Hint deniz seferleri: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Kahve6 (mesaj | katkılar)
k clean up AWB ile
5. satır:
 
== Arka plân ==
[[Vasco de Gama]]'nın 1498 yılında [[Afrika]]'nın güneyini dolaşarak, [[Atlas Okyanusu]]'ndan [[Hint Okyanusu]]na geçmesinden sonra, [[Portekiz]]liler Hint Okyanusunda güçlü bir donanma oluşturmuş, [[Kızıldeniz]] ve [[Basra Körfezi]]'nin Hint Okyanusuna açılan ağızlarının denetimini ele geçirmiş, o zamana kadar Güney Asya mallarının Avrupa’ya ulaşmasında önemli rolü olan [[Baharat yolu]]'nu işlevsiz bırakmışlardı.
 
1517 yılında [[I. Selim]]'in [[Mısır]]'ı, 1538 yılında [[Kanuni Sultan Süleyman]]'ın [[Irak]]'ı ele geçirmesinden sonra, Osmanlı İmparatorluğu Kızıldeniz ve Basra körfezi kıyılarına ulaşmış, fakat deniz hakimiyetini sağlayamamıştı. Bu sebepten, Osmanlı imparatorluğu Portekiz'in Hint Okyanusu'ndaki egemenliğini sınırlamak istiyordu.
 
Öte yandan [[Hindistan]]'ın batısındaki [[Gucerat Sultanlığı]] da Osmanlı İmparatorluğu'ndan Portekizlilere karşı yardım talebinde bulunuyordu.
 
1538 yılından itibaren bir Osmanlı donanması Hint Okyanusuna gönderildi ve okyanusta Osmanlı Portekiz savaşları başladı. Bu seferlerde donanma komutanına Hint kaptanı (veya Mısır kaptanı) deniliyordu. Seferler Hint kaptanının adıyla belirlenen dört ayrı aşamada devam etti. (Kimi tarihçiler bu savaşlardan sonraki Açe seferini de Hint seferinin devamı sayarlar.)
15. satır:
== Seferler ==
=== Hadım Süleyman Paşa yönetimindeki 1. sefer ===
Osmanlı İmparatorluğu Akdeniz'de büyük bir donanmaya sahipse de, bu donanmanın Kızıldeniz'e geçirilmesi mümkün değildi. Bu sebeple Hint kaptanlığına atanan [[Hadım Süleyman Paşa]] [[Süveyş]] tersanelerinde 76 parça gemi yaptırdı ve Kızıldeniz üzerinden Hindistan'a hareket etti. (Bu gemilerin kerestesi Alanya'dan İskenderiye'ye gönderilmişti.) Süleyman Paşa önce Kızıldeniz güneyinde (bugünkü [[Yemen]]'de) bulunan [[Aden]]'i [[Aden'in Fethi|ele geçirdi]]. Daha sonra [[Arap Yarımadası]]'nın ve [[İran]]'ın güney kıyılarını izleyerek Hindistan’a gitti.
 
Ne var ki, Osmanlı donanmasını davet eden Gucerat Sultanı [[Bahadır Şah (Gucerat Sultanı)|Bahadır Şah]] ölmüş, yerine gelenler ise Portekiz ile anlaşmışlardı. Süleyman Paşa Kuzey Batı Hindistan’da [[Diu, Hindistan|Diu]] kalesini ele geçirmek için bazı girişimlerde bulunduysa da, Portekizlilerin kaleye yardıma gelmeleri üzerine geri döndü.
 
Süleyman Paşa'nın asıl faaliyetleri Yemen'de oldu. Yemen'in bir bölümünü ele geçirdi. Kendisinin Hint kaptanlığından alınmasından sonra, diğer komutanlar Yemen'in tamamını ele geçirdiler. Hatta, bunlardan [[Özdemir Paşa]] sonraki yıllarda Kızıldeniz'de karşı yakaya geçip, [[Habeşistan]] kıyılarını ele geçirmeye başladı. (Yaklaşık olarak bu günkü [[Sudan]] ve [[Eritre]] kıyı bölgeleri)
 
=== Piri Reis yönetimindeki 2. sefer ===
Süleyman Paşa’dan sonra Portekizlilerin Kızıldeniz'e yeniden hakim olmak için Kızıldeniz kıyılarında bazı baskınlar (Süveyş, [[Cidde]], Aden vb.) yaptılar. Portekiz'e karşı ikinci sefer için [[Piri Reis]] görevlendirildi. 1551 yılında o sırada 86 yaşında olan Piri Reis yeni bir donanmayla Kızıldeniz'e açıldı ve Portekiz faaliyetlerine son verdi. Daha sonra Hint Okyanusuna açılan Piri Reis [[Basra]] körfezinin ağzındaki 1507 yılından beri Portekiz hakimiyetinde olan, fakat halkı Müslüman olan [[Hürmüz]] adasını kuşattı.(Bu ada günnümüzde İran yönetimindedir.) 1552 yılında adayı yağmalayan Piri Reis daha sonra Basra'ya geldi. Ancak güçlü bir Portekiz donanmasının geldiğini öğrenince, donanmayı Basra’da bırakıp, kendisine ait üç gemi ile geri döndü. Ne var ki, bu durum büyük tepki doğurdu ve görevden alındı. Mısır’a döndükten sonra bir süre sonra 1554 yılında İstanbul’dan gelen emir gereği idam edildi.
 
=== Koca Murat Reis yönetimindeki 3. sefer ===
36. satır:
[[Kategori:Osmanlı-Portekiz Savaşları]]
[[Kategori:16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu]]
[[Kategori:VikiProje Tarih kaynak bekleyen maddeler]]