III. Ağa Han: Revizyonlar arasındaki fark

{{Coord|24.088254|32.878722|display=title}}{{Şiilik}}

'''III. Ağa Han''', asıl adı '''Sultan Sır Muhammed Şah''' ([[2 Kasım]] [[1877]]-[[11 Temmuz]] [[1957]]), [[Şiilik|Şiiliğin]] Nizari [[İsmailik|İsmaili]] tarikatının imamı, [[II. Ağa Han]]'ın tek oğlu olan III. Ağa Han [[1885]]'te babasının yerine geçmiştir.

== Kişiliği ve yaşamı ==

[[Büyük Britanya]]-[[Hindistan]]ı'nın toprağı olan [[Karaçi]]'de [[II. Ağa Han]] ile onun Üçüncü hanımı ve [[Kaçar Hanedanı]]'ndan [[Feth Ali Şah Kaçar]]'ın torunu olan Newab A'liye Şemsül-Mülük'ün evlâdı olarak dünyaya geldi.<ref name="Daftary-Ismailis">{{cite book | title=The Ismā‘īlīs: Their History and Doctrines| last=Defteri| first=Ferhad| year=1990| pages=518| publisher=Cambridge University Press| location=Cambridge |isbn=0-521-42974-9}}</ref> [[İran]] [[Kaçar Hanedanı]] şah sülalesinden gelen annesinin gözetimi altında, sadece [[İslâm]] [[Dîn]]î ve Doğu tarzı bir eğitim almakla yetinmeyen III. Ağa Han, babasının almasına müsaade edilmeyen kuvvetli bir [[Avrupa]]î tarzı Batı eğitimi alma olanağına da erişti. Ayrıca, [[Eton College]] ile [[Cambridge Üniversitesi]]'ne de devam etti.<ref>"Aga Khan, Fashionable Londoner, Holds Enormous Power in Islam", The New York Times,8 July 1923, p. XX5.</ref>

Kendi cemaatinin sorunlarıyla yakından ilgilenen III. Ağa Han, aynı zamanda tüm Hindistan Müslümanlarının önderi haline geldi. Hindistan'daki Müslüman azınlığın çıkarlarının korunup durumlarının iyileştirilmesi amacıyla [[1906]]'da genel vali Lord Minto'yu ziyaret eden [[Müslüman]] temsilcilere başkanlık etti. [[1909]]'daki Morley-Minto reformları Hint Müslümanlarına ayrı seçim hakkı getirdi. [[Tüm Hint Müslümanları Birliği]]'nin ilk yıllarında başkanlığını yürüten III. Ağa Han,<ref>{{cite book|author=John Keay|title=India: A History|url=http://books.google.com/books?id=3aeQqmcXBhoC&pg=PA468|year=2001|publisher=Grove Press|page=468}}</ref> [[Aligarh]]'daki Müslüman okulunun üniversiteye dönüştürülmesi için bir fon kurulmasına önayak oldu; bu amacı [[1920]]'de gerçekleşti.

 

{{ayrıca bakınız|Halifeliğin kaldırılması}}

==== Hindistan Hilâfet Hareketi ====

''"III. Ağa Han"'' 1923 yılında Hindistan'da ''"Hilâfet Hareketi"'' adı verilen bir teşkilât oluşturdu. Tüm dünyadaki [[Alevî]]-[[Bâtınî]]lerinin mukaddes [[Dâ’î]]-i Â'zamlığı makâmının sahibi olması nedeniyle, şimdi boşalmış olan bu "Siyâsî-Hilâfet" makâmın geleceği ile de yakınen ilgilenmeğe başlamıştı. Maksadı Hilâfeti savunmak olan bu teşkilat Londra'da birçok girişimlerde bulunmuş ve [[Hilâfet]]'in bir şekilde devam etmesini savunmuştu. Ayrıca, [[Hilâfet]] taraftarı fikirlerini [[İsmet Paşa]]'ya gönderdiği bir mektubunda dile getirmiş ve [[Hilâfet]]'in kaldırılmasının İslâm birliğini zedeleyeceği yönündeki fikirlerini açarak [[İsmet Paşa]]'yı [[Hilâfet]]'in devam ettirilmesi hususunda iknâ etmeğe uğraşmıştı. O zamana kadar hep ''"Batı"'' taraftarı olarak tanınan ''"III. Ağa Han"'' ortaya koymuş olduğu bu tavrıyla ortaya çıkan bir ''"İslâm-Batı"'' çekişmesi/sürtüşmesi sürecinde ilk defa ''"Batılıları"'' memnûn etmeyen bir tavır içine girmiş oldu.

* [http://www.ismaili.net/histoire/history08/history827.html Ayrıca bakınız: Nizârî-İsmâilî Net]

''"III. Ağa Han"'', hem [[Alevî]]-[[Nizârî]] [[Hindistan]] Müslümanlarının "Sahib-i Â'zamı" olması, hem de [[Fâtımîler Hâlifeliği]] Hanedânı soyundan gelmesi fırsatını değerlendirerek [[Alevî]]-[[Nizârî]] [[Hindistan]] Müslümanları [[Hilâfet]] Hareketi'nin önderliğini de üstlenerek, kendi temsil ettiği [[Nizârî]] [[İsmâilîyye]] mezhebine bağlı olan Müslümanlar nezdindeki konumunu güçlendirmişti.

{{ayrıca bakınız|Alevî|İsmâilîyye|Nizâr’îyye|Fâtımîler Hâlifeliği|İmâmet (İsmâ‘ilî i'tikadı)|İmâmet (Nizârî i'tikadı)|İmâmet (Şîʿa i'tikadı)|İmâmet (Şîʿa-i Bâtın’îyye i'tikadı)|İmâmet (Melâhide-i Bâtın’îyye i'tikadı)}}

=== Milletler Cemiyeti temsilciliği ===

[[1932]]'de hem Cenevre Dünya Silahsızlanma Konferansı'nda, hem de [[Milletler Cemiyeti]] Kurulu'nda Hindistan'ı temsil etti. [[1934]]-[[1937]] arasında [[Milletler Cemiyeti]]'nde ülkesini temsil etmeyi sürdürdü. [[1937]]'de Cemiyet'in başkanlığına seçildi. [[II. Dünya Savaşı]] sırasında [[İsviçre]]'ye yerleşerek siyasal yaşamdan çekildi.

=== Özel zevkleri ===

Ağa Han, Salkanot cinsi yarış atları yetiştirmekle de ün yapmıştı.