'dam edildi.<ref>İbn-i Bîbî, ''El-Evâmir’ûl-‘alâ’iyye,'' sahife 498-499.</ref>

Baba İlyâs'ın bu hareketle başlatmış olduğu tasavvufî-dinî hareket , asıl onun ölümünden sonra oğlu ''"Muhlis Paşa"'' ve diğer hâlifeleri aracılığıyla Anadolu'nun dört bir yanına yayılmış, [[Osmanlı Devleti]]'nin kuruluşu döneminde ''"Abdalân-ı Rûm Hareketi"'' ve nihâyetinde de Bektâşîliği ortaya çıkarmış, XVI. yüzyılda da kendilerine [[Kızılbaş]] ve [[Râfızî]] adı verilen toplulukların doğmasına vesile olmuştur.

{{Ayrıca bakınız|Anadolu Alevîliği|Râfızîlik|Kızılbaşlık|Hurûfîlik|Bektâşîlik|Osmanlı Devleti'nin kuruluş devrinde Alevîler}}

== Kaynakça ==

{{Kaynakça}}