Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
Berkecelik (mesaj | katkılar) Değişiklik özeti yok |
||
5. satır:
{{Antimadde}}
'''CERN''' ''Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi'' anlamına gelen Fransızca '''Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire''' sözcüklerinin kısaltmasıdır. Bu kurum, [[İsviçre]] ve [[Fransa]] sınırında yer alan dünyanın en büyük [[parçacık fiziği]] laboratuvarıdır. [[1954]] yılında 12 ülkenin katılımıyla kurulmuş olan CERN'in günümüzde 21 asil üyesine ilaveten Türkiye'nin de aralarında bulunduğu 8 gözlemci üyesi vardır.
==Personel==
CERN'de yüzlerce bina, 3000 kişilik destek personeli ve CERN personeli olan 2500 kadar fizikçi vardır. Bunlardan 100 kadarı kuramsal fizikçilerdir. Diğerleri ise, çeşitli kuramların araştırıldığı deney düzeneklerinin projelerini hazırlayan, yapımını sağlayan ve deneyleri yürüten deneysel fizikçiler ve mühendislerdir. CERN'ün kendi personeline ek olarak dünyanın seksen ülkesinden yaklaşık 8000 kadar fizikçi ve mühendis de CERN'de yer almaktadır.
==Bilimsel başarılar==
*1973: Gargamelle'de nötr akım bulundu.;<ref name="gargamelle">{{cite web|url=http://public.web.cern.ch/public/en/About/History73-en.html |title=CERN.ch |publisher=Public.web.cern.ch |accessdate=20 November 2010}}</ref>
*1983: [[W bozonu|W]] ve [[Z bozonu|Z bozonları]] [[UA1]] ve [[UA2]] deneylerinde bulundu UA s;<ref name="wz">{{cite web|url=http://public.web.cern.ch/public/en/About/History83-en.html |title=CERN.ch La |publisher=Public.web.cern.ch |accessdate=20 November 2010}}</ref>
*1995: [[PS210]] deneyinde ilk anti hidrojen atomları üretildi.;<ref name="antihydrogen">{{cite web|url=http://public.web.cern.ch/public/en/About/History95-en.html |title=CERN.ch |publisher=Public.web.cern.ch |accessdate=20 November 2010}}</ref>
*1999: [[NA48 deneyi]]nde CP simetrisi bulundu;<ref name="NA48">{{cite journal |last1=Fanti |first1=V. |title=A new measurement of direct CP violation in two pion decays of the neutral kaon|journal=[[Physics Letters B]] |volume=465 |year=1998 |page=335 |arxiv=hep-ex/9909022 |bibcode = 1999PhLB..465..335F |doi = 10.1016/S0370-2693(99)01030-8 |display-authors=1 |last2=Lai |first2=A. |last3=Marras |first3=D. |last4=Musa |first4=L. |last5=Bevan |first5=A.J. |last6=Gershon |first6=T.J. |last7=Hay |first7=B. |last8=Moore |first8=R.W. |last9=Moore |first9=K.N.}}</ref>
*2010:38 Antihidrojen atomu saniyenin 6'da 1'i boyunca kapana kıstırıldı.;<ref name="Antihydrogen">{{cite news|url=http://edition.cnn.com/2010/WORLD/europe/11/18/switzerland.cern.antimatter/?hpt=Mid |title=Antihydrogen isolation |publisher=CNN | date=18 November 2010}}</ref>
*2011: [[Antihidrojen]] atomları 15 saniye boyunca tutuldu.;<ref>Jonathan Amos [6 June 2011][http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-13666892 BBC © 2011] Retrieved 2011-06-06</ref>
*2012:[[Higgs bozonu]]na benzeyen 125 GeV/c<sup>2</sup> ağırlığında bir [[bozon]] tespit edildi.<ref>[http://press.web.cern.ch/press/pressreleases/Releases2012/PR17.12E.html CERN experiments observe particle consistent with long-sought Higgs boson | CERN press office]. Press.web.cern.ch (2012-07-04). Retrieved on 2013-07-17.</ref>
CERN'de en önemli yer, yeraltındaki [[Büyük Hadron Çarpıştırıcısı]] (LHC) denilen [[parçacık hızlandırıcı]]larının, olduğu bölgedir. Tarım arazisinin altında kilometrelerce uzanan dev makinalarda [[proton]] denilen atom parçacıkları yahut atom çekirdekleri birbirleriyle çok yüksek hızlarda çarpıştırılırlar. Örneğin [[özel görelilik kuramı]]na göre LHC'deki protonlar [[ışık hızı]]nın %99.999998'sine kadar hızlanınca protonun kütlesi de 7000 katına (7 [[TeV]]) çıkacaktır. 1956'da kurulan 28 [[GeV]]'lik eşzamanlı proton hızlandırıcısından sonra 1976'da da 450 GeV'lik bir başka hızlandırıcı daha kulanıma girdi. 1981'de geliştirilerek çarpışma halkası olarak kullanılabilecek duruma getirilen bu cihazdan bugün, dönüşümlü olarak parçacık hızlandırıcısı ve çarpıştırıcı olarak faydalanılmaktadır. Çarpışmalar ile bazı kısa ömürlü yeni madde biçimleri bu arada parçacık fizikçilerinin ilgilendiği [[W ve Z bozonları|W ve Z parçacıkları]] ortaya çıkarılmıştır. CERN, Avrupa'nın fizik alanında Amerika ve Rusya ile yarışa girmesini sağlamıştır.
==Üye olan ülkeler==
Kurucu ülkeler: (1954'ten)
* {{BEL}}
| |||