12 Mart Muhtırası: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k 78.166.81.184 tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, AliG789 tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi. |
k Yazım/Biçem, değiştirildi: sözkonusu → söz konusu AWB ile |
||
1. satır:
{{Vikikaynak|12 Mart Muhtırası}}
{{Türkiye'de anayasal süreç}}
'''12 Mart Muhtırası''', [[12 Mart]] [[1971]] tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Genelkurmay Başkanı [[Memduh Tağmaç]], Kara Kuvvetleri komutanı [[Faruk Gürler]], Deniz Kuvvetleri komutanı [[Celal Eyiceoğlu]] ve Hava Kuvvetleri komutanı [[Muhsin Batur]]'un imzasıyla Cumhurbaşkanı [[Cevdet Sunay]]'a bir muhtıra vererek hükûmetin istifaya zorlandığı askeri müdahaledir.
Türkiye Cumhuriyeti tarihinde meydana gelen dördüncü; başarılı olmuş ikinci; ve emir-komuta zinciri içerisinde yapılmış ilk askeri darbe eylemidir.
48. satır:
[[1970]]'te, çalışma yaşamını ve temel sendikalar mevzuatını düzenleyen 274 sayılı İş Yasası ile 275 sayılı Sendikalar Yasası'nda değişiklik yapan tasarı, [[Adalet Partisi]] ve [[Cumhuriyet Halk Partisi]]'nin işbirliğiyle önce Millet Meclisi ardından Senato'dan geçirildi. Yapılan değişiklik, işçilerin sendika seçme özgürlüğünü önemli ölçüde kısıtlamakta, sendika değiştirmeyi güçleştirmekteydi. Yasa taslağı [[11 Haziran]] [[1970]]'te cumhurbaşkanı [[Cevdet Sunay]]'ın onaylamasıyla yürürlüğe girdi.
Kanunlaşan tasarı esas olarak [[Türk-İş]]'ten [[DİSK]]'e işçi akışını önlemeyi amaçlamaktaydı. [[DİSK]] ve bağlı sendikalar yeni yasaya tepki gösterdiler. [[Türkiye İşçi Partisi]] ise
[[DİSK]]'li sendikacıların ve yöneticilerin tepkileri, [[15 Haziran]] [[1970]] sabahı, [[İstanbul]]'un belli başlı merkezlerine doğru yürüyüşe geçmeleriyle yeni bir evreye girdi.
58. satır:
{{ana|9 Mart 1971 darbe teşebbüsü}}
[[Türk Silahlı Kuvvetleri]] tarafından emir-komuta zinciri içerisinde 12 Mart muhtırası verilmemiş olsaydı, TSK içinde kurulmuş olan ve başında Emekli Korgeneral [[Cemal Madanoğlu]]'nun bulunduğu gizli askeri cunta fiilen [[9 Mart]] [[1971]] tarihinde darbe yapacaktı.<ref>http://blog.milliyet.com.tr/yazi-dizisi--40--yilinda-tum-ayrintilari-ile-12-mart-muhtirasi-3/Blog/?BlogNo=294982</ref> Cunta içine sızmış ve önemli görevler üstlenmiş olan [[Mahir Kaynak]] vasıtası ile darbe önceden haber alınmış ve darbeye adı karışan ve Orgeneral rütbesiniden daha kıdemsiz olanlar re'sen emekliye sevkedilmişlerdir..<ref>http://www.radikal.com.tr/Default.aspx?aType=RadikalYazarYazisi&ArticleID=927385&Yazar=İSMET%20BERKAN&Date=22.03.2009&CategoryID=97#</ref>
12 Mart 1971 darbesine giden süreçte [[Doğan Avcıoğlu]]'nun çıkardığı [[Devrim (gazete)|Devrim gazetesi]] etrafında toplanan ve içlerinde [[27 Mayıs Darbesi]]ni yapan [[Millî Birlik Komitesi]]'nin gerçek lideri <ref>http://www.kimkimdir.gen.tr/kimkimdir.php?id=6251</ref> Emekli Korgeneral [[Cemal Madanoğlu]]'nun<ref>http://www.sabah.com.tr/Yazarlar/barlas/2009/10/29/komuta_kademesinin_belgeden_haberi_olmasa_bari</ref> da bulunduğu "[[Milli Demokratik Devrim]]ciler", o dönemin siyasi partilerinin demokrasi anlayışının bir oyalamaca olduğunu ileri sürerek ''ulusçu-devrimci yöntem'' olarak ifade edilen ilkeler doğrultusunda parlamento dışı muhalefeti savunuyorlardı. [[Devrim (gazete)|Devrim gazetesinin]] genel yayın yönetmeni [[Hasan Cemal]] çok sonraları anılarını anlattığı [[Cumhuriyet'i Çok Sevmiştim]] adlı kitabında o zamanki maksatlarının "ulusalcı" subayları ikna ederek onlarla birlikte bir "Milli Demokratik Devrim" darbesi yapmak olduğunu yazdı.<ref>
Nitekim 9 Mart 1971 tarihinde planlanan darbe, içlerinde [[Mahir Kaynak]]<ref>http://www.stargazete.com/gazete/yazar/mahir-kaynak/balyoz-plani-239852.htm</ref> ve [[Mehmet Eymür]]'ün de bulunduğu [[Milli İstihbarat Teşkilatı]] mensuplarının durumu Genel Kurmay Başkanı [[Memduh Tağmaç]] ve 1. Ordu Komutanı [[Faik Türün]]'e haber vermesiyle akamete uğratıldı.<ref>http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=247708</ref>
== Muhtıra ==
[[Dosya:CelalEyiceoglu.jpg|left|thumb|100px|[[Türk Deniz Kuvvetleri|Deniz Kuvvetleri]] komutanı [[Celal Eyiceoğlu]]]]
Satır 72 ⟶ 71:
'''12 Mart Muhtırası''''nı veren Orgeneral Memduh Tağmaç, Orgeneral rütbesindekiler hariç bu 9 Mart 1971 Milli Demokratik Devrimine adı karışan başta Tümgeneral [[Celil Gürkan]] olmak üzere tüm subayları re'sen emekliye sevketti. 1. Ordu Komutanı [[Faik Türün]] de bu darbeye adı karışan tüm [[Devrim]] yazarlarını Ziverbey Köşkünde [[Milli İstihbarat Teşkilatı]] vasıtasıyla sorguya çekti. Bu sorgularda Kara Kuvvetleri Komutanı [[Faruk Gürler]] ve Hava Kuvvetleri Komutanı [[Muhsin Batur]]'un da 9 Mart darbesine önce destek verdikleri, fakat sonra istihbarat bilgileri Genel Kurmay Başkanı [[Memduh Tağmaç]]'a ulaşınca desteklerini geri çektikleri ortaya çıktı.<ref>http://yenisafak.com.tr/diziler/12mart/index.html</ref>
Darbe, [[1971]] yılında [[12 Mart]] günü saat 13:00'da [[Türkiye Radyo Televizyon Kurumu|TRT]] radyolarından okunan aşağıdaki muhtıra ile ilan edilmiştir:
:''"Parlamento ve hükümet, süregelen tutum, görüş ve icraatıyla yurdumuzu anarşi, kardeş kavgası, sosyal ve ekonomik huzursuzluklar içine sokmuş, [[Mustafa Kemal Atatürk|Atatürk]]'ün bize hedef verdiği çağdaş uygarlık seviyesine ulaşmak ümidini kamuoyunda yitirmiş ve [[anayasa]]sının öngördüğü reformları tahakkuk ettirememiş olup, Türkiye Cumhuriyeti'nin geleceği ağır bir tehlike içine düşürülmüştür."'
| |||