Vikipedi

Salmanlı, Kozan: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Salmanoglu01 (mesaj | katkılar)
36 değişiklik
Salmanoglu01 (mesaj | katkılar)
36 değişiklik
585. satır:
<nowiki> </nowiki> MEZARLIKLLAR MEZARLAR HAYVAN VE İNSANLAR TARAFINDAN ÇİĞNENMEMESİ İÇİN
ÇİTLERLE ÇEVRİLMİŞ MEZARLIKLARDA YETİŞEN AĞAÇLARI KESMEK VE BUDAMAK İİYİ
<nowiki> </nowiki>SAYILMAMAKTADIR.'''''<nowiki/>'''''
* HARLI (DEFNELİ) DEDE ZİYARET YERİ
 
<nowiki> </nowiki>HARLI DEDE, ESKİ İTİBAR VE ÖNEMİNİ KISMEN YİTİRSE DE, İNSANLARIN HALEN ŞİFA UMUDUDUR.
 
<nowiki> </nowiki>SALMANLI, KIZLARSEKİSİ VE GÖKGÖZ KÖY SINIRLARININ KESİŞİM NOKTASINDA,
SALMANLI KÖYÜNÜN GÜNEYİNDEN GEÇEN SARIPINAR DERESİNDE BULUNUR.
 
<nowiki> </nowiki>KAYSERİ NİN YAHYALI, ADANA NIN İMAMOĞLU İLÇELERİ ARASINDA KALAN BÖLGE
SAKİNLERİNCE ŞİFA VE DİLEK UMUDUYLA ZİYARET EDİLEN, TARİHSEL BİR KÜLT
MERKEZİDİR.
 
<nowiki> </nowiki>DEFNE, BÖLGEDE HAR OLARAK İSİMLENDİRİLDİRİLDİĞİNDEN,
 
<nowiki> </nowiki>HARLI DEDE’NİN GÜNLÜK DİLDEKİ KARŞILIĞI “DEFNELİ DEDE” DİR.
 
<nowiki> </nowiki>BİR ZAMANLAR DEVASA BİR DEFNE VE ÇINAR AĞACININ KÖKLERİNDEN ÇIKAN
KAYNAK SUYUNUN OLUŞTURDUĞU VE DERE YATAĞINDAKİ DİĞER AĞAÇLARINDA
PERDELEYEREK SÜSLEDİĞİ,
<nowiki> </nowiki>YAKLAŞIK 50 METRE KARE BÜYÜKLÜĞÜNDE, CENNETTEN BİR BANYOYA MİSAL GÜZELLİKTEYMİŞ.
 
<nowiki> </nowiki>YAŞLI DEFNE 1970 Lİ, DEV ÇINAR AĞACI İSE, 1980 Lİ YILLARDA KÖYLÜLER TARAFINDAN KESİLMİŞ,
 
<nowiki> </nowiki>ZİYARET YERİNİN ESKİ GÜZELLİĞİNDEN GERİYE SADECE BU TASVİR KALMIŞ.
 
<nowiki> </nowiki>ZİYARET, DEFNE AĞACI, KAYNAK SUYU, HURİ KIZI (SU PERİSİ) OLMAK ÜZERE SOMUT, SOYUT ÖĞELERE SAHİPTİR.
 
<nowiki> </nowiki>HARLI DEDE ZİYARETİ İLE İLGİLİ BİRÇOK MİSTİK HİKAYE ANLATILIR.
 
<nowiki> </nowiki>ANCAK, KÖYÜN YAŞLILARINININ ORTAK ANLATIMINA GÖRE, HARLI DEDE NİN BAŞLANGICI İKİ MİSTİK OLAYA DAYANIR.
 
<nowiki> </nowiki>BİRİNCİ HİKAYE;
 
<nowiki> </nowiki>BİLİNMEYEN BİR TARİHTE GÖZLERİ GÖRMEYEN
<nowiki> </nowiki>İHTİYAR BİR DEDE DEFNE AĞACININ GÖLGESİNDE DİNLENİRKEN, SERİNLEMEK
AMACIYLA DEFNE AĞACININ KÖKLERİNDEN ÇIKAN SUYLA YÜZÜNÜ YIKAR VE BUNUN
ÜZERİNE GÖZLERİ GÖRMEYE BAŞLAR.
 
<nowiki> </nowiki>İKİNCİ HİKAYE;
 
<nowiki> </nowiki>ZİYARETİN KAYNAK SUYUYLA ÇALIŞTIRILAN DEĞİRMENE GELEN SU BİR GÜN ANİDEN KESİLİR.
 
<nowiki> </nowiki>DEĞİRMENCİ SORUNUN NEDENİNİ ÖĞRENMEK İÇİN SUYUN KAYNAĞINA GELDİĞİNDE,
DEĞİRMENE GİDEN SUYUN HURİ KIZLARI YANİ MİTOLOJİK SU PERİLERİ TARAFINDAN
<nowiki> </nowiki>ENGELLENDİĞİNİ GÖRÜR.
 
<nowiki> </nowiki>DEĞİRMENCİ KIZLARDAN BİRİNİ KOLUNDAN YAKALAR DİĞER KIZLAR İSE DEFNE AĞACININ KÖK KISMINDA BULUNUN,
 
<nowiki> </nowiki>SUYUN ÇIKTIĞI DELİKTEN YER ALTINA KAÇARLAR.
 
<nowiki> </nowiki>DEĞİRMENCİNİN YAKALANAN KIZ,
 
<nowiki> </nowiki>- “İNSANOĞLU BENİ BIRAK YOKSA BENİ ÖLDÜRÜRLER” DİYE YALVARIR.
 
<nowiki> </nowiki>BUNUN ÜERİNE DEĞİRMENCİ HURİ KIZINI BIRAKIR VE HURİ KIZI DİĞER KIZLARIN GİBİ SUYUN GÖZÜNDEN YER ALTINA KAÇAR.
 
<nowiki> </nowiki>DEĞİRMENCİ ŞAŞKIN ŞEKİLDE HAVUZUN BAŞINDA BEKLERKEN, SUYUN KAYNAĞINDAN BİR SÜRE KANLI BİR SU AKAR.
 
<nowiki> </nowiki>BU İKİ MİSTİK HİKAYEDEN BAŞKA 1960 LI YILLARDA YAŞANDIĞI RİVAYET EDİLEN ÜÇÜNCÜ BİR HİKAYE DAHA ANLATILIR.
 
<nowiki> </nowiki>BU HİKAYEYE GÖRE İSE,
 
<nowiki> </nowiki>SALMANLI KÖYÜNDEN SAİT GÜNER İSİMLİ BİR KİŞİ HARLI DEDE SUYUNDA YIKANMAK İÇİN ZİYARET YERİNİN HAVUZUNA GİRER,
 
<nowiki> </nowiki>HURİ KIZLARI YANİ SU PERİLERİ SAİT GÜNERİ ALARAK SUYUN KAYNAĞINA, YER ALTINA GÖTÜRÜRLER.
 
<nowiki> </nowiki>AİLESİ VE KÖYLÜLER BU KİŞİDEN BİR HAFTA KADAR HABER ALAMAZ.
 
<nowiki> </nowiki>BİRKAÇ GÜN SONRA SAİT GÜNER EVİNE DÖNER VE YAŞADIĞI OLAYI EŞİNDEN BAŞKA KİMSEYE ANLATMAZ.
 
<nowiki> </nowiki>YILLAR SONRA SAİT GÜNER VEFAT EDER VE EŞİ BU OLAYI KÖYLÜLERE ŞÖYLE ANLATIR;
 
<nowiki> </nowiki>SAİT AMCANIZI HARLI DEDE DEKİ HURİ KIZLARI YER ALTINA GÖTÜRÜP ONU MİSAFİR ETMİŞLER,
 
<nowiki> </nowiki>ORASI AYRI BİR DÜNYAYMIŞ, HURİ KIZLARI SAİT AMCAYI BIRAKMADAN GÖRDÜKLERİNİ KİMSEYE ANLATMAMASI İÇİN TEMBİHLEMİŞLER.
 
<nowiki> </nowiki>BU ÜÇ MİSTİK HİKAYEYE BENZER BİR KAÇ TANE DAHA BENZER HİKAYE VE AMANSIZ HASTALIKLARA ŞİFA OLDUĞUNA DAİR RİVAYETLER
 
<nowiki> </nowiki>SALMANLI VE CİVAR KÖYLERDE YILLARCA DİLDEN DİLE ANLATILIR, ANLATILIKÇA DA HRLI DEDE NİN ÜNÜ BÜYÜR.
 
<nowiki> </nowiki>ANCAK, 1980 Lİ YILLARLA BİRLİKTE ANADOLUNUN GENELİNDE YAYGIN OLAN BU TÜR ZİYARET YERLERİ,
 
<nowiki> </nowiki>İSLAMA AYKIRI BATIL İNANÇ MERKEZLERİ OLDUĞU GEREKÇESİYLE YOĞUN BİR
NEGATİF PROPAGANDAYA MARUZ KALMIŞ BU FURYADAN HARLI DEDE DE NASİBİNİ
ALMIŞ VE ESKİ ÖNEMİNİ YİTİRMİŞTİR.
 
<nowiki> </nowiki>BU OLUMSUZ PROPOGANDALARA RAĞMEN, KÖKLÜ BİR TARİHE SAHİP OLAN HARLI DEDE NİN ZİYARETÇİSİ AZALSADA TÜKENMEMİŞTİR.
 
<nowiki> </nowiki>BUGÜN ZİYARET KÜLTÜNÜN RİTÜELLERİNDEN HEMEN HEMEN ESER KALMASA DA SALMANLI VE CİVAR KÖY SAKİNLERİNİN ANLATIMI IŞIĞINDA,
 
<nowiki> </nowiki>HARLI DEDE RİTÜELLERİNİ İNCELEDİĞİMİZDE, ANADOLUNUN VE AKDENİZ
ÜLKELERİNİN GENELİNDE GÖRÜLEN ZİYARET RİTÜELLERİYLE BENZER OLDUĞUNU
GÖRÜRÜZ.
 
<nowiki> </nowiki>BAŞTA CİLT HASTALIKLARI OLMAK ÜZERE HER TÜRLÜ DERMANSIZ DERDİN
 
<nowiki> </nowiki>VE DİLE DÖKÜLMEZ DİLEKLERİN ARANDIĞI HARLI DEDE YE HOROZ VE KEÇİ GİBİ ÇEŞİTLİ HAYVANLAR ADAK OLARAK SUNULUP,
 
<nowiki> </nowiki>BUZ GİBİ SULARINDA YIKANILIR, YEDİ ADET DEFNE MEYVESİ ŞİFA UMUDUYLA YUTULURMUŞ.
 
<nowiki> </nowiki>YAŞLI KÖYLÜLERİN ANLATIMINA GÖRE, YIKANMA İŞLEMİ BİTTİĞİNDE,
<nowiki> </nowiki>“ARILIK, DURULUK, ENLİK SONLUK”
 
<nowiki> </nowiki>ŞEKLİNDE BİR DUA OKUNMASI DA BU ZİYARETİN OLMAZSA OLMAZLARINDANMIŞ.
 
<nowiki> </nowiki>DİLEKLER İÇİN İSE YAŞLI DEFNE AĞACININ DALLARINA RENKLİ BEZLER
BAĞLANIP, HAVUZA BOZUK PARA VE BONCUK ATARAK UMUTSUZLUKLAR UMUDA
DÖNDÜRÜLMEYE ÇALIŞILIRMIŞ.
 
<nowiki> </nowiki>1942 DOĞUMLU REMZİ YÜCE ; YAŞLI
DEFNE 1970 Lİ YILLARDA KESİLİP YAKACAK ODUN HALİNE GETİRİLMEK İÇİN
PARÇALARA AYRILDIĞINDA, DEFNENİN YAŞLI BEDENİN OYUK VE ÇATLAKLARINDAN
YUNAN DÖNEMİNE AİT SİKKELER ÇIKTIĞINI ANLATIYOR.
 
<nowiki> </nowiki>YUNAN SİKKELERİNİN 2000 YILLIK BİR GEÇMİŞİ OLDUĞUNA GÖRE
 
<nowiki> </nowiki>BU ZİYARET YERİ EN AZ 2000 YILLIK, ŞİFA VE DİLEK UMUDUYLA ZİYARET EDİLEN BİR YER OLMALI.
 
<nowiki> </nowiki>HARLI DEDE ZİYARET YERİNDE DEFNE AĞACINDAN DAHA FAZLA SAYIDA VE GÖRKEMLİ ÇINAR AĞAÇLARI OLMASINA RAĞMEN,
 
<nowiki> </nowiki>ZİYARET YERİNE ÇINAR DEĞİLDE DEFNE AĞACI NEDEN İSİM OLMUŞTU?
 
<nowiki> </nowiki>BURADA BİR MEZAR OLMADIĞINA GÖRE BU DEDE KİMDİ? DEDE SÖZCÜĞÜ BURADA AİLE BÜYÜĞÜ ANLAMINDA MI KULLANILMIŞTI?
 
<nowiki> </nowiki>SALMANLI KÖYLÜLERİNİN CENAZE SULARINDA VE MEZARLARDA DEFNE YAPRAKLARI
<nowiki> </nowiki>KULLANMASININ NEDENİ HARLI DEDE DEN Mİ KAYNAKLANIYORDU?
 
<nowiki> </nowiki>DEFNE AĞACININ MİTOLOJİK KÖKENİNE BAKTIĞIMIZDA, DAFNİ YANİ DEFNE, NEHİR TANRISI PENEUSUS’UN KIZIDIR
 
<nowiki> </nowiki>VE SU PERİSİ OLARAK BİLİNİR. (HARLI DEDE NİN SUDA YÜZEN HURİ KIZLARINI HATIRLAYIN)
 
<nowiki> </nowiki>BİRGÜN GÜNEŞİN, ŞİİRİN VE ATEŞİN TANRISI APOLLON GÜZELLER GÜZELİ DEFNEYE AŞIK OLUR.
 
<nowiki> </nowiki>APOLLON’DAN ÇARESİZCE KAÇAN DEFNE BABASINA, KENDİSİNİ AĞACA DÖNÜŞTÜRMESİ İÇİN YARDIM İSTER.
 
<nowiki> </nowiki>NEHİR TANRISI PENEUSUS, KIZI DEFNEYİ BUGÜNKÜ BİLDİĞİMİZ DEFNE AĞACINA DÖNÜŞTÜRÜR.
 
<nowiki> </nowiki>O GÜNDEN SONRA YUNAN VE ROMA SİKKELERİNDE MOZAİK VE HEYKELLERDE DEFNE
YAPRAKLARI KRALLARIN, ŞAİRLERİN VE HEKİMLERİN TACI OLARAK RESMEDİLİR.
 
<nowiki> </nowiki>ŞİMDİ BİZİM HARLI YANİ DEFNELİ DEDEYE, BU YUNAN MİTİNİ UYARLADIĞIMIZDA,
 
<nowiki> </nowiki>HARLI DEDENİN SUYU, DEFNENİN BABASI NEHİR TANRISI PENEUSUSA,
 
<nowiki> </nowiki>HAR YANİ DEFNE AĞACI İSE, PENEUSUSUN KIZINA VE DEĞİRMENCİNİN YAKALADIĞI SU PERİSİNE DENK DÜŞER.
 
<nowiki> </nowiki>İLGİNÇ BENZERLİK BUNUNLA DA SINIRLI DEĞİL,
 
<nowiki> </nowiki>YİNE YUNAN MİTOLOJİSİNDE
<nowiki> </nowiki>BİR ŞİFA TANRISI VAR ADI ASKLEPİOS ANTİK ÇAĞIN İLK HASTANELERİ YANİ ASKLEPİONLARI KURAN TANRI.
 
<nowiki> </nowiki>SEMBOLÜ İSE, BABASI APOLLONUN AŞIK OLDUĞU İÇİN KOVALADIĞI DEFNE AĞACI.
 
<nowiki> </nowiki>ŞİFA ARAMAK İÇİN ZİYARET EDİLEN HARLI DEDENİN DEFNE AĞACI, BU DEFA DA ŞİFA TANRISININ SEMBOLÜ OLARAK KARŞIMIZA ÇIKTI.
 
<nowiki> </nowiki>ANCAK HEPSİ BU KADAR DA .DEĞİL,
 
<nowiki> </nowiki>BİRDE ŞİFA TANRISI ASKLEPİOSUN HYGİEİA ADINDA BİR KIZI VAR.
 
<nowiki> </nowiki>BU HYGİEİA BUGÜN TEMİZLİK VE SAĞLIKTA SIKÇA KULLANDIĞIMIZ YUNANCA SAĞLIK ANLAMINA GELEN, HİJYEN SÖZCÜĞÜNÜN ATASI.
 
<nowiki> </nowiki>ŞİFA TANRISI ASKLEPİOS ADINA KURULAN ANTİK SAĞLIK MERKEZLERİ OLAN ASKLEPİONLARA ŞİFA AMACIYLA GELEN ZİYARETÇİLERİN
 
<nowiki> </nowiki>ASKLEPİONLARIN BAHÇESİNDE BİR GECE KALIP, HOROZ KESMELERİ BU DEHŞET BENZERLİĞİN TACI OLSA GEREK.
 
<nowiki> </nowiki>BU İKİ MİTOLOJİK HİKAYEYİ HARLI DEDE YE UYARLADIĞIMIZDA,
 
<nowiki> </nowiki>HARLI DEDE NİN SUYU NEHİR TANRISI PENEUSUS VE ŞİFA TANRISI ASKLEPİOSU,
 
<nowiki> </nowiki>HAR YANİ DEFNE İSE, NEHİR TANRISININ DEFNE AĞACINA DÖNÜŞTÜRÜLEN SU PERİSİ KIZINI
 
<nowiki> </nowiki>VE ŞİFA TANRISININ KIZI SAĞLIK VE TEMZİLİK ARINMA ANLAMINA GELEN HİJYENE DENK DÜŞÜYOR.
 
<nowiki> </nowiki>BU ARADA, “ARILIK, DURULUK, ENLİK, SONLUK” DUASINI HATIRLAMAKTA FAYDA VAR.
 
<nowiki> </nowiki>BU ASKLEPİOSUN KIZI HİJYENE ATFEN YAPILAN BİR DUA OLSA GEREK.
 
<nowiki> </nowiki>SONUÇ OLARAK,
 
<nowiki> </nowiki>SALMANOĞLU SİZDEN ÖNCE KİMLER VARDI BU DAĞLARDA
<nowiki> </nowiki>NE DERLERDİ SALMANLIYA,SALDAŞINA O ÇAĞLARDA
<nowiki> </nowiki>HAÇ ÇOBANDAN, GURBADAN GELEN KİMDİR ŞU SAĞLARDA
<nowiki> </nowiki>ATASINA GAVUR DİYİP, SÖVEN VAR MI BU DAĞLARDA
 
<nowiki> </nowiki>HARLI DEDE VEYA DEFNE DEDE KÜLT MERKEZİNİN DERİN KÖKLERİ
<nowiki> </nowiki>BİZE ŞUNU ANLATIR, BİZ ANADOLUYUZ.
 
''' VE SÖZ ŞİİRİN;<br>
<br>
<nowiki> </nowiki>YUMADI MI BİR İHTİYAR HAR DİBİNDE YÜZÜNÜ<br>
<nowiki> </nowiki>AÇMADIN MI HARLI DEDE, O GÖĞ RENKLİ GÖZÜNÜ<br>
<nowiki> </nowiki>KÜSÜLÜSÜN VERDİ DİYE SAİT EMMİ SIR SÖZÜNÜ<br>
<nowiki> </nowiki>BİR HAR İLE BİR SU SANDI BİLEMEDİ MİLLET ÖZÜNÜ'''
* '''<br>
<br>
<nowiki> </nowiki>HARLI DEDE HARLI DEDE GELMEZ OLDUN ARTIK DİLE<br>
<nowiki> </nowiki>SENDEN BULMUŞ ŞİFASINI SÖZ BİLMEYEN DİLSİZ BİLE<br>
<nowiki> </nowiki>METH EDERDİ ZİYARETÇİN ELDEN ELE DİLDEN DİLE<br>
<nowiki> </nowiki>BU DESTANI OKUSALAR GELİRMSİN DEDE DİLE<br>
'''
* '''<br>
<nowiki> </nowiki>ÇAPUT BAĞLARMIŞ DALINA ÖMÜRLERİN BAHARINDA<br>
<nowiki> </nowiki>BÜTÜN KÖYLÜ DİLEK TUTMUŞ SIRLI DEVRİN ZAMANINDA<br>
<nowiki> </nowiki>OLSAN BİLE HARLI DEDEM İREM BAĞIN ŞARABINDA<br>
<nowiki> </nowiki>YANACAKMIŞ SENİ SEVEN CEHENNMİN O NARINDA<br>
'''
* '''<br>
<nowiki> </nowiki>YARDILAR MI HARLI DEDEM TOPRAK DENE O KARNINI<br>
<nowiki> </nowiki>EMDİLER Mİ HURİ YÜZEN DERDE DERMAN O KANINI<br>
<nowiki> </nowiki>DEŞSENİZ DE EMSENİZ DE ALAMAZSINIZ CANINI<br>
<nowiki> </nowiki>GÜN GELİR DOĞA ALIR, KOMAZ MAZLUMUN AHINI<br>
'''
* '''<br>
<nowiki> </nowiki>TALİH KÖSE<br>
<nowiki> </nowiki>OZAN EVRAN<br>
<nowiki> </nowiki>ADANA<br>
<nowiki> </nowiki>2011''<nowiki/>'''''
== Coğrafya ==
'''1- TABİİ ÇEVRE<br>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Salmanlı,_Kozan" sayfasından alınmıştır