Zurna: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Gerekçe: + vandalizm amaçlı değişiklik |
Stern88888 (mesaj | katkılar) Değişiklik özeti yok |
||
41. satır:
[[Anadolu]]'da [[düğün]]lerde, askere uğurlama törenlerinde, halk oyunlarında, seyirlik köy oyunlarında davulla birlikte kullanılmaktadır. Anadolu'da şimşir, dişbudak, ıhlamur, kızılcık, ceviz ve ardıç ağacından imal edilen zurna büyüklük ve ses rengine göre kaba zurna, orta kaba zurna ve cura zurna (Zil Zurna) olmak üzere üç çeşittir.
== Coğrafiyası və tarihçesi ==
Ayrı-ayrı türleri Orta Doğu ve [[Kafkasya]] halkları arasında çok geniş yayılmıştır. Eski insan meskenlerinden biri olan [[Mingeçevir]] erazisinde yapılmış arxeoloji kazıntılar zamanı maral buynuzundan hazırlanmış dört adet zurna aşkar edilmiştir. Bilim adamlarının hesaplamalarına göre, yüksek zevkle yapılmış bu çalgıların üç bin yıl yaşı vardır. <ref>''[[Əfrasiyab Bədəlbəyli]]''. [http://lugat.musigi-dunya.az/az/data.pl?id=1856&lang=ru İzahlı musiqi lüğəti - Surna]</ref>
== Kuruluşu ==
Esasen [[erik]], [[ceviz]], yabanı [[söğüt]] ve [[dut]] ağacından yonularak yapılır. Tüm uzunluğu 302-317 mm-dir. Yüzeyinde 7, altında ise 1 oyuk açılır. Gövdesinin baş tarafına maşa takılır. Maşanın görevi çalgının kök kaydseini düzenlemektir. Gövdesinin baş hissesi 20 mm olup, aşağıya doğru genişlenerek 60-65 mm-e ulaşıyor. Zurnanın ağzı tarafında bir delik daha vardır ki, bu da kök üçündür. Bürünç, mis, yahut gümüş plakadan hazırlanmış "mil" maşaya takılır. Esasen kuru yerde bitmiş iki ince, yonulmuş kamışdan özel usulle yapılmış ağızlık 710 mm uzunluğunda olur.
Çalgıçı aleti seslendirmek için ağız boşluğuna yığdığı havanı ağızlıktan düzenle üfler. Sedef, kemik ve bürünçten hazırlanan dairevi makara (dayak) milin yaklaşık orta kısmına, yuvarlak tabaka bağlanılır. Makara, bir tür, dudak için dayak rolunu oynar. Üflenen hava ağızlık, mil ve maşadan geçerek gövdenin içine girer ve alet parmakların yardımıyla gövdedeki oyukları açıp-bağlamakla seslendirilir.
Zurnanın ahengi küçük [[oktav]]ın "si bemol" sesindən üçüncü oktavın "do" sesine kadardır. Yorumcunun yeteneğinden asılı olarak, bir kaç ses de artırmak mümkündür. Bu sesleri Azerbaycan zurnacıları "sefir (büyükelçi) sesler" adlandırır. Zurna, esasen, açık havada geçirilen el şenliklerinde geniş istifade edilir. <ref>[http://atlas.musigi-dunya.az/az/zurna.html Azərbaycan ənənəvi musiqi atlası - Zurna]</ref>
== Terminoloji ==
Zurnayı oluşturan parçalar [[Anadolu]] terminolojisinde yöresel farklılıklar göstermektedir <ref name="kar" />. :
| |||